تداوم نابرابری زنان و مردان در بازار کار 178کشور

سازمان بین‌المللی کار در گزارشی از ادامه نابرابری زنان و مردان در عرصه بازار کار 178کشور جهان با وجود بهبود 0.6درصدی شکاف جنسیتی شغلی از سال 1995 تاکنون خبر داد. سازمان بین‌المللی کار یکی از موسسه‌های تخصصی سازمان ملل متحد است که به امور مربوط به کار و کارگران می‌پردازد. این سازمان در سال ۱۹۱۹میلادی و در نتیجه بحث‌های نشست صلح پاریس تاسیس شد و دفتر مرکزی این سازمان در ژنو قرار دارد.

نرخ شغل در برابر جمعیت برای زنان 46درصد و برای مردان 72درصد

سازمان بین‌المللی کار در گزارش ماه مارس با نام «زنان در محل کار؛ رویه‌های سال 2016» اطلاعاتی از پیشرفت زنان در 20سال گذشته می‌دهد و شکاف جنسیتی در محل کار را از نظر مادی یا حقوقی و همچنین به لحاظ سطح کیفی شغل تحلیل می‌کند.

گای رایدر، رئیس‌کل سازمان بین‌المللی کار اعلام کرد: گزارش جدید سازمان به طور ویژه روی چالش‌های زنان برای دستیابی به یک شغل خوب و نگه داشتن آن، تمرکز کرده‌است. به گفته او، بر پایه اهداف سال 2030 میلادی (1409 خورشیدی) باید سیاست‌های دوسویه‌ای برای ایجاد برابری جنسیتی داشت.

بر پایه گزارش این سازمان، در دو دهه گذشته زنان تلاش‌های بسیاری برای پرکردن شکاف اطلاعاتی خود از طریق بالا بردن سطح تحصیلات داشتند اما باز هم افزایش سطح تحصیلات آنها به بهبود یا تغییر موقعیت شغلی‌شان کمکی نکرده‌است. برپایه گزارش سازمان بین‌المللی کار، نرخ شغل در برابر جمعیت در سال 2015میلادی برای زنان 46درصد و برای مردان 72درصد بود.

کاهش 17درصدی تعداد زنان شاغل

همچنین در سال 2015 نزدیک 586میلیون نفر زن به‌عنوان کارگر خویش‌فرما و سرپرست خانوار در شغلی کسب درآمد می‌کردند. در 20 سال گذشته شمار زنانی که برای خرج خانواده مشغول به کار بوده‌اند، نزدیک 17درصد کاهش یافت‌ که این رقم چشمگیری بوده است. بر پایه این گزارش، سهم مردان شاغل برای تامین مخارج خانواده به مقدار 8.1درصد کاهش داشت. بنابراین در زمینه تامین‌کنندگان مخارج خانواده، شکاف جنسیتی حدود 11درصد کم شد.

سازمان بین‌المللی کار در این گزارش اعلام کرد 52.1درصد زنان و 51.2درصد مردان در بازار کار دستمزد و حقوق می‌گیرند که در ذات این جریان برای کیفیت بالای شغلی هیچ ضمانتی وجود ندارد. همچنین 38درصد زنان و 36درصد مردانی که در سطح جهان کارگران روزمزد محسوب می‌شوند، از مراقبت‌های اجتماعی هیچ سهمی ندارند. در کشورهای آفریقایی سهم زنان در این زمینه 63.2درصد است. در شرق آسیا که بیشتر افراد شغل‌های غیررسمی دارند، نزدیک به 74.2درصد زنان هیچ بهره‌ای از مراقبت‌های اجتماعی نمی‌برند.

ساعت کاری زنان بیشتر است

یکی از مهم‌ترین مباحث در نابرابری جنسیتی شغلی به ساعت کاری کارگران مربوط می‌شود و بر پایه گزارش سازمان بین‌المللی کار، زنان در مشاغل بهره‌مند از پرداخت حقوق یا فاقد آن، ساعت‌ کاری بیشتری دارند. زنان در کشورهای پردرآمد و کم‌درآمد، دست‌کم 2.5برابر بیشتر از مردان با فقدان پرداخت دستمزد یا نبود مراقبت‌های حین کار روبه‌رو هستند.

