شرکای استراتژیک خودروسازان ایرانی کدامند / جای خالی بزرگان در صنعت خودروی ایران

هفت ماه پس از اجرایی شدن برجام، شرکای خارجی و نهایی خودروسازان ایرانی مشخص شده اند. طبق آخرین اخبار، پژو، فیات، رنو، سیتروئن و نیسان گزینه های نهایی مشارکت با غول های جاده مخصوص هستند و فولکس واگن آلمانی گزینه نهایی مشارکت با ماموت بخش خصوصی.

اکنون یک سال و اندی از اعلام حضور شرکای خارجی در صنعت خودروسازی ایران این بار با پیش شرط هایی چون عمق ساخت داخل و آوردن سرمایه از سوی طرف خارجی می گذرد. بارها و بارها در طول این زمان، نام شرکت های خودروسازی مختلف از اروپا تا آسیای شرقی به میان آمده است. اما در این بین تاکنون دو قرارداد ایران خودرو و پژو و سایپا و سیتروئن به مرحله نهایی رسیده و زمان امضای قرارداد رنو با این دو خودروساز نیز نزدیک است.

آنگونه که منابع آگاه می گویند، قرارداد سایپا و رنو پس از نهایی شدن قرارداد سیتروئن، به امضا خواهد رسید و پیش بینی می شود تا پاییز سال جاری این شرکت با آبی های جاده مخصوص نیز قرارداد امضا کند. اما طبق آخرین اخبار وضعیت سایر نام های مطرح شده نیز تقریبا روشن شده و شرکای استراتژیک غول های جاده مخصوص مشخص شده اند. فیات ایتالیایی که زمزمه حضورش در صنعت خودروی ایران با اعلام رسمی مدیرعامل ایران خودرو رنگی جدی به خود گرفت، با وجود اخبار ضدونقیضی که درباره این شراکت منتشر شده، قطعا به ایران خودرو می پیوندد و پژو و فیات به عنوان دو شریک استراتژیک ایران خودرو مطرح خواهند بود.

گرچه شراکت ایران خودرو با خودروسازان خارجی فقط به محدوده اروپا ختم نشده و دو گزینه آسیایی (کره ای و ژاپنی) نیز هنوز روی میز مذاکرات ایران خودرو باقی است.

در سایپا نیز بعد از دو گزینه فرانسوی، نام نیسان مطرح است که به احتمال زیاد رنو و نیسان شرکای استراتژیک این شرکت خواهند بود. اگر از دو خودروساز بزرگ دولتی ایران گذر کنیم، به بخش خصوصی می رسیم که دست کم در یک مورد گوی سبقت را از دولتی ها ربوده است.

فولکس واگن آلمانی برخلاف اینکه مدیرعامل ایران خودرو، زمستان دو سال پیش از آن به عنوان یکی از گزینه های شراکت یاد کرده بود، می خواهد به بخش خصوصی ایران بپیوندد و برخلاف همه تلاش های وزارت صنعت مبنی بر راهی کردن این شرکت به سمت خودروسازان دولتی ایران، گویا از تجربه کار با دولتی های چین درس گرفته و ترجیح می دهد با ماموت که تجربه تولید خودروی سواری را نداشته اما از شرکت های خوشنام بخش خصوصی ایران است، وارد بازار ایران شود. البته شاید در چند ماه آینده، گروه خودروسازی بهمن که به تازگی تغییرات عمده ای را در ترکیب سهامداران خود داشته، به این جرگه اضافه شود.

اکنون با مشخص شدن شرکای نهایی که دولتی ها از آنها به عنوان شرکای استراتژیک یاد می کنند، پرسش اینجاست که این شرکا چقدر به توسعه صنعت خودروی ایران کمک می کنند و آیا انتخاب های بهتری برای خودروسازان ایرانی موجود نبوده است؟

حسن کریمی سنجری، کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می گوید: «مدت هاست موضوع مذاكره صنعت خودروی ایران با طرف های خارجی در حال پیگیری است و در این بین به جز شراكت با همان شركای قدیمی یعنی پژو، رنو و سیتروئن تنها موضوع فیات مطرح شده كه نهایی شدن قرارداد با این شركت نیز تاكنون اعلام نشده است.

البته موضوع ورود فولكس واگن هم بعد از كش و قوس های فراوان بالاخره مشخص شد كه ظاهرا قرار است از طریق شركت ماموت اتفاق بیفتد. بنز آلمان هم قصد دارد تنها در حوزه خودروهای تجاری آن هم نه از طریق یك مشاركت در همه ابعاد بلكه به صورت ورود CKD و فروش آن در ایران در سایه مشاركت با شركت ایران خودرو دیزل به بازار ایران ورود پیدا كند.»

