فرصت امروز- در سالهای اخیر واردات، تیشه به ریشه صنعت چای ایران زده و باغات چای به مرور زمان از بین رفته تا کشور ایران به عنوان یکی از بزرگترین مصرفکنندگان چای، به یکی از بزرگترین واردکنندگان چای تبدیل شود. اما این روزها بسیاری از چایکاران دیگر کالایی برای عرضه ندارند و تنها چشم به دوردستهای جاده دوختهاند تا مسافری از راه برسد و چند روزی خانه و زندگی خود را در اختیار او قرار دهند و از این طریق امرار معاش کنند. طبق آمار رسمی، در سالهای گذشته به دلیل مشکلاتی چون واردات بیرویه چای خارجی و عدم حمایت از چایکاران ایرانی، سطح زیر کشت باغات چای که در استانهای گیلان و مازندران حدود 32 هزار هکتار بوده، هماکنون به کمتر از 18 هزار هکتار رسیده است. همچنین براساس آمارهای موجود در سالهای اخیر برداشت برگ سبز چای روند کاهشی داشته، بهطوریکه در سالهای 90 و 91 به ترتیب 131 و 110 هزار تن برگ سبز چای برداشت شده که از این میزان بیش از 25 هزار تن چای خشک به دست آمده است. در سال گذشته نیز میزان برداشت برگ سبز چای به حدود 89 هزار تن رسیده که نسبت به سال گذشته حدود 21 هزار تن کاهش تولید را نشان میدهد. از این میزان برگ سبز اما 18 تا 19 هزار تن چای خشک تولید شده است که باز هم نشان از روند تولید چای ایرانی دارد. همچنین براساس آمار وزارت کشاورزی در سال 92 نیز تولید چای داخلی حدود 10الی 12 هزار تن بوده که به دلیل ورود چای خارجی و سنواتی ارزان قیمت، همین تولید اندک هم خریدار ندارد.
از سوی دیگر با استناد به آمار وزارت صنعت، تعداد کارخانجات فرآوری برگ سبز چای نیز از 180 مورد بهتازگی به 130 مورد فعال و نیمهفعال رسیده که این موضوع زنگ خطری برای صنعت چای کشور است. این اتفاق در حالی رخ داده است که براساس آمار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، در سال 76 میزان برداشت برگ سبز چای 305 هزار تن از 34 هزار هکتار بوده است که از آن حدود 70 هزار تن چای خشک در کشور تولید شده است. مقایسه آمار تولید چای در سال 76 با سال 92 نشان از بحران صنعت چای در ایران دارد؛ بحرانی که هر روز جدی و جدیتر میشود و هنوز چارهای جدی برای آن اندیشیده نشده است. به این ترتیب با وجود اینکه هماکنون سرانه مصرف چای خشک در کشور 110 هزار تن است، تنها حدود 20 تا 25 درصد آن در داخل تولید بقیه وارد میشود. چندی پیش غلامحسین شافعی، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در نشستی با هیاتی از مجلس کشور کنیا با تاکید بر اینکه برای توسعه ارتباطات با کشورهای آفریقایی اولویت ویژه قائل هستیم، گفت: با توجه به مناسب بودن جو فعلی توسعه ارتباطات را باید آغاز کنیم. وی با بیان اینکه قادریم نیازهای این کشور را در سطح قابل توجهی تامین کنیم، افزود: ایران همواره در همکاریهای متقابل نفع طرف مقابل را در نظر میگیرد. شافعی با بیان اینکه در کنیا هم زمینهها برای همکاری متقابل فراهم است، اظهار کرد: با وجود اینکه جمعیت کشور کنیا رو به افزایش است این کشور صنعتیترین کشور شرق آفریقا است. در این نشست رشیدعلی، سفیر کنیا در ایران نیز با تاکید بر اینکه اتاقهای بازرگانی هسته اصلی فعالیتهای تجاری هستند گفت: کنیا بهترین چای و قهوه دنیا را دارد و در این زمینه میتوان تسهیلات خوبی برای سرمایهگذاران خارجی بهوجود آورد. او با بیان اینکه ایران میتواند بیشترین نیاز چای خود را از کنیا تامین کند، تصریح کرد: همچنین این کشور میتواند در زمینه تولید گوشت 20 درصد نیاز ایران را فراهم کند و ما تضمین میکنیم که گوشت حلال به ایران بفروشیم.
