8ماه پس ازتوافق سبز پاریس

پس از گذشت هشت ماه از پیمان تاریخی مبارزه با گرم شدن کره زمین (بیست ویکمین کنفرانس تغییر اقلیم) بین 195 کشور که در پاریس برگزار شد، به جریان افتادن این برنامه جهانی، پس از برگزاری بیست ودومین کنفرانس تغییر اقلیم در ماه نوامبر در مراکش، پایان سال 2016 امکان پذیر خواهد بود. کشور هایی که می خواهند انرژی را به گونه ای تغییر دهند که گرمایش به کمتر از دو درجه سانتی گراد کاهش یابد،  فشار بیشتری را متحمل خواهند شد.

امضای پیمان نامه به منظور تصویب آن نیست

توافقنامه پاریس، به طور رسمی در ماه آوریل توسط 175 کشور امضا شد. پس از آن هر کشور باید طبق شرایط مختص به خود  (از طریق رای گیری در مجلس، لایحه قانونی و یا...) آن را تصویب کرده و سندی مبتنی بر همراهی در این روند، به سازمان ملل متحد بفرستد. در این میان، 23کشور این مراحل را طی کرده اند که از میان آن ها، کشور های جزیره  نشین سهم بیشتری به خود اختصاص داده اند.

بسیاری از کشور ها در حال آماده سازی اند تا در هفته های آینده آن را اجرا کنند. چین و ایالات متحده، از بزرگ ترین تولید کنندگان گاز های گلخانه ای، در اجلاس برگزار شده G20 در هانگژو، اعلام اتحاد کرده اند.  بان کی مون نیز طی اجلاسی در سازمان ملل متحد که 21 سپتامبر تشکیل می شود، خواستار مشخص کردن تاریخ اجرای طرح، از کشور های دیگر خواهد شد.

55 کشور، 55 درصد از تولید گاز های گلخانه ای

55 کشور، حداقل 55 درصد از میزان گاز های گلخانه ای را تولید می کنند و توافقنامه در صورتی به اجرا در خواهد آمد که این کشور ها آن را تصویب کنند. اگرچه فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه، درباره اجرای کامل این قرارداد تا پایان سال، کمی شک داشت و معتقد بود که امکان پذیر نمی شود، اما بسیاری دیگر، به تحقق آن اطمینان داشتند. مؤسسه تحلیل های آب و هوایی، 34 کشوری که تا پایان سال 2016 متعهد به انجام این کار شده اند را شناسایی کرد  (برزیل، کانادا، اندونزی، ژاپن، ایران و...).

در کل، ایالات متحده که توافقنامه را نیز تصویب کرده است، حدود 60 درصد از گاز های گلخانه ای را تولید می کند. سلیا گوتیه، از سازمان اقدامات آب و هوایی معتقد است: «به اجرا درآمدن توافقنامه، پیش از COP22  (از تاریخ 7 الی 18 نوامبر) دشوار به نظر می رسد، اما تا قبل از پایان سال عملی است.»

اندرو لایت و دیوید واسکو، کارشناسان مؤسسه منابع واشنگتن هم مشابه او فکر می کنند: «در چنین شرایطی که هستیم،  توافقنامه در اواخر سال اجرا خواهد شد.»

سرعت روند پیشرفت

اندرو لایت خاطرنشان می کند: «اگر به تمامی معاهدات بین المللی دقت کنید، به اجرا درآمدن آنها پس از گذشت یک سال از تصویب شان، سرعت عمل بالایی می طلبد.» او افزود: «اجرای پیمان کیوتو قریب به یک دهه زمان برد.»

پاسکال کانفن، مدیرکل صندوق جهانی طبیعت در فرانسه، اعلام کرد: «این سرعت نمایانگر این است که سران دولت ها پیمان نامه را کاملا جدی گرفته اند.» سپس ضعف اصلی پیمان نامه پاریس را یادآوری کرد:

«عدم ذکر اقدامات لازم در کوتاه مدت.» سلیا گوتیه، عنوان کرد: «به اجرا درآمدن سریع توافقنامه ای به این بزرگی در سازمان ملل متحد، بی سابقه است» اما «نشانه تعهد سیاسی فقط به تصویب آن محدود نمی شود، بلکه عمل مهم است، که آن هم ضعیف شمرده می شود.»

در پشت ماجرا چه می گذرد؟

در میان بزرگ ترین تولیدکنندگان، اتحادیه اروپا با 10 درصد، هند با 7 درصد و روسیه با 5 درصد سهم در تولید گاز های گلخانه ای قرار دارند. سلیا گوتیه عنوان کرد: «اتحادیه اروپا تقسیم شده است.» او در ادامه ابراز تاسف کرد: «توافقنامه پیش از تصویب در اتحادیه اروپا به اجرا درخواهد آمد. هر دولت اروپایی موظف است این فرآیند را همراه و موازی با اتحادیه انجام دهد. درحالی که فقط فرانسه و مجارستان آن را تأیید کرده اند.»

قبل از اینکه کمی فراتر برویم، لازم به ذکر است که برخی کشور ها می خواهند بدانند فعالیت های کاهش 40 درصدی گازهای گلخانه ای در اتحادیه اروپا تا سال 2030، چگونه بین کشور ها تقسیم می شود. خروج بریتانیا نیز از اتحادیه اروپا، معادله را پیچیده کرده است. کارشناسان طی اجلاس هانگژو، در انتظار مشاهده فعالیت هایی از جانب G20، تولید کننده 80 درصد از گاز های گلخانه ای جهان هستند.

چه تغییراتی حقیقی است؟

اجرای توافقنامه نشانه مهمی است اما اجرای حقیقی آن در صورتی رخ می دهد که سرمایه گذاری ها به سمت انرژی های سبز و سیاست های حمل و نقل و کشاورزی تغییر جهت دهند. نشانه ها خبر از قدم گذاشتن در مسیر درست می دهد: کاهش مصرف ذغال سنگ در چین، ورشکستگی غول تولیدکننده زغال سنگ آمریکایی، افزایش سرمایه گذاری کشور های در حال ظهور در انرژی های تجدیدپذیر، کاهش مداوم قیمت انرژی خورشیدی، دعوت مضاعف سرمایه گذاران به سوی فعالیت هایی که کربن کمتری تولید می کنند و...  با این حال کمی زود است تا تفاوتی بین قبل از اجلاس پاریس و بعد از آن مشاهده کنیم.