بی‌انگیزگی ایرانی‌‌ها برای تولید گاز ال‌ان‌جی

گاز ال‌ان‌جی به‌عنوان یک گزینه برای تأمین درصدی از گاز اروپا یک استراتژیک مناسب است اما برای ایران در اولویت قرار ندارد زیرا ایرانی‌ها نه تنها توان مالی لازم را برای سرمایه‌گذاری در این زمینه ندارند بلکه از دید بخش خصوصی تولید گاز به اندازه‌ای نیست که سرمایه‌گذار را ترغیب به سرمایه‌گذاری کند.

بحران اوکراین و ترس از قطع گاز، اروپایی را به گاز ایران تشنه کرده به همین دلیل بعد از تفاهم ایران با کشورهای 1+5 سناریوهای مختلف انتقال گاز ایران به اروپا به طور جدی مطرح شد. بهترین شیوه انتقال گاز خط لوله است اما تکمیل آن از هر مسیری به زمان حداقل پنج ساله نیاز دارد از این رو صادرات گاز ایران به اروپا از طریق ال‌ان‌جی با جدیت بیشتری مطرح شده است، به‌طوری که امیر حسین زمانی‌نیا، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت در این باره اعلام کرد که صادرات گاز ایران به اروپا، در آینده به صورت «ال‌ان‌جی» انجام می‌شود.

تنها پروژه ال ان جی ایران که در دولت گذشته کلید خورد، به دلیل نبود سرمایه لازم متوقف مانده و در انتظار سرمایه‌گذار خارجی است، تاکنون نیز چند شرکت خارجی تمایل خود را برای سرمایه‌گذاری اعلام کرده اما خروجی نداشته است. با این حال تبدیل گاز ایران به ال ان جی مورد توجه بسیاری از شرکت‌های اروپایی است زیرا براساس برنامه وزارت نفت برای افزایش تولید و صادرات، گاز در دستور کار جدی قرار گرفته است. به تازگی در دیدار هیأت آلمانی با اتاق بازرگانی نیز بار دیگر گاز ال‌ان‌جی مورد توجه اروپایی‌ها قرار گرفته است. اولاف لیس، وزیر اقتصاد، حمل‌ونقل و کار ایالت نیدرزاکسن آلمان اعلام کرده که ما می‌توانیم در بندر نیدرزاکسن پذیرای کشتی‌هایی باشیم که گاز ال‌ان‌جی ایران را به صورت مایع حمل می‌کنند و از آنجا از طریق خط لوله می‌توان این گاز را به سایر نقاط انتقال داد. سیدحامد واحدی، عضو هیأت رئیسه اتاق تهران پیشنهاد انتقال گاز ال‌ان‌جی به این ایالت را پیشنهادی قابل توجه ارزیابی کرد.

در همین ارتباط حمیدرضا صالحی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران درباره سرمایه‌گذاری در گاز ال ان جی به «فرصت امروز» می‌گوید: «دولت باید شرایط لازم را برای سرمایه‌گذاری فراهم کند و بخش خصوصی نیز با آوردن سرمایه در قالب تشکیل کنسرسیوم و اخذ فاینانس‌های‌های خارجی، ال‌ان‌جی را در کشور رونق بدهد.»

وی با اشاره به اینکه اروپا بیش از هر زمان به ال ان جی نیاز دارد، ‌می‌افزاید: «یکی از شرایط علاقه‌مندی بخش خصوصی به ال ان جی این است که دولت با حفظ جایگاه حاکمیتی خود، بازاریابی و فروش گاز را به بخش خصوصی واگذار کند. طرح‌های کنونی دولت برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست اما نباید از ظرفیت کنونی و نیاز اروپا به ال‌ان‌جی ساده گذشت.»

