در روم باستان سنت جالبی مبنی بر قرعه کشی های سالانه صورت می گرفت. نکته ای که این قرعه کشی را جذاب کرده، سازوکار و هدف اش است. در واقع نزدیک به 14 میلیون شهروند رومی در یک قرعه کشی به صورت رایگان شرکت داده می شدند. در این میان برنده این فستیوال مبلغ قابل توجهی را به دست می آورد. چنین امری لزوما به معنای پیروزی افراد فقیر از طبقه ضعیف جامعه رومی نیست. به عبارت بهتر، در نیمی از موارد افراد نسبتا ثروتمند نیز برنده چنین جایزه هایی شده اند.
پس از پایان دوران باشکوه روم، در ایتالیای سده 16 چنین سازوکاری به صورت مشابه اما با هدفی متفاوت صورت می گرفت. در خلال این قرعه کشی که تنها مخصوص طبقه ثروتمند جامعه بود، فردی که باید تامین هزینه های دفاع از شهر را تقبل کند، تعیین می شد.
در انگلستان نیز ملکه الیزابت اول چنین شیوه ای را به منظور ترمیم بنادر و تقویت زیرساخت های اقتصادی مطرح ساخت. اگر تصور کرده اید که ایده قرعه کشی به این سبک تنها در ادوار تاریخی مشخص رونق داشته است، تجربه شرگت ویرجینیا ایده تان را عوض خواهد کرد. براساس ایده بازاریابی این برند و به منظور جلب بیشتر مشتریان مبالغ گوناگون و قابل توجهی براساس سیستم قرعه کشی به مشتریان اعطا می شد.
خارج از دنیای کسب وکار حرفه ای مکان هایی مانند موزه نیز وارد چنین الگوهایی از جذب مخاطب شده اند. موزه ملی بریتانیا یکی از نخستین نمونه های به کار گیری چنین طرحی محسوب می شود. باوجود مشابهت ایده اولیه، در مقام اجرا هر شرکت و موسسه با توجه به نوع کسب وکارش تغییراتی در الگوی قرعه کشی رومی وارد کرده است. در همین راستا موزه ملی انگلستان طرح بازدید رایگان از کل موزه را به برنده قرعه کشی اعطا می کرد.
نمونه های فوق به خوبی نحوه استفاده و بهره برداری برخی جوامع، برندها و همچنین موسسات عمومی از ایده قرعه کشی رومی را نشان می دهد. با این حال در این ایده قصد پرداختن صرف به مثال های متعدد چنین الگویی را نداریم. آنچه توجه من را به این طرح باستانی جلب کرد، کاربردش در کسب وکار مدرن است. در ادامه به بررسی یک بازار فصلی و مقطعی به منظور نمایش شیوه اجرای چنین طرحی خواهیم پرداخت.
مثال را از یک تجربه واقعی در مورد پیست های رشته کوه آلپ انتخاب کرده ام. در فصل زمستان میزان تقاضای بازار ورزش های زمستانی، به خصوص در رشته کوه آلپ، به طور شگف انگیزی افزایش می یابد. این واقعه به معنای سرازیری حجم وسیعی از درآمد به مناطق مختلف کشورهای سوییس و فرانسه است.
نخستین گام های استفاده بهینه از پیست ها در تمام فصول توسط سوییس به نتیجه رسیده است. به طور خلاصه، براساس عادت و عرف منطقه اروپا گردشگران معمولا در فصل های سرد سال از مناطق کوهستای و پیست ها بازدید می کردند. با این حال ایده بخش خصوصی سوییس تقویت این طیف توریست ها در فصول دیگر بود. بر همین اساس استراتژی قرعه کشی رومی توسط نهادهای خصوصی این کشور اتخاذ شد.
بر این اساس به طیف وسیعی از بازدیدکنندگان پیست های این کشور در زمستان بلیت استفاده رایگان در بهار و تا حدودی تابستان ارائه می شد. مانور روی مزایایی از قبیل خلوت و آرام بودن پیست در بازه زمانی بهار موجب تقویت انگیزه افراد به منظور استفاده از این پشنهاد شد. همگام با افزایش تقاضا برای طرح های رایگان، شرکت تصمیم به برگزاری قرعه کشی گرفت. این قرعه کشی های مشهور هنوز هم در برخی از نقاط سوییس برگزار می شود.
مزیت اصلی پشت ایده قرعه کشی تقویت احساسات مخاطب و ترغیب وی برای تجربه یک کالا یا خدمت رایگان است. به این ترتیب به تدریج قادر به تبدیل یک تجربه جدید به عادت و عرف رایج یک جامعه خواهیم بود. چنین فرآیندی در کارآفرینی مدرن تحت عنوان تغییر سبک زندگی و فرصت آفرینی مورد بررسی قرار می گیرد. تغییر سبک زندگی به ایجاد دگرگونی و جابه جایی در شیوه زندگی و به تبع آن ایجاد نیازهای جدید بر می گردد.
با ایجاد نیازهای نوین می توان بنا بر نوع محصول تولیدی تان مشتریان را متمایل به استفاده اش کنید. مورد دوم، فرصت آفرینی، نیز ارتباط نزدیکی با مورد قبلی دارد. به عبارت دقیق، در الگوی فرصت آفرینی دیگر روی یک موج (مانند تغییر سبک زندگی) سوار نخواهیم شد، بلکه خودمان موج تغییر را ایجاد خواهیم کرد. بر همین اساس معمولا فرصت آفرینی در کسب وکارهای مدرن چندان مورد توجه قرار نگرفته است. علت اصلی چنین امری نیاز به حضور برندهایی با بنیه مالی قوی است، ویژگی که بسیاری از برندهای تازه کار فاقدش هستند.
پرسش هایی برای پیشرفت
-همان طور که در بخش قبلی اشاره شد، الگوی قرعه کشی رومی در طیف وسیعی از کسب وکارها کاربرد دارد. بر همین اساس می توان پرسش مناسبی را در این زمینه مطرح کرد: ایده شما برای بهره برداری مناسب از الگوی قرعه کشی باستانی در راستای تقویت کسب وکارتان چیست؟