ارج؛ برخاستن از میان خاکستر

یکی از اصطلاحاتی که اغلب ما ایرانی‌ها در خصوص وسایلی که عمر و دوام زیادی دارند به کار می‌بریم اصطلاح «مرگ ندارد» است، هرچه عمر مفید و کارایی یک محصول برای ما بیشتر باشد غلظت بیان این جمله هم بیشتر می‌شود. این همان اصطلاحی است که گاهی مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها برای لوازم خانگی قدیمی‌شان به کار می‌بردند.

در این میان برند «ارج» که قدیمی‌ترین تولید‌کننده لوازم خانگی در ایران به‌شمار می‌آید برندی است که اغلب ما از آن خاطرات شیرینی داریم و هنوز هم در خانه‌ مادربزرگ‌ها می‌توانیم اثری از آن
بیابیم.
کارخانه این برند در سال 1316 در یک کارگاه کوچک واقع در خیابان 30 متری تهران با هشت کارگر ساده با مدیریت مهندس خلیل ارجمند که استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران بود به صنایع غیر‌دولتی ایران پیوست و گام در راه توسعه صنعت و تولید کشور گذاشت.
در کارگاه اولیه کارهای «آهنگری»، «ریخته‌گری» و «جوشکاری» انجام می‌شد از این رو نام ارج از سه حرف اول این سه رشته برگزیده شد و برند ارج شکل گرفت.
در سال 1321 با پیشرفت کار و کمبود فضای کافی برای تولید، تاسیسات ارج به محل جدیدی با وسعت بیشتر (21هزار متر مربع) در حوالی خیابان شوش منتقل شد. در اواخر پاییز سال 1323 مهندس خلیل ارجمند موسس ارج در اثر یک حادثه و در جریان آزمایش یک ماشین فنی که در کارخانه طراحی و ساخته شده بود جان خود را
از دست داد.
شرکت ارج که مرتب در حال گسترش فعالیت و تولیدات خود بود، به‌زودی محل جدید نیز برایش کوچک می‌نمود، از این رو ارج جدید در سال 1348 با کارگاه‌های متعدد و ماشین‌های جدید در زمینی به مساحت (105هزار مترمربع) واقع در جاده مخصوص کرج با همراهی هزاران مهندس و کارگر مبتکر و ماهر با تکنیک‌های مدرن روز، شروع به
فعالیت کرد.

 این شرکت به تولید محصولاتی از قبیل یخچال فریزر، ماشین لباسشویی، کولر، بخاری و آبگرمکن شهرت دارد.
کارخانه ارج از اول فروردین ماه 1352 به‌صورت شرکت سهامی عام درآمد و قسمتی از سهام آن در مرحله اول به کارکنان و سپس به مردم ارائه شد. پس از پیروزی انقلاب در سال 1357 با ملی شدن کارخانجات، عمده سهام آن به صنایع ملی ایران واگذار شد که تا سال 1374 تحت پوشش این سازمان بود و پس از آن در همین سال، بخشی از سهام سازمان صنایع ملی به کارکنان ارج و مردم و عمده سهام آن به بانک ملی ایران واگذار شد.
این کارخانه با پیشرفت‌های بسیار و استفاده از تخصص بالای نیروی انسانی خود، موفق به تولید نخستین یخچال سایدبای‌ساید شد. اوایل انقلاب کارخانه ارج رشد مطلوب خود را مانند همان سال‌های گذشته طی کرد و با مشکل چندانی
روبه‌رو نبود.
البته در آن زمان همه لوازم مورد نیاز مردم کوپنی عرضه می‌شد و اگر شخصی متقاضی یخچال بود باید با چند واسطه موفق به خرید می‌شد حتی در تعویض لوازم منزل هم مردم باید روند پیچیده‌ای را پشت سر می‌گذاشتند تا موفق به دریافت حواله یخچال می‌شدند.
پس از آن در دهه 70 این شرکت به دلیل بدهی‌های کلان مصادره شد و با یک اختلاس 20 میلیارد تومانی و فساد مالی به سوی انقراض گام
برداشت.
این شرکت که روزگاری در بالاترین سطح فناوری محصول تولید می‌کرد، نفس‌هایش به شماره افتاد و دوباره با تلاش‌های بسیار توانست خود را حفظ کند و اگرچه تولید محصولاتش کاهش بسیاری داشته، اما همچنان زنده است و چرخ هایش می‌چرخد. در حال حاضر این کارخانه تنها از 20 تا 30 درصد ظرفیت خود استفاده می‌کند، به نحوی که 70 درصد ظرفیت فاقد فعالیت است.
البته از شش ماه گذشته تولید لباسشویی و اول تیرماه 93 تولید کولر را هم متوقف کرده‌ که این امر نیز نقش موثری در کاهش ظرفیت تولید کارخانه
داشته است.
 برخی هم معتقدند امروز ارج به شرکتی تبدیل شده که همان محصولات قدیمی خود را با تغییراتی اندک به تولید می‌رساند و روانه بازار می‌کند. از سوی دیگر تغییرات پی‌در‌پی مدیریتی، آشفتگی و بلاتکلیفی از این برند معروف و نوستالژیک جز خاطره‌ای خوش و البته دور برجای نگذاشته است.
با وجود تمام این مشکلات، این کارخانه بزرگ و نامی هنوز از پا ننشسته و قصد دارد در آینده تولیدات خود را در سطوح بالاتر و پیشرفته‌تر ادامه دهد. تولید کولر‌های بدون تسمه، سلولزی، ریموت‌دار و دارای دماسنج، تولید یخچال 8 فوت، راه‌اندازی مجدد خط تولید لباسشویی 4224 با موتور زانوسی ایتالیا و تولید کولر بالازن بخشی از برنامه‌های آینده
ارج است.