احتمال رونق مجدد قاچاق سوخت

کارت‌ سوخت با دو نرخی شدن سوخت متولد شد و حال با تک نرخی شدن سوخت فلسفه‌ای برای وجود آن نیست. در این میان وزارت نفت برنامه‌ای برای استفاده از کارت‌های سوخت ندارد و رییس اتحادیه جایگاه داران سوخت نیز خواهان جمع‌آوری آن است. این در حالی‌است که با کارت‌های سوخت شفاف‌سازی و قاچاق سوخت کاهش یافته بود.

در راه‌اندازی سامانه کارت سوخت سرمایه‌گذاری بالایی صورت گرفت تا ابزاری برای نظارت و تهیه آمارهای مختلف از میزان مصرف سوخت در کشور باشد و پشتوانه مهمی برای فناوری اطلاعات کشور است. اگرچه این سامانه منجر به دو نرخی شدن قیمت بنزین شد و فضای کسب‌و‌کار خاصی را برای جایگاه‌داران فراهم کرد، فضایی که از دید وزیرنفت فساد زیادی را در بحث سوخت‌فراهم ساخته بود، حال با تک نرخی شدن قیمت امید به پایان بخشیدن به این موضوع قوت گرفته است. دولت نیز آخرین مهلت استفاده از بنزین سهمیه‌ای را اواخر آبان ماه اعلام کرده تا حقی از مردم ضایع نشود. بااین حال هنوز برنامه‌ای جدی از سوی متولیان امر یعنی وزارت نفت برای چگونگی استفاده از کارت‌های سوخت طراحی نشده و عملا این کارت‌ها از آذرماه کاربری نخواهند داشت.

بیژن رنگنه، وزیر نفت در آخرین اظهارنظر خود درباره کارت هوشمند سوخت اعلام کرد علاقه داریم کارت هوشمند سوخت حفظ شود و برای این‌کار می‌توانیم بگوییم کارت جایگاه‌داران اصلا نباشد یا محدود شود، اما هنوز برنامه قطعی در این خصوص نداریم. همچنین افزایش قیمت سوخت‌گیری با کارت جایگاه‌داران مورد تایید ما نیست چون باز هم وضعیت چندنرخی ایجاد می‌کند، اما به طرح‌هایی مانند اضافه کردن خدماتی مثل پرداخت الکترونیک به کارت هوشمند سوخت فکر می‌کنیم.» اما در این میان بیژن حاج محمدرضا، رییس اتحادیه جایگاه داران سوخت به علاقه وزیر نفت کاری ندارد و صراحتا خواهان جمع‌آوری کارت‌های سوخت است و می‌گوید: سیستم کارتی سوخت هشت سال است که کار می‌کند و به سمت فاسد شدن می‌رود زیرا کارت‌ها جایگزین یا دستکاری می‌شوند و حتی از کارت‌های متعدد استفاده می‌شود لذا باید عطای طرح را به لقایش بخشید.

وی بر این باور است که با جمع‌آوری کارت‌های سوخت تحویل سوخت در جایگاه‌ها سرعت بیشتری می‌گیرد و جلوی هزینه‌ها و ریخت‌و‌پاش‌ها گرفته می‌شود و واقعا مشخص می‌شود که مردم چقدر صرفه‌جویی می‌کنند. قبل از اجرای طرح حذف سهمیه‌ها 2 میلیارد و 400 میلیون لیتر ذخیره در کارت‌ها وجود داشت و این موضوع بیانگر ضرورت حذف کارت سوخت است. حذف کارت سوخت اگرچه خواسته بسیاری از جایگاه‌داران است اما برخی به ضرورت وجود این کارت‌ها تاکید دارند،

جانیک آبه‌کارایان سرپرست جایگاه بنزین میرزای شیرازی در این باره به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «جمع‌آوری کارت‌های سوخت عقب گرد به 50 سال گذشته است نمی‌دانم چرا برخی از همکاران من تمایل به جمع‌آوری این کارت‌ها دارند. در حالی کارت سوخت می‌تواند کاربری‌های متعددی داشته باشد و در ارتقای ایمنی سیستم سوخت کشور مفید باشد برای نمونه بارها خودروهای سرقتی در زمان استفاده از کارت سوخت شناسایی شده‌اند.»وی با بیان اینکه توزیع کارت سوخت برای هر خودرو به هوشمند‌سازی سیستم سوخت‌رسانی کمک کرد، می‌افزاید: «حال با جمع‌آوری کارت سوخت پیشرفت حاصله را از دست خواهیم داد. تک نرخی شدن بنزین دلیل خوبی برای جمع‌آوری کارت نمی‌تواند باشد، زیرا سیستم کنونی آمار و اطلاعات آنلاینی از میزان سوخت‌گیری بنزین ارائه می‌دهد، اما خواسته برخی از جایگاه‌داران برای حذف کارت حتما دلایل دیگری دارد. معتقدم استفاده از کارت سوخت به سالم‌سازی فضای فروش سوخت کمک می‌کند.»

این جایگاه‌دار بنزین درباره نارضایتی برخی از کارکنان جایگاه‌داران نیز می‌گوید: ‌«کارکنان جایگاه‌داران وظایف مشخصی دارند که پیش از توزیع کارت‌های سوخت آن را انجام می‌دادند. کارکنان نباید اعتراضی به روند کنونی داشته باشند.»بااین حال فخرالدین که سابقه بیش از 10 سال به‌عنوان متصدی در جایگاه‌ بنزین دارد، درباره حذف کارت سوخت به «فرصت امروز» می‌گوید: «اگر بنزین تک‌نرخی شده است باید کارت سوخت حذف شود، از زمانی که وزارت نفت قیمت بنزین را آزاد کرده مشکلات ما نیز بیشتر شده است. بعد از اتمام سهمیه‌ها کارایی و بهره‌وری نیز کاسته می‌شود و من نگران آینده شغلی خود هستم.»

وی درباره مشکلات موجود بعد از آزاد‌سازی بنزین حرفی نمی‌زند و می‌افزاید: «بنزین دو نرخی برای ما سود داشت امیدواریم با حذف کارت سوخت بتوانیم به کارمان ادامه دهیم.»اگرچه اعضای انجمن‌های جایگاه داران سوخت از حذف نشدن کارت سوخت انتقاد دارند اما شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران از هموطنان خواسته کسانی که کارت سوختشان مفقود یا باطل شده است برای گرفتن کارت المثنی اقدام کنند. بدون شک سامانه کارت سوخت در کاهش مقابله با قاچاق سوخت و شفاف‌سازی اطلاعات عرضه و توزیع بنزین تاثیر مثبتی داشته است.