ال‌ان‌جی در توان دولت و بخش خصوصی نیست

در مقابل این اظهارنظر حسن خسروجردی، عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی و فعال بخش خصوصی در این صنعت، با بیان اینکه تبدیل گاز طبیعی به ال ان جی به سرمایه کلان نیاز دارد که در توان دولت و بخش خصوصی نیست، به «فرصت امروز» می‌گوید: «این پروژه تنها به سرمایه‌گذار خارجی نیاز دارد که خود مصرف‌کننده ال ان جی باشد. در ایران به دلیل اینکه بخش خصوصی و حتی بخش دولتی توان مالی انجام این پروژه را ندارد و تکنولوژی آن نیز در انحصار کشور آمریکاست، ال ان جی نمی‌تواند اولویت باشد.»

وی با اشاره به اینکه ایران گاز اضافی برای تبدیل به ال ان جی ندارد، ‌می‌افزاید: «شبکه گاز اروپا سراسری است که از عمر آن حدود 80 سال می‌گذرد، از این رو یکی از سناریوهای کنونی کشورهای اروپایی استفاده از ال پی جی است. با این حال بسیاری از کشورهای اروپایی که توان و امکانات لازم را برای صادرات گاز ال ان جی دارند، به دنبال ورود به این کار هستند.»

عمده گاز اروپا توسط کشور روسیه تأمین می‌شود و بعد از بحران اوکراین کشورهای اروپایی نگران قطع گاز خود به دلایل تنش سیاسی هستند. این کشورها به دنبال این هستند که کمبود گاز به صورت ال ان جی تأمین کنند و حال ایران جایگزین خوبی است. اما فریز کردن گاز طبیعی برای تبدیل شدن به ال ان جی هزینه بالایی دارد.

خسروجری با تأکید بر اینکه به دلیل گرانی تبدیل گاز طبیعی به ال ان جی بخش خصوصی انگیزه‌ای برای ورود ندارند، می‌گوید: «ایران انگیزه‌ای برای دستیابی به گاز ال ان جی ندارند اگرچه در دولت گذشته به صورت پایلوت طرح ال‌ان‌جی در ایران کلید خورد که نتیجه بخش نبوده است، اما کشورهای اروپایی به دلیل نگرانی از کمبود گاز به دنبال ال‌ان‌جی هستند. از این رو ال ان جی برای اروپا سودآور است.»

ایران گاز مازاد برای ال ان جی ندارد

این فعال بخش خصوصی با اشاره به اینکه کشور ترکیه به دنبال تبدیل گاز ایران به ال ان جی برای صادرات به اروپا است، می‌افزاید: ‌«اگر بتوانیم سناریوهای متعدد اتصال به شبکه گاز اروپا را نهایی کنیم و اتصال برقرار شود، دیگر گاز ال ان جی اقتصادی نخواهد بود اگرچه معتقدم ایران گاز مازاد برای ال‌ان‌جی حداقل در 15 سال آینده ندارد.»

هم‌اکنون گاز ال ان جی در کشور قطر توسط آمریکایی‌ها در حال تولید است و این کشور به دلیل توانایی بالا در استخراج گاز طبیعی از میادین مشترک با ایران توانسته است در این زمینه نیز از ایران پیشی بگیرد. بدون شک در صورت تمایل کشورهای اروپایی به سرمایه‌گذاری در گاز ال ان جی باید این کشورها صفر تا صد کار برعهده بگیرند صنعتی که هزینه سرمایه‌گذاری بالایی دارد.

خسروجردی ضمن تأیید این مطالب می‌افزاید: «اخیرا کشتی‌هایی در دست طراحی است که کاربرد پمپ‌های سی‌ان‌جی را دارد که تولید آنها نیاز به سرمایه‌گذاری کمتری دارد. اگرچه این کشتی‌ها ظرفیت کمتری نسبت به کشتی‌های ال ان جی دارد اما به دلیل سرمایه‌گذاری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با این حال نکته اصلی اینجاست که ال‌ان‌جی برای بخش خصوصی ایران اولویت ندارد.»