CRS لازمه توسعه پایدار نفتی

مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ گرچه هنوز به‌صورت مشخص در قالب قوانین برای شرکت‌ها حد و حدود تعیین نکرده است اما سال‌هاست که این موضوع CRS در کشور ما در بخش صنعتی با جدیت دنبال می‌شود. این موضوع در وزارتخانه نفت با رویکرد جدی‌ نظارت و شفافیت در محقق‌شدن وظایف شرکت‌ها و پیمانکاران نفتی به مسئولیت‌های اجتماعی در حال پیگیری است و حتی در دولت یازدهم به دستور وزیر نفت در قالب بخشنامه پیگیری می‌شود. مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها از جستارهای «اخلاق کسب‌و‌کار» است که به نقش شرکت‌ها درحوزه اجتماع می‌پردازد که در قالب مجموعه وظایف و تعهداتی است که آن بنگاه باید در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، انجام دهد.

مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در پیوند با مسئولیت شرکت در برابر جامعه، انسان‌ها و محیطی است که شرکت در آن فعالیت می‌کند و این مسئولیت از جستارهای اقتصادی و مالی فراتر می‌رود. در نگاه دقیق‌تر مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها را چنین عنوان می‌کنند: «مسئولیت اجتماعی شرکت فعالیت‌هایی است که پیش‌برنده سود و منفعت اجتماعی بوده و فراتر از منافع سازمان و آن چیزی است که قانون بایسته می‌دارد.» اساسا بنگاه‌ها به مواردی فراتر از سود توجه می‌کنند.

CRS لازمه توسعه پایدار نفتی

منصور معظمی، معاون وزیر نفت در امور برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری درباره توجه به این مقوله در حوزه نفت به «فرصت امروز» می‌گوید: «این طبیعی است که هر بنگاهی به حداکثر سود توجه کند اما باید هر بخشی از بنگاه‌‌ها و شرکت‌های نفتی که اثرات مختلفی در جامعه ایجاد می‌کنند در برابر این اقدامات پاسخگو و مسئول باشند. صنعت نفت در هر مکانی که وارد کار می‌شود آن محدوده را به بخش صنعتی مبدل می‌کند، از این رو اگر به مسئولیت اجتماعی توجه نشود موجب بروز مشکلات متعددی خواهد شد و توسعه یکجانبه خواهد بود.»

وی با اشاره به اینکه باید هر توسعه نفتی در قالب توسعه پایدار همراه با اجرای ملزومات CRS باشد، می‌افزاید: «وزارت نفت سال‌هاست که به این مقوله اهمیت داده است. هم‌اکنون نیز وزارت نفت در این مقوله به دنبال شفاف کردن موارد مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و بنگاه‌های وابسته به نفت است و حتی در جهت حساس کردن مدیران ارشد به این موضوع گام‌ برداشته‌ایم. برای نمونه تلاش‌ها به این سمت است که خدمات ارائه شده در بخش‌های مختلف برای کارکنان وزارت نفت مشمول مردم نیز شود.»

ابلاغ CRS در قالب بخشنامه

این معاون وزیر نفت با تاکید بر اینکه باید مجموعه‌های ایجاد شده در منطقه‌ای خود را متعلق به مردم بداند، ‌می‌گوید: ‌«وزیر نفت در بخشنامه‌ای خواستار رعایت بیشتر مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها (CRS) از سوی تمامی واحدهای اجرایی و پیمانکاری نفت درتمامی حوزه‌ها شده است تا با توجه بیشتر به این موضوع به توسعه پایدار دست‌یابیم.»

تلاش‌های وزارت نفت برای رعایت و عملیاتی شدن بحث CRS در حوزه نفت با سیاست‌گذاری و قید شروط با پیمانکاران در حال تحقق است. فعالیت‌های نفتی در تمامی بخش‌ها اثرات مخرب‌تری بر روند زندگی ساکنان و محیط‌زیست دارند، در حقیقت در کنار تخریب محیط‌زیست شیوه زندگی مردم نیز به سرعت تغییر می‌کند. به همین دلیل لازم است در کنار رعایت تمامی موارد، مقوله آموزش برای ساکنان و کارکنان مورد توجه قرار گیرد.