واردات چای ناسالم کنیایی به ایران
رییس اتحادیه چایکاران از واردات چای ناسالم برخی کشورها از جمله کنیا با قیمتهای بالا خبر داد و گفت: سالانه نیازمند واردات حدود 100هزار تن چای هستیم که به دو تا سه برابر قیمت چای درجه یک ایرانی وارد و فروخته میشود که در بسیاری از موارد سلامت و کیفیت آن مشکل دارد. ایرج هوسمی؛ بیان اینکه چای تولید شده بعد از گذشت سه سال قابلیت مصرف انسانی را ندارد، گفت: این چای تنها قابلیت تبدیل شدن به کافئین یا استفاده در امور دیگر را دارد. وی با بیان اینکه برخی از کشورها مانند کنیا چایهای غیرقابل مصرف را در بیرون مرزها با اضافهکردن مواد شیمیایی در بستهبندی به ایران وارد میکنند، اظهار کرد: قیمت این چای کیلویی 50 هزار تومان است که برای مصرفکننده ضررهای بسیاری دارد. هوسمی با بیان اینکه چای تولید شده در ایران به نحوی در باغ و کارخانه فرآوری میشود که باعث سربلندی چایکار است، گفت: کیفیت چای ایرانی در مقایسه با چای خارجی قابل قیاس نیست.
ناآشنایی ایرانیهای با چای ارگانیک ایرانی
رییس اتحادیه چایکاران با بیان اینکه چایکاری در ایران تنها در مناطق شمالی صورت میگیرد، اظهار کرد: این مسئله موجب شده مردم سایر مناطق آشنایی چندانی با ویژگیهای چای ارگانیک نداشته باشند و به همین دلیل چای خارجی در ایران دارای متقاضی شده است. وی با بیان اینکه اکثر چایهای خارجی دارای مواد افزودنی و زیانبار هستند، گفت: باید به مردم اطلاعرسانی شود تا از هرنوع چای استفاده نکنند. هوسمی قیمت چای وارداتی را کیلویی 40 تا 60 هزار تومان عنوان و اظهار کرد: با توجه به اینکه قیمت چای خارجی از ایرانی گرانتر است باید مردم را نسبت به استفاده صحیح از چای مناسب آگاه کرد.
رییس اتحادیه چایکاران یادآور شد: سال گذشته حدود 5000 تن چای سنواتی معامله شد. وی با بیان اینکه سال قبل 19 تا 20 هزار تن چای خشک در ایران تولید شده است، اظهار کرد: این میزان تولید پاسخگوی نیاز داخلی کشور نیست، همین دلیل مجبور به واردات این محصول هستیم. هوسمی ادامه داد: مصرف چای در ایران حدود 115 تا 120 هزار تن و تولید ما تنها 19 تا 20 هزار تن است؛ به همین دلیل باید شرایطی را برای افزایش تولید و ارزآوری در این بخش فراهم کرد. رییس اتحادیه چایکاران خاطرنشان کرد: سال گذشته حدود 50 هزار تن چای سنواتی در داخل و خارج معامله شده است. هوسمی گفت: میزان تولید امسال نیز بستگی به شرایط اقلیمی دارد، اما میتوان پیشبینی کرد در سال جاری تولید چای 5درصد افزایش داشته باشد. وی قیمت چای خشک درجه یک را کیلویی 20 هزار تومان، درجه دو را 15 هزار تومان و درجه سه را 10 هزار تومان عنوان کرد.