پیامدهای پخش ویدئوی زنده دلخراش توسط سرویس فیس بوک / داستان مرگ و زندگی: نیاز فوری فیس بوک به ایجاد تغییرات

با رونمایی از قابلیت ارتباط تصویری مستقیم فیس بوک همه جا صحبت از تغییرات امیدوارکننده ای بود که این ایده می تواند به بار آورد. با این حال اخیراً بروز دو حادثه دردناک و پخش آن به وسیله این سرویس توسط عاملان حادثه باعث بروز واکنش های منفی در مورد این سرویس شده است.

مدت زیادی از پخش صحنه قتل رابرت گودوین، پیرمرد 74 ساله، توسط سرویس ارتباط تصویری زنده(Facebook Live)  نمی گذرد. در این مدت واکنش های متفاوتی نسبت به شیوه استفاده از این سرویس و نحوه عملکرد این غول دنیای مجازی بروز پیدا کرده است. میزان توجه افکار عمومی به این موضوع تا حد زیادی به حادثه  ای که در سوی دیگر دنیا و کشور تایلند رخ داد مربوط است.

تماشای زنده صحنه به قتل رساندن کودکی 11ماهه توسط پدرش و سپس خودکشی پدر شاید در نگاه اول شبیه داستان های ترسناک باشد، اما واقعیتی بود که در هفته های اخیر مردم دنیا را به شدت تحت تأثیر قرار داد. به این مورد تماشای 400 هزار مخاطب در سراسر جهان به صورت زنده را نیز اضافه کنید.

برگزاری کنفرانس سالانه F8 فیس بوک که با فاصله دو روز پس از بروز این حوادث ناگوار برگزار شد، گمانه زنی ها در مورد بازبینی طرح Facebook Live  را تشدید کرده بود. با این حال تنها اشاره کوچک توسط زوکربرگ به قتل گودوین همه را غافلگیر کرد. این اتفاق درحالی رخ داد که بیشتر وقت کنفرانس به معرفی برخی از ایده های جدید شرکت و تبادل نظر پیرامون اولویت عملیاتی برند در ماه های آتی اختصاص داده شد.

آیا زمان تغییر فرا رسیده است؟

در سال جدید میلادی شاهد مانور گسترده فیس بوک روی قابلیت های مثبت سرویس برقراری تماس تصویری به صورت زنده بوده ایم. این امر درحالی صورت گرفته است که واکنش تیم مدیریتی این غول تکنولوژی به پیامدهای منفی این سرویس بسیار محدود و نامحسوس بوده است. این تلاش برای سانسور پیامدهای منفی از جانب کارگزاران فیس بوک واکنش های نامطلوب و در برخی موارد تندی را علیه سیاست های شرکت درپی داشته است.

براساس ادعای تیم مدیریتی، هنگام راه اندازی سرویس Facebook Live و مطالب درج شده در سایت این شبکه اجتماعی، این سرویس اکانت برقراری تماس تصویری به صورت زنده را به کاربران خود می دهد. درحالی که استفاده از این ویژگی برای کاربران رایگان و در دسترس است، مواردی از قبیل تبلیغات شرکت ها، نمایش صحنه های دلخراش و غیرقانونی، تجاوز به حریم خصوصی دیگران و بهره برداری سیاسی-عقیدتی جزو مواردی است که توسط ناظران قطع خواهد شد. همه این محدودیت ها در حالی وضع شده اند که از زمان راه اندازی شاهد نمایش ویدئوی شکنجه یک مرد معلول در شیکاگو، تعقیب و گریز پلیس و سارقان در خیابان های شهر، آزار جنسی کودکان، تجاوز و اخیرا قتل بوده ایم.

هنگامی که این تصاویر وحشتناک در فیس بوک به نمایش درآمد، پرسش اصلی نحوه پخش بی دردسر آنها و انفعال ناظران سایت بود. واکنش تیم مدیریتی در این میان باعث تعجب همگان شد. طبق ادعای فیس بوک در زمان پخش این ویدئوهای دلخراش هیچ گزارشی مبنی بر وجود محتوای مجرمانه و غیراخلاقی به ناظران ارائه نشده است.

جاکلین هلفگات، استاد دانشگاه سیاتل و رئیس دپارتمان عدالت کیفری، معتقد است اوضاع نه تنها برای فیس بوک بلکه به طور کلی وخیم تر خواهد شد. «جنایتکاران تمایل زیادی به دیده شدن در فضای اجتماع به واسطه اعمال خشونت آمیزشان دارند. اگرچه در گذشته شاهد موارد متعددی از وقوع حوادث ناگوار در مکان های عمومی و پر تردد بوده ایم، اما دنیای مجازی و به طور مشخص شبکه های اجتماعی رقم زدن جنایات را بسیار آسان تر از گذشته کرده اند.»

هلفگات در ادامه افزود: «جذب مخاطب بالای فیس بوک در طول مدت اندک بدون شک فضای مناسبی برای کسانی که به دنبال جلب نظر دیگران هستند، فراهم می کند. همچنین مشکلات متعدد دیگری هم هستند که در آینده ای نزدیک بروز خواهند کرد. در حوادث اخیر یک نکته مهم نهفته بود؛ در واقع ارتکاب جنایت در فضای مجازی به صورت بین المللی است و کاربرانی با ملیت های گوناگون را شامل می شود.»

سکوت زاکربرگ در کنفرانس F8 و نادیده گرفتن ماجراهای تلخ اخیر باعث واکنش سارا رابرتز، استاد دانشگاه کالیفرنیا-لس آنجلس نیز شد: «اتفاقات اخیر کمترین واکنشی را در مقامات ارشد شرکت به همراه نداشت. آزار و اذیت و قتل افراد به همراه پخش زنده از فیس بوک نه تنها باعث بازنگری در سیاست های آتی این غول آمریکایی نشد، بلکه در F8 شاهد تأکید زاکربرگ روی تسریع فرآیند ایجاد سرویس واقعیت مجازی  (Virtual Reality) بودیم. به هیچ وجه نمی توانم نگاه مثبتی به این واکنش زاکربرگ و سایر مدیران فیس بوک داشته باشم.»

مت هونان، فعال مطبوعاتی آمریکایی نیز واکنش تندی نسبت به حرکت روبه جلوی فیس بوک و سکوت در قبال فاجعه های اخیر داشته است: «زاکربرگ در مورد ایده های جدید برندش صحبت می کند. تردیدی ندارم که سرویس های فیس بوک تحسین عده ای را به همراه خواهد داشت، با این حال بهتر است دقیق تر به ماجرا نگاه کنیم. اگر از سرویس Facebook Live استفاده های غیرقانونی و مغایر اخلاق صورت می گیرد، در مورد خدمات جدید نیز همین نکته صادق خواهد بود.»

هونان این گونه ادامه می دهد: «من می توانم از فیس بوک یا هر شبکه مجازی دیگری برای بارگذاری یک تصویر هنری، قطعه ای ادبی و خبری جدید استفاده کنم، اما در سوی مقابل کسانی هم هستند که از صلیب شکسته آلمان نازی و جنایات مختلف عکس و فیلم بارگذاری خواهند کرد.»

با توجه به اظهارنظرهای ارائه شده، به نظر می رسد باید منتظر واکنشی از سوی شرکت فیس بوک باشیم. تسری اتفاقاتی از قبیل آزار و اذیت و قتل به فضای مجازی چه از نظر حقوقی و چه از نظر اخلاقی تبعات سنگینی را برای بزرگ ترین شبکه مجازی جهان رقم خواهد زد. با این حساب انتظار وقوع تغییرات در این برند دور از ذهن نخواهد بود.