توسعه پتروشیمی‌ها در بلاتکلیفی

لایحه تعیین قیمت خوراک پتروشیمی‌ها توسط وزارت نفت به مجلس ارسال شده است و این موضوع هم‌اکنون در کمیسیون برنامه و بودجه قرار دارد. سرمایه‌گذاران علاقه‌مند در صنعت پتروشیمی‌ها نیز در انتظار تصمیم نهایی دولت و مجلس هستند.

این در حالی ‌است که توسعه پتروشیمی‌ها با هدف کاهش خام‌فروشی شعار زیبای نفتی‌ها شده، اما عدم تعیین قیمت خوراک به قیمت واقعی، این صنعت را با اما و اگر مواجه کرده است. با کاهش قیمت نفت خام و نگرانی از تداوم آن سیاست‌ نفتی دولت یازدهم، توسعه پتروشیمی‌ها به‌عنوان یکی از اولویت‌‌های مهم اقتصادی صنعت نفت اعلام شد تا به نوعی خام فروشی کاهش یابد.

همچنین در حال حاضر 60 میلیون تن ظرفیت تولید در این صنعت ایجاد شده است و وزارت نفت به دنبال افزایش ظرفیت به 180 میلیون تن در آینده است؛ در همین راستا برای این صنعت برنامه جذب 70 میلیارد دلار سرمایه تدوین شده تا درآمد سالانه کشور در این حوزه افزایش یابد.

در همین راستا بود که وزارت نفت برای نخستین بار موضوع تعیین قیمت خوراک پتروشیمی‌ها را برای یک فرآیند طولانی مدت تعیین کرد تا با این شیوه سرمایه‌گذاران بیشتری به این سمت گرایش یابند. فرمولی که براساس آن نرخ محصولات پتروشیمی در بازار جهانی تعیین‌کننده قیمت خوراک خواهد بود. اما این تعیین قیمت موضوعی شد برای جدال میان مجلس و دولت، زیرا بسیاری از صاحبان پتروشیمی‌ها در رفت‌و‌آمد به مجلس نسبت به این تعیین خوراک با این روش رضایت نداشتند.

خوراک پتروشیمی که از یک قیمت ثابت و مناسب از نظر صاحبان صنعت برخوردار بود در انتهای دولت دهم به یک‌باره چهار برابر شد، اما این تغییر قیمت به مرحله اجرا نرسید تا اینکه دولت یازدهم با هدف پایان بخشیدن به سوخت رایگان به پتروشیمی‌ها قیمت خوراک را به 25 سنت افزایش داد. این افزایش با مقاومت مجلس در نهایت به 18 سنت رسید، اما بعد از رفت‌و‌آمد لایحه به شورای نگهبان در نهایت به 15 سنت رسید. صاحبان پتروشیمی که از این تغییر ناگهانی رضایت ندارند با فرمول جدید دولت برای جلب مشارکت بخش خصوصی مواجه شده‌اند، با این وجود هنوز تکلیف این فرمول نهایی نشده است.

هنوز چیزی مشخص نیست

محمدحسین پیوندی، معاون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران دراین باره به «فرصت امروز» گفت: «اطلاع جدیدی از قیمت خوراک ندارم و هنوز هیچ چیزی از سوی وزارت نفت تعیین نشده است. فرمول توسط مجلس و معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت باید تعیین شود و از آنجا که ما صاحب خوراک نیستیم به ما می‌گویند به ما ارتباطی ندارد.»

شمس‌الله بهمنی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در این زمینه که چرا مجلس همکاری مناسبی برای به سرانجام رسیدن تعیین قیمت خوراک پتروشیمی‌ها با دولت ندارد، به «فرصت‌امروز» گفت: «مجلس همکاری بسیاری خوبی بر سر تعیین قیمت خوراک دارد و معتقدم این برداشت درست نیست، اما با این وجود، برای تعیین قیمت خوراک پتروشیمی‌ها هنوز به سرانجام نرسیدیم و باید مطالعات کارشناسی بیشتری صورت گیرد تا بعد از تعیین قیمت صاحبان پتروشیمی رضایت داشته باشد.»

با این حساب نه دولت، نه مجلس خبری از وضعیت تعیین خوراک پتروشیمی‌ها ندارند. اما دراین میان احمد مهدوی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی درباره واگذاری خوراک گاز به پتروشیمی‌ به «فرصت امروز» گفت: «درخواست ما تعیین قیمت خوراک است و هیچ‌گاه به دنبال آن نیستیم که خوراک مفت به پتروشیمی‌ها بدهند. اما قیمت به‌گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذار برای حضور در این عرضه تمایل داشته باشد و توان رقابت نیز از بین نرود؛ در خواست ما این است که میانگین قیمت گاز در حوزه خلیج فارس محاسبه شود و اگر لازم باشد علاوه بر این قیمت از ما 10 درصد بیشتر مالیات بگیرند.» وی معتقد است: اگر قیمت خوراک تعیین نشود برای سرمایه‌گذار مشخص نیست که سال بعد آینده سرمایه‌گذاری خود چگونه خواهد بود، هزینه و فایده‌ای ندارد که تمایل داشته باشد که به این صنعت ورود کند.

24 میلیارد دلار صرفه‌جویی توسط صنعت پتروشیمی

این در حالی‌است که صنعت پتروشیمی برای ما از ارزش بالایی برخوردار است، زیرا در صورت نبود این صنعت، برای اینکه چرخ‌های کارخانه‌های پایین دستی‌مان بچرخد، حداقل به 12 میلیارد دلار ارز نیاز است تا محصولات اولیه پتروشیمی وارد کنیم و بعد به محصول نهایی تبدیل شود. در این بخش در حال حاضر 12 میلیارد دلار هم صادرات وجود دارد، این آمار بیانگر اهمیت این مسئله است.

در حال حاضر، قیمت محصولات پتروشیمی در کمیسیون برنامه و بودجه در حال بررسی بیشتر است، بر این اساس، مجلس به دنبال تعیین حداقل برای 10 سال است و نرخ بازگشت کل سرمایه به‌صورت ارزی حداقل 25 درصد منظور شده است.