به طور کلی، وقتی کسی را «بیش از حد شایسته» می خوانند، به این معنی است که رزومه او بسیار گسترده تر و بسیار تأثیرگذارتر از آن چیزی است که مدیر کارگزینی انتظار داشته است. به رغم توانایی و تمایلی که چنین فردی برای انجام آن کار دارد، غالبا از سوی دایره منابع انسانی کنار گذاشته می شود و مدیر کارگزینی هرگز رزومه او را نمی بیند. این امر به دلایل متعددی تأسف آور است:

- ممکن است دایره منابع انسانی نداند که تا چه حد می تواند با شایستگی های اضافه فرد مورد نظر کنار بیاید، از این رو هر کسی را که شایستگی اش فراتر از حداقل الزامات مشخص شده از سوی مدیر کارگزینی باشد کنار می گذارد.

- کسانی که دارای شایستگی بیش از حد نیاز برای کار هستند، هرگز فرصتی نمی‎یابند تا نشان دهند که بهترین گزینه برای آن شغل هستند.

- مدیر کارگزینی برای آموزش و تربیت یک فرد کم صلاحیت زمان زیادی صرف می کند و کسی را که می توانست از همان روز اول کارش را به خوبی انجام دهد از دست می دهد.

چرا کارمند بیش از حد شایسته خوب نیست؟

بسیاری از مدیران به دلایل مختلفی تمایلی به استخدام کارکنان بیش از حد شایسته ندارند. بعضی از این دلایل موجه و برخی غیرموجه هستند:

- دستمزدشان بالاست: این رایج ترین دلیل برای عدم استخدام این دسته از کارمندان است. چنین دلیلی در برخی موارد، قابل قبول و در اکثر موارد غیرقابل قبول است. وقتی شرکت میزان حقوق (یا حدود آن) را برای یک شغل اعلام می کند، مسلما متقاضی آن شغل نیز پذیرفته است که در ازای همین میزان حقوق کار کند. بله درست است، کارمندان باتجربه تر ممکن است حقوق بیشتری درخواست کنند، چون می دانند توان همکاری بیشتری دارند، اما اگر حقوقی که اعلام کرده اید بالاترین مبلغی است که در توان تان است، آنها به اندازه همان حقوق کار می کنند و به خوبی هم انجامش می دهند.

- تعلیم دادن آنها دشوار است: بسیاری از مدیران، مخصوصا مدیران تازه کار، نگرانند که اگر فردی با تجربه تر از خود را استخدام کنند، آن فرد به جای اینکه کارها را طبق خواسته مدیر انجام دهد، شیوه و روش منحصر به خودش را دنبال کند.

این سؤالی است که باید پاسخش را از فرد داوطلب بخواهید، اما این پرسش باید در حین فرایند مصاحبه باشد و از آن به عنوان ابزار تعیین صلاحیت استفاده نشود. اگر خواستند کارها را به شیوه خود انجام دهند، آنها را کنار بگذارید و سراغ داوطلب بعدی بروید. اما اگر اظهار داشتند که می توانند برحسب تجربه خود پیشنهادشان را در موضوعات گوناگون ارائه دهند، اما قطعا حاضرند که از روال کاری شرکت تبعیت کنند، آسایش دو گیتی را به دست آورده اید. می توانید از آنها روش بهتری بیاموزید و اگر چنین نشد، در هر حال آنها کار را مطابق با نظر شما انجام خواهند داد.

- مهارت های شان به کار نمی آید: این مورد هم باید در فرآیند مصاحبه از داوطلب پرسیده شود و نباید به عنوان ابزار تعیین صلاحیت مورد استفاده قرار گیرد. اگر هم چنین باشد، یک کارمند بیش از حد شایسته احتمالا از مهارت های بهتری برخوردار است، زیرا دارای مهارت های گسترده تری چه در زمینه فنی و چه در زمینه بین فردی است. می توانید روش های جدیدی را که برای انجام کار نیاز دارند به آنها بیاموزید و از قابلیت عالی آنها در انجام همزمان چند کار بهره ببرید و با کمک توانایی شان برای فعالیت در تمام زمینه های کاری، امور بیشتری را به ثمر برسانید.

- خسته خواهند شد: این مورد ممکن است تکراری به نظر برسد، اما به جای اینکه از آن به عنوان توجیهی تصنعی برای کنار گذاشتن یک کارمند بیش از حد شایسته استفاده کنید، بهتر است در حین مصاحبه از داوطلب در مورد آن سؤال کنید. همانطور که در جدول پایین خواهید دید، گاهی اوقات خستگی چندان هم بد نیست.

