برای بررسی برندینگ شخصی آیت الله هاشمی رفسنجانی ابتدا باید به این سوال جواب دهیم که آیا آقای هاشمی دارای یک برند شخصی قوی است یا خیر و قلمرو آن کجاست؟ در پاسخ به سوال اول باید گفت که بله قطعا برندی قوی است.حتی قلمرو برند شخصی آیتالله فراتر از مرزهای ایران است.
در دنیا هم دارای برند شخصی قوی است و در کشورهای عربی و همسایههای عرب و چه در حوزه بینالملل، در اروپا نیز دارای یک برند شخصی قوی است. اما این برند قوی چگونه ساخته شده است؟ مهمترین عناصری که در ساخت برند شخصی نقش دارد، توجه به دو حوزه فرآیندی و صفات مشخصه است.
توجه به پنج آیتم برند شخصی
در حوزه فرآیندی توجه به پنج آیتم برند شخصی (5ت) یعنی تداوم، تعامل، تمرکز، تمایز و تناسب ضروری است. یکی از این پنج مورد تداوم است. ایشان از مدت ورود به سیاست به مدت 50-40 سال روی یک محور تداوم داشته است. او این تداوم را به خاطر هوش سیاسی و حفظ اعتدال و خودداری از رفتارهای رادیکالی و افراطی بهدست آورده و به این جایگاه رسیده است.حتی اگر مدتی هم در سیاست کمرنگ شده، اما باز هم برند خود را احیا کرده و به جایگاه خودش بازگشته است.
در مجموع این تداوم به او کمک کرد از چرخه سیاست خارج نشود و برند شخصی قویای برای خود ایجاد کند. علاوه بر تداوم از منظر فرآیندی، بحث تعامل وجود دارد. تعامل یکی از ویژگیهای رفتاری و تعاملی ایشان است که وی توانسته همیشه به شکل یک لنگر عمل کند و گاهی نقش میانجی و گاهی نقش حلال مسئله و میانهرو را ایفا کند. او توانست نقشهای مختلف را در تعاملاتش خوب پوشش دهد. حتی اگر زمانی در تعاملاتش سکوت کرد آن سکوت بسیار معنادار و بجا بوده است.
به همین دلیل ایشان در بخش تعاملی بسیار قوی عمل کرده است. سومین ت، تمرکز است که در این خصوص باید گفت آیتالله در حوزههای وظیفهای خود از لحاظ تمرکز روی حوزه علم سیاست تمرکز کرده و وقتش را به کارهای دیگر نگمارده است. یعنی همزمان در تدریس حوزه و فعالیتهای اقتصادی نقش نداشته و تمرکزش روی امور سیاسی بوده و در طول زمان حیات کاری خود، دارای مهمترین مسئولیتها در این مملکت بوده است.
در زمینه تمایز نیز ایشان تمایز خود را برای ایجاد برند شخصی قوی با بقیه سیاستمداران از طریق ایجاد یک شخصیت میانهرو و معتدل حفظ کرده است. یک تمایز دیگر نیز این است که از جمله سیاستمدارانی بوده که از ابتدای انقلاب در آن نقش داشته و نزدیکی زیادی به رهبران آن داشته است. مورد آخر ت تناسب است. محوری که ایشان از نظر تناسب در آن حرکت کرده متناسب با هوش سیاسی بالای اوست که از آن برخوردار است.
صفات لازم برای ساخت برند شخصی
علاوه بر حوزه فرآیندی، در قسمت صفات مشخصه یعنی صفاتی که منجر به ساخت برند شخصی میشود، او دارای ویژگیهای شخصیتی و ذکاوتی است که منجر به ساخت برند شخصی قوی شده است. ویژگی صفات مشخصه در او تاثیر کمتری نسبت به ویژگیهای فرآیندی دارد، چراکه او از بعضی صفات مشخصه لازم برای ساخت برند شخصی برخوردار نیست.
برای مثال زیباییهای ظاهری، صدا یا شیوههای سخنرانی که اغلب روحانیون آن را به شکل بهتری دارند یا حتی داشتن محاسن صورت که برای روحانیون موضوع مهمی بوده است. بنابر این با اینکه ایشان از نظر صفات مشخصه، ویژگیهای ظاهری لازم را نداشته است، اما ویژگیهای فرآیندی و سایر ویژگیهای شخصیتی و هوشی وی آنقدر قوی بوده که ایشان را صاحب برند شخصی قویای کرده است.
در انتها باید عنوان کرد که برای ساخت یک برند شخصی قوی، شیوه رفتار و عملکرد در طول زمان، سخترویی، سختکوشی، صبوری و مداومت در مورد آیتالله هاشمی، عناصر موثرتری بوده است که میتواند بهعنوان یک الگو برای علاقهمندان به حوزه برند شخصی سیاسی مورد توجه و مطالعه قرار بگیرد.
نویسنده و مدرس حوزه برند شخصی و مدیر عامل آرشانیک