تحقق رشد اقتصادی در گرواجرای صحیح برنامه‌ها

یکی از اهداف مهم در برنامه‌های توسعه‌ای کشور رسیدن به رشد اقتصادی است که با توجه به اهداف سند چشم‌انداز کشور و برنامه ششم توسعه، رشد اقتصادی 8 درصد پیش‌بینی شد. این در حالی است که رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در اظهارات اخیر خود بر رشد خیزشی در سال 95 تأکید کرد و برای سال جاری رشد 5 درصدی را پیش‌بینی کرد که نشان از عزم جدی دولت برای رسیدن به این هدف دارد. در این راستا رئیس سازمان بهره‌وری نیز اخیراً عنوان کرد که برای رسیدن به رشد اقتصادی 8 درصدی، 2.8 درصد آن از طریق بهره‌وری حاصل خواهد شد. با وجود این به نظر می‌رسد اقتصاد کشور پس از طی دوره‌های سخت و پر فشار اقتصادی به زمان بیشتری برای ترمیم و عادی‌سازی شرایط نیاز دارد.

اثرات برجام بر اقتصاد

ابراهیم نکو، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به شرایط اقتصادی کشور به «فرصت امروز» گفت: متأسفانه با اتفاقات ناگواری که در سال‌های گذشته رقم خورد و با وجود تأثیر تحریم‌ها بر رشد منفی اقتصادی، اینکه ما خوش‌بین باشیم و فکر کنیم امسال یا در سال بعدی رشد قابل توجهی را شاهد خواهیم بود، این‌طور نخواهد شد. چه بسا اینکه ما سالیان سال اثرات منفی فشارهای اقتصادی را شاهد بودیم و تولید و اشتغال با مشکلات زیادی مواجه شد و بیکاری تشدید شد.

اینها مسائلی است که تا به حالت عادی بازگردد مقداری زمان‌بر خواهد بود. اما به هر حال به دلیل اراده‌ای که در دولت وجود دارد و بحث مربوط به برجام و اینکه اجرا شدن آن در دستور کار است، به نظر من در صورتی که ما بتوانیم در مجلس قوانین خوبی را تصویب کنیم و شرایط کشور و آینده را مدنظر قرار دهیم و متناسب با توانمندی‌های مقطعی تصمیمات خوبی را اتخاذ کنیم می‌توانیم به مرور زمان شاهد رشدهای ملایمی در اقتصاد کشور شاهد باشیم. اما اگر برنامه‌ریزی صحیحی نداشته باشیم و نتوانیم از فرصت‌های به دست آمده به خوبی استفاده کنیم ممکن است دیگر نتوانیم این فرصت‌ها را دوباره به دست آوریم و بازگشت به حالت عادی و معمولی دشوار خواهد بود.

چشم‌انداز رشد اقتصادی

وی در خصوص چشم‌انداز رشد اقتصادی در کشور افزود: اگر ما بتوانیم مقدمات به نتیجه رسیدن برنامه ششم توسعه را که یک سند مهم و تأثیر‌گذار است به صورت تدریجی و براساس برنامه زمان‌بندی طراحی کنیم قطعاً به رشد مورد نظر نزدیک خواهیم بود اما چیزی که تجربه نشان می‌دهد این است که متأسفانه برنامه‌های قبلی نتوانستند به درستی محقق شوند و اگر صرفاً برنامه نوشته شود اما در عمل به آن اهداف نرسیم مسلما شاهد اتفاقات خوبی نخواهیم بود و صرفاً نوشتن برنامه کفایت نخواهد کرد بلکه مهم اجرای برنامه‌ها است.

بنابراین در صورتی که برنامه‌ها به درستی اجرا شود حتی اگر به آن رشد مورد‌نظر نرسیم، ولی به آن نزدیک خواهیم بود. معمولاً این برنامه‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که ما در اجرا و عمل به برنامه‌ها با چالش‌هایی مواجه هستیم که در صورتی که به شیوه فعلی به کار خود ادامه دهیم در عمل بعید به نظر می‌رسد به نتیجه مطلوبی برسیم.

ابراهیم نکو با اشاره به عملکرد دولت در بهبود وضع اقتصاد و رشد اقتصادی اظهار کرد: دولت یازدهم ویژگی‌هایی دارد که این ویژگی‌ها قابل تحسین است و می‌توان دولت را در این زمینه‌ها موفق دانست. بعضی برنامه‌ها در دولت گذشته به‌گونه‌ای بوده که ما شاهد خساراتی بودیم و به نظرمی رسد یکی از کارهای مثبتی که دولت یازدهم انجام داد این بود که کارهای اقتصادی شک آور و آسیب‌رسانی را که در گذشته انجام می‌شد کنار گذاشت. در صورتی که آن وضعیت ادامه پیدا می‌کرد حتماً ما باز هم شاهد ناگواری‌های اقتصادی بودیم.