- اوضاع که بهتر شود، شرکت را ترک می کنند: بله، ممکن است وقتی اوضاع کار بهتر شود، شرکت را ترک کنند، اما در این زمینه هر کارمند دیگری هم جای او باشد همین کار را خواهد کرد. این دیگر به شما در مقام مدیر بستگی دارد که تا چه حد به آنها احساس قدرشناسی بدهید و در آنها انگیزه ایجاد کنید تا بتوانید خودشان و معلومات شان را پس از بهتر شدن اوضاع در کنار خود نگه دارید. یک کارمند بیش از حد شایسته می تواند واقعا انتخاب پایدارتر و بادوام تری باشد.

از ماتریس تصمیم گیری کمک بگیرید

جدول زیر مهارت های یک مدیر را با انگیزه کارمندان مقایسه می کند. این ماتریس ساده چهارخانه می تواند به شما در تصمیم گیری درباره استخدام یک کارمند بیش از حد شایسته کمک کند. به یاد داشته باشید که برای استخدام بهترین داوطلب باید به ارزیابی های سابق دایره منابع انسانی از این کارکنان بیش از حد شایسته دسترسی داشته باشید، اما با فهم این ماتریس خودتان قادر به انجام این کار خواهید بود. در این جدول در هر محور دو حالت نشان داده شده، اما در واقعیت بین هر یک از این دو حالت طیفی از حالات مختلف وجود دارد.

انواع کارکنان بیش از حد شایسته

اینکه کارمند بیش از حد شایسته چه نوع کارمندی است فقط در فرآیند مصاحبه مشخص می شود. مدیر باید سؤال های درستی مطرح کند و به دقت به پاسخ ها گوش دهد. بعضی از کارکنان یک شغل را صرفا به عنوان راهی برای رسیدن به شغل بعدی انتخاب می کنند. این افراد برای رسیدن به اهداف بالاتر همواره انگیزه دارند. با این حال، اکثر کارکنان از شغل خود راضی اند. اگر فرصتی برای ترفیع رتبه سر راه شان قرار گیرد حتما خوشحال می شوند، اما برای رسیدن به آن کسی را از میان برنمی دارند.

مطلب مرتبط : 5 خواسته اصلی کارمندان

مدیران کم صلاحیت

بزرگ ترین مانع در استخدام کارکنان بیش از حد شایسته مدیران کم صلاحیت هستند. این مدیران کسانی هستند که مهارت های شان به مراتب کوچک تر از جایگاهی هست که در آن قرار داشته و همواره سعی در پنهان کردن این قضیه دارند. آنها دوست ندارند اشتباه کنند یا مورد اخطار قرار گیرند. این مدیران تمایلی ندارند در گروه شان کسی دست به کاری بزند، زیرا ممکن است اثر بدی روی شان داشته باشد.

این مدیران دست از این تصور برنمی دارند که وقتی کاری به خوبی توسط گروه شان انجام می شود، بر روی خودشان نیز اثر خوبی می گذارد. آنها سخت درگیر حفاظت از شغل خود هستند. اینها مدیرانی هستند که امیدوارند دایره منابع انسانی به دلیل ترسی که از کارکنان بیش از حد شایسته دارد، آنها را کنار بگذارد.

با این همه، مدیران خوب از کارکنان بیش از حد شایسته استقبال می کنند. آنها می دانند که برای ترفیع گرفتن باید کسی را برای به عهده گرفتن شغل فعلی شان آماده کنند. این مدیران از کارکنان بیش از حد شایسته استقبال می کنند، چون می دانند که این کارکنان به آنها جلوه خوبی می دهند و نردبانی برای ترفیع شان می شوند.

مدیران خوب این را هم می دانند که برای کسب ترفیع، عملکرد گروه شان باید فراتر از حد انتظار باشد. یک کارمند بیش از حد شایسته، حتی برای یکی دو سال هم که شده، می تواند نقش بزرگی هم در بازده فردی و هم در تربیت سایر کارکنان گروه داشته باشد.

حرف آخر

مدیران خوب بهترین کارکنانی را که در توان شان باشد استخدام می کنند. از کارکنانی که ممکن است از خودشان بزرگ تر، باهوش تر یا مجرب تر باشند نمی ترسند. آنها مهارت سایر کارکنان را طوری هدایت می کنند که به عملکرد گروه در بهترین سطح کمک شود. این چیزی است که مدیران را به ترفیع رتبه می رساند.