در کشورهای توسعه‌یافته، زنانِ شاغل (در شغل‌های مستقل یا مشاغل استخدامی) به طور متوسط هشت ساعت و 9دقیقه با پرداخت یا بدون پرداخت دستمزد کار می‌کنند، اما مردان هفت ساعت و 36دقیقه مشغول به کارند. گزارش‌های سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد در اقتصادهای توسعه‌یافته، زنان روزانه دست‌کم 9ساعت و 20دقیقه از زمان خود را در محل کار سپری می‌کنند، خواه حقوقی دریافت کنند و خواه دریافتی نداشته باشند. مردان برای همین کارها هشت ساعت و هفت دقیقه زمان صرف می‌کنند.

بیش از یک‌سوم مردان شاغل (35.5درصد) و بیش از یک‌چهارم زنان شاغل (25.7درصد) بیش از 48ساعت در طول هفته کار می‌کنند و این مسئله روی توزیع نامتقارن و نابرابری کارگران بدون پرداخت حقوق در میان مردان و زنان نیز اثر می‌گذارد. زنان در زمینه حقوق بازنشستگی نسبت به مردان دریافتی کمتری دارند و در نتیجه با شکاف بزرگی در حمایت‌ها و مراقبت‌های اجتماعی روبه‌رو می‌شوند.

شمار زنانی که بالای سن بازنشستگی قرار دارند و حقوق دریافت می‌کنند در سطح جهان 10.6درصد کمتر از مردان است. اکنون نزدیک 65درصد زنان جهان بالای سن بازنشستگی (65-60سال) قرار دارند و حقوق منظمی دریافت نمی‌کنند و این به تعبیر سازمان بین‌المللی کار یعنی 200میلیون نفر از زنان در سن پیری از سر ناچاری به دلیل بهره‌مند نبودن از حقوق منظم مشغول به کار می‌شوند، در حالی‌که سهم مردان 115میلیون نفر است.

شکل‌های مختلف تبعیض جنسیتی

تبعیض‌های جنسیتی فقط به مواردی مانند ساعت کاری یا حتی حقوق بازنشستگی محدود نمی‌شود، بلکه همزمان با پیشرفت فناوری و افزایش مهارت‌های لازم برای یک شغل، در کشورهای توسعه‌یافته و حتی در اقتصادهای نوظهور نیز تبعیض‌هایی در این زمینه وجود داشته ‌است.

سازمان بین‌المللی کار در گزارش خود آورده است: در فاصله سال‌های 1995 تا 2015میلادی میزان استخدام‌‌ها در اقتصادهای نوظهور افزایش یافت، اما این میزان در مردان دو برابر بیشتر از زنان بود (382میلیون نفر در برابر 191میلیون نفر)؛ این تبعیض از مهارت‌های شغلی ناشی می‌شود که از سوی گروه‌های مختلف برای استخدام افراد تعیین می‌شود.

همچنین زنان در کشورهای توسعه‌یافته به طور متوسط چهار ساعت و 20دقیقه از وقت خود را صرف کارهای مراقبتی می‌کنند که پولی در ازای آن دریافت نمی‌کنند، در حالی‌که مردان دو ساعت و 16دقیقه به این کارها می‌پردازند. در کشورهای در حال ‌توسعه زنان چهار ساعت و 30دقیقه از وقت خود را به این کارها مشغولند، در حالی‌که سهم مردان یک ساعت و 20دقیقه است. گزارش ماه مارس سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد که دریافتی شغلی زنان همچنان 77درصد درآمد مردان است.

براساس این گزارش، شکاف در زمینه دستمزدها را نمی‌توان فقط با تفاوت در سطح تحصیلات یا سن‌ و سال توجیه کرد و بخش مهمی از این شکاف به دست‌کم گرفتن کار زنان مربوط می‌شود. همچنین صاحبان مشاغل روی مهارت‌هایی تاکید می‌کنند که زنان از آنها برخوردار نیستند. برآوردهای سازمان بین‌المللی کار نشان می‌دهد دست‌کم 70سال زمان لازم است تا شکاف میان زنان و مردان در زمینه مرخصی‌ها پر شود.

دستیابی به برابری تا سال 2030

سازمان بین‌المللی کار هدفی را برای بهبود وضع شغلی زنان با عنوان «دستیابی به برابری تا سال 2030؛ آینده اکنون است» در نظر گرفته که در چارچوب اهداف توسعه پایدار 2030 سازمان ملل متحد است. فعالان این سازمان امید دارند که به کمک این گزارش‌ها و مطالعات به فضای برابر شغلی میان زنان و مردان دست پیدا کنند.