بعد ازگذشتن از سد قبولی کنکور یا دریافت پذیرش از دانشگاه، دوران زندگی دانشجویی آغاز میشود و بار دیگر مثل روز اول مدرسه، هرچقدر والدین فرزند خود را برای وارد شدن به این اجتماع بزرگ بیشتر آماده کرده باشند، فرزند جوان آنها با آرامش و آسودگی این دوران راهم پشتسر میگذارد. اما اگر تنها تا مرحله «قبولی دانشگاه» برای آینده فرزند خود برنامهریزی کرده باشند، دوران دانشجویی میتواند تبدیل به پردردسر و سختترین تجربه زندگی دور از خانه فرزندان شود. قبل از شروع دانشگاه بهتر است هر دانشجو، برای روبهرو شدن با چند مسئله اصلی در زندگی دانشجویی آماده شود. بسیاری از دانش آموزان وقت انتخاب رشته، تنها به قبولی خود توجه کرده ومسائل مالی را کاملاً نادیده میگیرند. اما مشکلات مالی بهخصوص در نخستین تجربه جدایی از خانواده، میتوانند باعث انصراف از تحصیل و یا دورشدن از مسیر درس خواندن شود.
از مشکلات اولیه هردانشجویی که در شهرخود ادامه تحصیل نمیدهد، پیدا کردن مسکن یا خوابگاه است. خوابگاههای دانشجویی در همه جای دنیا محدود هستند و همیشه اتاق خالی وجود ندارد. گاهی دانشجو بعد از ثبتنام برای استفاده ازخوابگاه دانشگاه باید چند ترم در نوبت منتظر بماند. پیدا کردن کسی که به دانشجو آپارتمان اجاره بدهد سخت است و معمولاً مبلغ چند ماه اجاره، باید بهعنوان ودیعه نزد صاحبخانه تا زمان تخلیه کامل، امانت باقی بماند.
اگر امسال دانشجو میشوید، بهخصوص سال اول به انواع کتاب و مراجع بیشتری احتیاج خواهید داشت. بعضی کتابها را میتوان از دانشجویان سال بالایی قرض گرفت، بهصورت دستدوم خرید یا دانلود کرد. بعضی از دانشجویان سال اول، بهاشتباه اصرار به خرید همه کتابهای پیشنهادی دارند، در حالی گاهی فقط یکفصل ازکتاب تدریس میشود و کپی کردن همان چند صفحه کتاب هم کفایت میکند. دانشجویی خوشبخت است که کمی، فقط کمی اصول اولیه آشپزی را بداند. دانشگاه و خوابگاههای دانشجویی غذاخوری باقیمت مناسب دارند، اما گاهی به علت کمبود وقت، تکراری بودن یا کیفیت نامناسب غذا یا دوری از محل، امکان استفاده از غذاخوری نیست. نیمرو یا نان و پنیر خوردن هم مدت کوتاهی پاسخگوست.
قبل از رفتن به شهر جدید توجه کنید که تمام شهرهای بزرگ دنیا از قوانین تقریباً یکسانی پیروی میکنند: هزینه حملونقل، کرایهخانه و. . . گرانتر و امکانات رفاهی، تفریحی و فرهنگی فراوانتر است والبته برای استفاده ازامکانات نیاز به پول دارید. اگر شما بهعنوان دانشجو به شهر کوچکی میروید، ممکن است هزینه مسکن شما کم باشد، اما به علت کمبود امکانات مجبور میشوید بیشتر از یک دانشجوی محلی هزینه رفتوآمد به شهر بزرگ یا شهر خودتان را بپردازید. هرچه شهر کوچکتر باشد امکان پیدا کردن کار هم سختتر میشود. کاردانشجویی، کاری دائمی نیست و دستمزد آن معمولاً بسیارکم است. بعضی از دانشجویان پیش ازشروع تحصیل، تصمیم دارند هزینه تحصیل و زندگی خود را با کار دانشجویی تأمین کنند اما بعد از شروع تحصیل، با مشکل روبهرو میشوند؛ آنها برای تأمین مخارج زندگی مجبور میشوند تماموقت کارکنند، سر کلاس یا امتحان حاضر نشده و دوران تحصیل آنها طولانی میشود.
بعضی دانشجویان با تصور قسطبندی کردن هزینه دانشگاه یا دریافت وام دانشجویی از واقعبینی دور میشوند. قبل از دریافت وام باید به چگونگی پرداخت اقساط فکر کرد. پرداخت قسطی شهریه، تنها برای کسانی مناسب است که امکانی برای پرداخت بهموقع اقساط داشته باشند. دردسر قسطهای پرداختنشده دانشگاه، مشکلات زیادتری برای ادامه تحصیل یا دریافت مدرک بهوجود میآورد. برای دانشجویان ممتاز امکان استفاده از بورس تحصیلی و تخفیفهای ویژه وجود دارد، اما شرط اصلی داشتن نمرههای بسیار خوب است. دانشجویانی که برای مسئولیتپذیری در زندگی و اجتماع آماده نشدهاند، اگر از طرف خانواده کمکهزینه دریافت کنند هم معمولاً زندگی دانشجویی بهتری نسبت به کسانی که کمکی دریافت نمیکنند، ندارند.
در دانشگاه، همه باهوش و درسخوان هستند اما دانشجویی موفقتر است که زودتر یاد گرفته چطور باید دراجتماع و دنیای واقعی زندگی کند.
* روزنامه نگار و جهانگرد