استارتاپ‌ های خاورمیانه ، رقیب جدی سیلیکون‌ ولی

جهان امروز، دنیای استارتاپ‌ها است. در دنیای امروز که فناوری همه چیز زندگی انسان را تغییر داده، طبیعی است که فضای کسب‌وکاری نیز تغییراتی کرده باشد. هزاره جدید نه جایی برای صنایع بزرگ یا کارخانجات تولیدی عظیم بلکه جایگاه استارتاپ‌های کوچک است که از یک نوآوری شروع شده و کم‌کم پروبال می‌گیرند. حتی جایگاه‌های این استارتاپ‌ها دیگر دره بزرگ سیلیکون در قلب آمریکا نیست، بلکه خاورمیانه‌ای است که باوجود جنگ و درگیری در بخش‌هایی از آن نسل هزاره خود را پویا می‌بیند.

کارآفرین بودن در خاورمیانه همیشه آسان نیست. بلد نبودن زبان، موانع دسترسی به سرمایه و خط قرمزهای سر راه استارتاپ‌ها تنها بخشی از معضلاتی است که صاحبان کسب‌وکار در خاورمیانه با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

اما براساس گزارش تازه بانک HSBC باوجود تمام این موانع، خاورمیانه اکنون میزبان بالاترین تعداد صاحبان کسب‌وکار زیر 35 سال یا آنچه این بانک نامش را «کارآفرینان هزاره» می‌گذارد، است.

یافته‌های این گزارش بخشی از یک مطالعه روی 9 کشور جهان است که در آن 2 هزار و 834 نفر با ثروتی بین 250 هزار تا 20 میلیون دلار شرکت کردند. این افراد از کشورهای چین، هنگ‌کنگ، سنگاپور، بریتانیا، آلمان، فرانسه، آمریکا، امارات و عربستان بودند.

در این میان، خاورمیانه با 63 درصد میزبان بیشترین درصد کارآفرینان هزاره جدید است. خاورمیانه درحالی توانسته میزبان 63 درصد استارتاپ‌ها باشد که کشورهای چین و هنگ‌کنگ تنها 44 درصد استارتاپ‌ها را جذب کرده‌اند.

یافته‌های مهم تحقیق بانک HSBC را می‌توان در پنج دسته خلاصه کرد:

• حدود 46 درصد افراد بررسی شده در این منطقه از همان دوران تحصیل تصمیم به کارآفرین شدن گرفتند. این رقم بالاترین آمار در میان کشورها و مناطق جغرافیایی بررسی شده در این مطالعه است.

• اما بیش از یک‌چهارم کارآفرینان در این منطقه فاش کرده‌اند که پیش از آغاز سفر خود برای راه‌اندازی استارتاپ‌ به‌دنبال کسب تجربه حرفه‌ای در این زمینه بوده‌اند. این یعنی راه‌اندازی استارتاپ برای آنها نه یک حادثه و پیشامد بلکه برنامه‌ای ازپیش‌تعیین‌شده بوده است.

• خاورمیانه با میانگین سنی 26 سال اکنون جوان‌ترین کارآفرینان را در اختیار دارد.

• حدود 63 درصد کارآفرینان خاورمیانه از خانواده‌هایی می‌آیند که خودشان صاحب کسب‌وکار و استارتاپ هستند.

• تنها 23 درصد مدیران و صاحبان سهام در استارتاپ‌ها کسب‌وکار خانوادگی دارند. این یافته‌ها نشان می‌دهد باوجود اینکه این افراد در خانواده‌هایی رشد کرده‌اند که سابقه راه‌اندازی استارتاپ داشتند اما راه خود را رفته‌اند.

براساس گزارش بانک HSBC، فناوری در قالب اینترنت، گوشی‌های هوشمند و اپلیکیشن‌ها فرصتی مناسب و میدانی بزرگ را برای کارآفرینان هزاره جدید ایجاد کرده تا بتوانند انواع استارتاپ‌ها را در خاورمیانه راه‌اندازی کنند و منبع درآمدی مجزا برای خود به‌وجود آورند. 30 سال پیش تصور چنین وضعیتی برای استارتاپ‌های خاورمیانه قطعاً خنده‌دار بود.

به‌گفته نیک لویت، رئیس گروه راه‌حل‌های جهانی بانک HSBC آنهایی که پس از سال 1980 وارد بازار کار شده و استارتاپ راه‌اندازی کرده‌اند، شکل و شمایل دنیای کسب‌وکار را به‌کل تغییر داده‌اند. راه و روشی که آنها برای پول درآوردن، هزینه کردن و سرمایه‌گذاری پیش گرفته‌اند، نه برای منطقه و کشور خودشان که برای جامعه‌ای گسترده‌تر از آن است.