ورود جدی به مقوله آموزش در CRS

معظمی در این باره نیز معتقد است که وزارت نفت در این موضوع ورود جدی‌ کرده است تا ساکنان محدوده صنعتی نفت بدانند در شرایط کنونی چگونه باید زندگی کنند. همچنین نظارت‌ها به‌صورت جدی‌تر دنبال می‌شود گرچه هر شرکت و بنگاهی که وارد فعالیت می‌شود باید بودجه‌ای را برای CRS در کنار بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSD) اختصاص دهد.

اشتغال‌زایی بومی در راستای تحقق CRS

با توجه به اقدامات وزارت نفت برای رعایت مسئولیت اجتماعی و ابلاغ بخشنامه باید دید که این اقدام چه تاثیری در عملکرد شرکت‌های نفتی داشته است. بهمن سروشی، مدیرعامل شرکت گلوبال پتروتک کیش درخصوص نحوه اجرای CRS در این بخش‌خصوصی به «فرصت امروز» می‌گوید: «اشتغال‌زایی برای ساکنان بومی محدوده فعالیت این شرکت یکی از اولویت‌های اصلی ما در تحقق مسئولیت اجتماعی است، به‌طوری که این شرکت به جای استفاده از 51 درصد نیروی بومی در پروژه‌های اجرایی خود 63 درصد از نیروهای خود را به‌صورت بومی جذب می‌کند، حتی در آموزش فنی و تخصصی نیز اقداماتی انجام شده است. همچنین به دنبال ایجادتسهیلاتی برای آسایش ساکنان نیز هستیم.» وی می‌افزاید: «فعالیت شرکت ما به‌گونه‌ای مقطعی است اما با این حال جاده‌سازی، لوله‌کشی آب و فاضلاب، کمک به ساخت مدارس و مساجد و مراکز فرهنگی وآموزشی را برای ایجاد آسایش ساکنان همواره انجام داده‌ایم.»

فعالیت نفتی در بخش‌های مختلف از جمله حفاری نفت و گاز، ساخت پتروشیمی و پالایشگاه همواره با تخریب همراه است. تلاش‌ها در مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها به سمت آبادانی است. سروشی در این باره نیز می‌گوید: ‌«نباید نگاه صرف درآمدزایی و سودآفرینی برای ما باشد. تلاش ما بر این است که در کنار تخریب‌هایی که انجام می‌دهیم برای آبادانی نیز گامی موثر برداشته شود. در حقیقت در کنار تخریب محیط‌زیستی و ایجاد آلودگی برای سکنه باید آبادانی در بخش‌های مختلف نیز ایجاد شود.»

بدون شک برای آبادانی محدوده‌ای که دستخوش فعالیت صنعتی شده است باید بودجه از سوی عوامل تعیین شود. معاون وزیر نفت در این باره اعلام کرد که وزارت نفت نظارت دقیقی بر عملکرد شرکت‌ها و پیمانکاران دارد و باید برای تحقق CRS هر مجموعه‌ بودجه‌ای را مشخص کند. در این زمینه مدیرعامل شرکت گلوبال پتروتک کیش به‌عنوان فعال بخش‌خصوصی می‌گوید: «اگر آبادانی هدف باشد باید بودجه مناسبی برای CRS تعیین شود. این شرکت از آنجا که در یک محدوده مشخص حضور دائمی ندارد نمی‌تواند بگوید که هر سال چه میزان برای محقق شدن مسئولیت اجتماعی خود اعتبار تخصیص می‌دهد، اما بدون شک براساس نیاز منطقه فعالیت‌های اجتماعی طراحی و هزینه می‌شود.»