تولید بنزین در جاده سوددهی اقتصادی

بسیاری از کشورهای جهان به برکت وجود نفت، از مزایای صادرات نفتی بهره مند هستند و شاید بسیاری از این کشورها نیز برنامه ای برای تغییر برنامه های خود احساس نمی کنند. با این وجود، براساس آمارهای جهانی، خودکفایی در تولید بنزین منجر به افزایش سوددهی اقتصادی کشورها و صرفه جویی در هزینه های تولید و صادرات خواهد شد.

بسیاری از کشورهای توسعه یافته به خودکفایی در تولید بنزین رسیده اند و در نتیجه نگرانی خاصی در این خصوص ندارند. با این حال تعداد کشورهای در حال توسعه ای که در این زمینه وارد کننده هستند، کم نیست. نگاهی به تجارب کشورهای موفق تولید کننده بنزین و انواع سوخت های ماشینی نشان می دهد، تولید بنزین با کیفیت وطنی، اهمیت و تاثیری بسیار در اقتصاد کلان کشورها خواهد داشت.

ایالات متحده آمریکا

بدون اغراق ایالات متحده، در طول 4 دهه گذشته یکی از موفق ترین کشورهای جهان در عرصه خودکفایی تولید و استفاده از انواع انرژی است. جالب اینکه اغلب کارشناسان انرژی ایالات متحده معتقدند خودکفایی این کشور در عرصه تولید انرژی از مهم ترین دستاوردهای این کشور در عرصه اقتصاد کلان است.

با توجه به هزینه های بالای استخراج و استفاده از گونه های مختلف سوخت های فسیلی، به کار گیری انواع سوخت های جایگزین در کشورهای صنعتی با نرخ صادرات بالا، اهمیت بسیاری دارد. با توجه به اینکه بسیاری از ماشین آلات مدرن از اتانول به عنوان یک سوخت جایگزین استفاده می کنند ایالات متحده نیز تلاش کرده با تکیه بر استفاده از اتانول تجدیدپذیر و ترکیب آن با بنزین برای استفاده در برخی ماشین آلات، نرخ وابستگی به سوخت های فسیلی را کاهش دهد.

اما ایالات متحده از منظری دیگر نیز نسبت به سایر رقبا جلوتر است. این کشور، در زمینه تولید انواع سوخت نیز خودکفاست و در نتیجه با تکیه بر برخی سوخت های جایگزین، میزان هدررفت سرمایه های مادی را به حداقل رسانده است.

استفاده از اتانول برای بخش انرژی ایالات متحده نیز امنیتی قابل قبول به ارمغان آورده است. تولید اتانول در مناطق روستایی و شهرستان ها، به اشتغالزایی قابل توجهی منجر شده است تا جایی که در سال 2014 شرکت های تولید کننده اتانول بالغ بر 1400 شغل جدید ایجاد کردند. از سوی دیگر این اشتغال زایی منجر به 53 میلیارد دلار درآمد ناخالص داخلی، و 27میلیارد دلار درآمد خانوارها شده است. افزون بر تمامی این مزایا، بخش دیگری از مزایای اقتصادی تولید بنزین و اتانول ساخت داخل کشور، صرفه جویی در هزینه های مبارزه با آلودگی هوا و حفاظت از محیط زیست است.

دیگر مزیت استفاده از بنزین و اتانول تولید داخل برای ایالات متحده، کاهش هزینه های واردات و جابه جایی سوخت است. به عبارت دیگر با تولید سوخت داخلی بسیاری از هزینه های جانبی انتقال سوخت کاهش می یابد.

روسیه

تولید بنزین در روسیه از پروژه هایی بود که دولتمردان این کشور امیدوار بودند به جایگاهی بسیار قدرتمند برسد. با این وجود از سال 2008 تاکنون پروسه تولید بنزین در این کشور وارد دور باطل شده و چندان رشد چشمگیری نداشته است. برای مثال در ژوئن سال 2013 این کشور تنها به 3 درصد رشد دست پیدا کرده؛ رشدی که چندان چشمگیر نیست. بخشی دیگر از مشکلات روسیه در حوزه تولید و صادرات، پایین بودن کیفیت اکتان های این نوع بنزین برای صادرات به کشورهای اتحادیه اروپاست.

تمامی این عوامل باعث شده روسیه با وجود احداث کارخانه های بزرگ تولید کننده بنزین، مثل روسنفت، باشنفت، لوک اوپل و... همچنان در حد صادرکننده عمده نفت باقی بماند. تجربه روسیه نشان می دهد یکی از مهم ترین عوامل موثر برای خودکفایی در تولید بنزین، رشد مقیاس های کیفیت و سپس افزایش نرخ صادرات است.

چرا آسیایی ها چندان موفق نیستند؟

بسیاری از کشورهای آسیایی در حوزه نفت و سوخت های فسیلی ثروتمند محسوب می شوند. با این وجود، موفقیت در حوزه خودکفایی تولید انرژی این کشورها بسیار اندک و انگشت شمار است. اما علت این ضعف چیست؟ براساس عقیده کارشناسان وال استریت ژورنال، یکی از علل عدم موفقیت کشورهای آسیایی وابستگی بیش از حد به سوخت های فسیلی است. درواقع این یک تضاد عجیب است که هر اندازه وابستگی به سوخت های فسیلی بیشتر باشد، تلاش برای افزایش استقلال تولید انواع بنزین، گازوئیل و... کمتر است.

به عبارت دیگر، وابستگی استراتژیک برخی صادرکنندگان بزرگ به نفت باعث می شود نه تنها انواع صادرات کشورها تحت الشعاع قرار گرفته و کاهش یابد، بلکه تلاش ها برای تولید بنزین نیز محدود شده و اغلب این کشورها به واردات این نوع از محصولات روی بیاورند.

اگرچه جهان به سمتی در حرکت است که تلاش می شود نرخ خودروهای متکی بر بنزین و گازوئیل کاهش یابد و از سوی دیگر تولید خودروهای برقی، خورشیدی و... در حال رشد است، اما با این وجود نمی توان به حذف ناگهانی بنزین اندیشید. درواقع تا زمانی که جهان به بنزین نیازمند است، خودکفایی در تولید بنزین نیز اهمیت دارد.