در خاورمیانه، مثل سایر نقاط جهان، تفاوت بزرگ استارتاپ‌ها و کارآفرینان با نسل‌های پیشین، بشردوستانه بودن فعالیت‌های آنها است. استارتاپ‌های امروزی به‌دنبال ایجاد ساختار و چارچوب ریشه‌ای برای کار خود هستند و از این نظر نسبت به قدیمی‌ها تفاوت دارند.

امارات قلب استارتاپ‌های خاورمیانه

امارات متحده عربی اکنون نخستین مقصد استارتاپ‌ها در خاورمیانه است. بررسی بانک HSBC نشان می‌دهد فضای کارآفرینی، چشم‌انداز شغلی و درآمدهای اغواکننده‌تر عوامل اصلی جذب استارتاپ‌ها از سراسر جهان هستند.

در گزارش بانک HSBC آمده است: «باوجود آشفتگی که اقتصاد جهانی و عدم امنیت شغلی که جهانیان با آن روبه‌رو هستند، فضای متنوع کسب‌وکاری کشور امارات و البته موقعیت این کشور به‌عنوان یک قطب منطقه‌ای در خاورمیانه همچنان این شیخ‌نشین عربی را مقصدی مطمئن برای استارتاپ‌های سراسر دنیا کرده است.

براساس گزارش بانکHSBC ، شهر دوبی اکنون دومین شهر جهان از نظر جذب کارآفرینان و استارتاپ‌ها است. شهر دوبی به‌طورخاص و کشور امارات به‌طورکلی فرصت‌های زیادی برای ایجاد شغل و راه‌اندازی استارتاپ به علاقه‌مندان پیشنهاد می‌دهند و همین باعث شده که استارتاپ‌ها سر از این شهر و کشور دربیاورند.

در دوبی اکنون می‌توان شرایط مناسب کسب‌وکاری، زیرساخت‌هایی در کلاس جهانی و تعادل میان کار و زندگی را دید، پس تعجبی ندارد که نسل هزاره خاورمیانه اکنون پیشتاز ایجاد استارتاپ‌ در جهان باشند. میانگین جهانی جذب کسانی که به‌دنبال راه‌اندازی استارتاپ هستند 4درصد است اما در دوبی این رقم بیش از دو برابر و 9 درصد است. همین ارقام تأیید می‌کند که خاورمیانه به سردمداری دوبی حتی می‌تواند به‌زودی سقوط سیلیکون‌ولی را به دره ممکن سازد.

مالیات از دیگر دلایل مهمی است که بسیاری از مردم از سراسر دنیا زندگی در امارات را برمی‌گزینند. در این کشور مالیات مشمول خیلی‌ها نمی‌شود و برای راه‌اندازی استارتاپ هم وضعیت به‌همین ترتیب است.

از جمله مزایای دیگری که صاحبان استارتاپ را متقاعد می‌کند تا در دوبی بساط کسب‌وکار خود را راه بیندازند، برخی پکیج‌های تشویقی است. کمک‌هزینه سالانه بلیت هواپیما، پشتیبانی از کارآفرینان برای تهیه محل اقامت و بیمه عمر از جمله مزایای راه‌اندازی استارتاپ در دوبی است.

هند در راه امارات

شاید همین شرایط مناسب و بازار بکر در خاورمیانه باشد که حتی هندی‌ها نیز ترغیب می‌شوند صاف و مستقیم استارتاپ‌های خود را به امارات ببرند. این تازه غیر‌از استارتاپ‌های حوزه یورو و بریتانیا است که صاحبان‌شان ترجیح می‌دهند جرقه آنها در دوبی زده شود.

به‌طورکلی در میان شبه قاره هند، آفریقا و شرق میانه، دوبی یکی از بهترین نقاط برای سرمایه‌گذاری است. وجود مشتریان، تقاضاها و جمعیت الکترونیک باعث شده دوبی ماهیتی منحصربه‌فرد در خاورمیانه بیابد. برای همین هندی‌ها به سمت این شیخ‌نشین روانه شده‌اند.

شرکت Idein Venture یک شرکت هندی است که اکتبر سال گذشته سرمایه‌گذاری خود را در دوبی آغاز کرد و تاکنون شش استارتاپ تازه از جمله Qriyo، Infurnia، BuilTraders و Restste را راه‌اندازی کرده است. این شرکت همچنین در استارتاپ‌هایی که از مراحل اولیه گذشته و به جایگاه قابل‌اعتنایی رسیده‌اند نیز کمک می‌کند.

امروز خاورمیانه با ظرفیت‌های بالایی که دارد می‌تواند تهدید مهمی برای سیلیکون‌ولی باشد. استارتاپ‌هایی که در این منطقه براساس نیازهای مردم منطقه راه‌اندازی می‌شوند در میان همین مردم بسیار محبوب شده و کم‌کم سر و شکل جهانی نیز می‌یابند.