او می افزاید: «به هر حال به جز ایراداتی كه به ساختار كلی مشاركت با طرف های خارجی تا این لحظه وارد است، اما آنچه بیش از آن می تواند محل اشكال در مسیر توسعه صنعت خودروسازی ایران باشد عدم برخورداری از تمامی ظرفیت های موجود در صنعت خودروی دنیا برای جلب مشاركت و سرمایه گذاری در ایران است.

گذشته از كمپانی های بزرگ آمریكایی معروف به بیگ برادرز كه به دلایل سیاسی امكان حضور در صنعت خودروی ایران را ندارند اما واقعا جای بزرگانی همچون تویوتای ژاپن و هیوندایی كره جنوبی كماكان خالی است. فراموش نكنیم كه تویوتا در هر كشوری كه پای نهاده توانسته منشا تحولاتی بزرگ در صنعت خودروی آن كشور شود. به عنوان مثال حضور این بزرگ ترین تولیدكننده خودرو در جهان در كشور چین منجر به انتقال سیستم تولید تویوتا یعنی TPS به تمامی صنعت خودروسازی این كشور شد، به طوری كه همواره چینی ها مدعی اند این شركت ژاپنی در حق آنها برادری كرده است.

همچنین حجم سرمایه گذاری تویوتا در تركیه به نحوی است كه این كشور در حال حاضر به عنوان پایگاه مهم صادرات محصولات تویوتا به اروپا مطرح است. هیوندایی نیز كه در ایران تنها از طریق فروش محصولات CKD كامیونت و مینی بوس به شركت ایران خودرو دیزل با صنعت خودروی ایران مشاركت کرده از جمله شركت هایی است كه اگرچه جایش در خودروسازی ایران خالی است، اما به نظر می رسد دلیل این یكی، عدم تمایل به ورود همه جانبه و باقدرت به بازار ایران آن هم از طریق مشاركت و سرمایه گذاری مستقیم بوده است.»

کریمی سنجری با بیان اینکه باتوجه به این توضیحات می توان گفت كه وضعیت مشاركت صنعت خودروی ایران با شركای خارجی از دو منظر قابل بررسی است، تصریح می کند: «نخست واضح نبودن استراتژی صنعت خودروی ایران جهت یافتن مسیر توسعه از طریق مشاركت و جذب سرمایه گذاری خارجی است و دومین موضوع، میزان تمایل و البته پایبندی طرف های خارجی به ایجاد مشاركت با خودروسازان داخلی است.

ریشه اولی به عواملی مربوط می شود كه از داخل حوزه صنعت خودروی ایران ناشی می شود و در واقع بر می گردد به مشكلات و نارسایی های صنعت خودروی ایران كه سال هاست ایران را از مسیر توسعه دور نگاه داشته كه در این مجال قابل توصیف نیست. ریشه دومی اگر چه تا حدودی به دلایل موضوع اول هم مربوط می شود، اما بیشتر ناشی از پارامترهایی است كه از خارج از صنعت خودرو به آن تحمیل شده، مثل مشكلات مربوط به فضای كسب و كار و نیز موقعیت پولیتیكال جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان.»

محمدرضا نجفی منش، عضو انجمن قطعه سازان و کارشناس صنعت خودرو اما اعتقاد دیگری دارد. او در گفت وگو با «فرصت امروز» بیان می کند: «ایده آل ما این بود که شرکت های بزرگی مانند تویوتا یا جنرال موتورز آمریکا نیز در ایران حضور داشته باشند اما به دلایل سیاسی امکان حضور شرکت های آمریکایی در ایران وجود ندارد و شرکتی مانند تویوتا که نخستین شرکت خودروساز جهان است، به دلایل شرایطش ابراز تمایلی برای شراکت با خودروسازان ایرانی نکرده است.»

او ادامه می دهد: «اکنون در میان گزینه هایی که حضورشان در بازار ایران تقریبا قطعی شده، دومین و سومین شرکت خودروساز جهان یعنی فولکس واگن و رنو حضور دارند و این یعنی در این سبد بزرگان خودروسازی هستند که به اعتقاد من رضایت بخش است.»

شما می توانید جهت اطلاع از آخرین قیمت خودرو به سرویس قیمت روز فرصت امروز مراجعه کنید.

ارتباط با نویسنده : dadashloo@gmail.com