اقدامات ریشه‌ای در دستور کار دولت

وی ادامه داد: در واقع آن سیاست‌های اقتصادی غیر‌فنی، غیر‌اصولی و غیر‌علمی که در دولت گذشته به کار می‌رفت و همچنین تصمیمات شبانه و فوری که خارج از قواعد اقتصادی گرفته می‌شد در دولت فعلی کنار گذاشته شد و دولت به جای اینکه مشکلی را مقطعی حل کند تا روزی خودش را در قالب و بسترمشکلات بعدی نشان دهد، براساس اسلوب‌ها و روش‌های اقتصادی پیشرفت عمل می‌کند.

اگر چه ایراداتی هم وارد است ولی مسلما تا این اقدامات بخواهد نتیجه بدهد و دولت حالت عادی به خود بگیرد زمان‌بر خواهد بود و به همان میزان که طول کشید تا اقتصاد کشور به جایی که در حال حاضر قرار دارد برسد، به همان میزان هم باید انتظار کشید تا اقتصاد روند عادی به خود بگیرد و بتواند روند عادی خود را بعد از چند سال ادامه دهد. در واقع اینکه تصمیمات و نسخه‌های موقت برای اقتصاد نوشته شود در دستور کار دولت فعلی نبوده و دولت فعلی به صورت ریشه‌ای کار می‌کند. از جمله بحث دایره رفع موانع تولید که به مرور زمان اثرات خود را بر اقتصاد خواهد گذاشت و به‌طور کلی هیچ دولتی در شرایط کنونی قادر به حل مشکلات در یک شب نخواهد بود.

بهره‌وری عاملی تأثیر‌گذار در رشد اقتصادی

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به بهره‌وری به‌عنوان یک عامل تأثیر‌گذار بر رشد اقتصادی گفت: بهره‌وری ارتباط تنگاتنگی با رشد اقتصادی و دیگرمولفه‌های تأثیر‌گذار بررشد اقتصادی دارد. به نوعی چیزی که تاکنون در کشور مورد غفلت واقع شده است بهره‌وری و سازوکارهای بهره‌وری است و باید مورد توجه قرار گیرد.

ما در آینده خواهان رشد اقتصادی قابل قبول و پایدار هستیم بنابراین مقوله بهره‌وری باید مورد توجه سیاست‌گذاران اقتصادی و همچنین دولتمردان واقع شود. اینکه چگونه باید بهره‌وری را افزایش داد و شاهد رشد آن بود، این کار پیروی از قواعد مربوط به بهره‌وری و همچنین استفاده از امکانات لازم و اختصاص اعتبارات کافی و همچنین حمایت‌های قابل قبول از سوی مجلس و دولت را می‌طلبد که در این راستا ایجاد یک سرفصل جدید در مقوله اقتصاد مقاومتی و سیاست‌های اقتصادی آینده و حمایت لازم و کافی ضرورت دارد.

نیاز به سرمایه‌گذاری در پرورش نیروی انسانی توانمند

وی افزود: بهره‌وری در واقع یک فرمول اکتشافی و دستی نیست و مقوله‌ای نیست که بخواهیم برای آن یک فرمول طراحی کنیم. بهره‌وری از برخی فرمول‌ها پیروی می‌کند و به عواملی بستگی دارد که از جمله آنها نقش‌آفرینی نیروی انسانی و پرورش نیروهای ماهر، کارآزموده، توانمند، دارای صاحب اندیشه و تجربه در این زمینه است. به نظر می‌رسد توجه به این موضوع از اهم واجبات در حوزه بهره‌وری است که انسان‌های توانمند و سازوکارهای لازم باید مورد عنایت قرار بگیرد و این سرمایه‌گذاری‌های لازم را می‌طلبد.

نکو ادامه داد: اینکه ما بخواهیم برای کشور یک فرمول جدید ارائه کنیم نیازمند یک بازنگری به توجهات ما در این مقوله است. همچنین باید نگرش خود را در مسیر درست قرار دهیم ضمن اینکه تأثیر آن در اقتصاد و رشد اقتصادی باید در نظر گرفته شود و همچنین در ارتباط آن با اقتصاد مقاومتی باید یک کارشناسی صورت بگیرد تا ببینیم چه تأثیری در پیشبرد برنامه‌های اقتصاد مقاومتی دارد.

بنابراین به نظر من باید بهره‌وری را از یک بعد جدید که چگونه می‌تواند بر اقتصاد اثراتی مثبت بگذارد بنگریم نه اینکه بگوییم بهره‌وری موضعی متمایز از چیزی است که درکشورها مورد توجه قرار می‌گیرد. این موضوع یکی از مسائل مهم و مورد توجه اقتصاددانان و سیاست‌گذاران اقتصادی بوده است.