اصیل ترین سنت شرقی ها مهمان غربی ترین فروشگاه ها / امتداد ایران در کوچه های جهان

«هیچ کجای دنیا خانه خود آدم نمی شود»، این یک ضرب المثل متداول و باوری مصطلح بین اغلب افرادی است که پس از مدت ها از سفری طولانی به خانه باز می گردند. در واقع حال و هوای وطن از دیرباز بین مردم جهان و به خصوص شرقی ها جایگاهی منحصر به فرد داشته.

بی جهت نیست که رودکی موفق شده امیر نصر سامانی را با قصیده جادویی و پرآوازه اش، یعنی؛ بوی جوی مولیان به وطن بازگرداند؛ قصیده ای که با این مصرع زیبا آغاز می شود؛ بوی جوی مولیان آید همی  یاد یار مهربان اید همی. اگرچه شاید برای برخی دیگر از افراد شنیدن تصنیف مشهور«باز هوای وطنم آرزوست» یا حتی صدای دلنشین و خاطره انگیز بنان که می خواند؛  ای ایران  ای مرز پر گهر حسی پر از دلتنگی برای وطن را ایجاد کند.

یا این اوصاف به نظر می رسد ما ایرانی ها هر کجای دنیا هم که باشیم، بهانه هایی پرشمار داریم برای خاطره بازی و دلتنگی برای سرزمین مادری مان. اما با همه اینها، بعضی فصل های سال و مناسبت های خاص هم هستند که هر اندازه تلاش کنیم، باز هم مهار حس بغض و غربت مان در این ایام ساده نیست.

فصل بهار و آغاز سال نوی پارسی یکی از همین مناسبت هاست که طی آن کنترل احساسات پر شور ایرانی چندان ساده نیست؛ فضایی که به قول زنده یاد فرهاد مهراد بوی عیدی و کاغذرنگی همه جا را پر می کند و بنابراین بسیار منطقی است که نمی توان از تمام این احساسات به سادگی گذشت.

شاید بسیاری از ساکنان وطن تصور کنند غربت نشینان چندان هم با حال و هوای عید آمیخته نیستند. معتقدان به این طرز فکر اغلب این گونه استدلال می کنند که قدم زدن در کوچه های بهاری تهران، خرید از بازار بزرگ شهر و گشت زدن در پس کوچه های تجریش کجا و چیدن سفره هفت سین بی رنگ و بوی غربت کجا.

اما شاید بسیار جالب و شگفت انگیز باشد اگر بدانید این روزها حال و هوای غربت و بازار گرم خرید اقلام مختلف خوراک و پوشاک در فروشگاه های مشهور غربی، دست کمی از خریدهای وطنی ندارد. دست کم اینکه، ایرانیان مهاجر نیز در این ایام زیبا، آواز سورنای نوروزی را با جان و دل لمس می کنند. اگرچه ایران مهاجران پرشماری در سراسر جهان دارد، اما برخی از کشورهای جهان تعداد مهاجران بیشتری را به خود جذب کرده اند. در ادامه مطلب نگاهی داریم به بازار خریدوفروش اقلام نوروزی در این کشورها.

***

ایالات متحده 

این روزها به سبب تحریم های ترامپ و خط و نشان کشیدنش برای مهاجران شش کشور جهان، روند مهاجرت ایرانیان به ایالات متحده با وقفه و دشواری هایی روبه رو شده است. با این وجود، ایالات متحده و به طور ویژه ایالت کالیفرنیا مرکز مهاجرت بسیاری از ایرانیان طی سه دهه گذشته ارزیابی می شود.

با توجه به جمعیت میلیونی ایرانیان مهاجر آمریکا، طبیعی است که این کشور هر ساله شاهد فستیوال های مردمی مختلفی باشد که به فروش انواع خوراک و پوشاک سنتی ایرانی می پردازند. به گزارش پایگاه خبری VOX، وجود اقلامی مثل فرش ایرانی، وسایل تزیینی و لباس های سنتی، در این بازارچه ها نه تنها شهروندان ایرانی ساکن ایالات متحده را جذب می کند، بلکه برای شهروندان آمریکایی نیز جالب توجه است.

بنابراین می توان بازارچه های نوروزی را دارای کارکرد و سوددهی دو وجهی دانست. این بازارچه ها از یک سو به نفع صاحبان غرفه ها هستند و از سویی دیگر کارکردی فرهنگی-اقتصادی دارند. اما موضوع به همین جا ختم نمی شود.

بسیاری از فروشگاه های زنجیره ای بزرگ و شناخته شده آمریکا در روزهای منتهی به نوروز به پایگاهی برای خرید ایرانیان تبدیل می شوند؛ فروشگاه هایی مثل westifield شعبه کالیفرنیا، Walmart و برخی دیگر از فروشگاه های شناخته شده آمریکا در این ایام فروش بهاری ویژه ای را به مهاجران اختصاص می دهند. بر همین اساس است که واشنگتن پست در کنایه ای جالب می گوید: اگر در ایام نوروز برای خرید بستنی وانیلی رفتید و با سمنوی ایرانی به خانه بازگشتید، تعجب نکنید.

***

استرالیا

استرالیا کشوری ا ست با مهاجرانی پرشمار. مهاجرانی از اقوام و ملیت های گوناگون که بخش بزرگی از آنان را آسیایی ها و البته ایرانی ها تشکیل می دهد. چندی پیش وزارت امور مهاجرت استرالیا اعلام کرد که فارغ از مهاجران غیرقانونی، سالانه بیش از 2 هزار نفر ایرانی به این کشور مهاجرت می کنند.

به گزارش SNSNEWS جشن سال نو پارسی در استرالیا، از اواخر دهه 90میلادی تاکنون هر سال قدرتمندتر از سال پیش برگزار شده است. با توجه به اینکه افزون  بر ایرانیان، بسیاری از مردم خاورمیانه نیز به نوعی نوروز را جشن می گیرند، طبیعی است که این افراد در روزهای پیش از سال نو برای خرید بسیاری از اقلام مرتبط با نوروز و برای برگزاری سنت دیرینه خرید عیدانه به فروشگاه ها مراجعه کنند.

سیدنی به عنوان شهری مهم که بالغ بر 50 درصد از ایرانیان ساکن استرالیا را در خود جای داده شناخته می شود، بنابراین طبیعی است فروشگاه های مشهور و زنجیره ای این کشور را نیز کانونی برای فروش های نوروزی در نظر بگیریم.

فارغ از فروشگاه های ایرانی سیدنی که به سنت هرساله، تخفیف هایی قابل توجه برای هموطنان خود در نظر می گیرند، فروشگاه های شناخته شده ای مثل Ben Sherman، Broadway Shopping Centreو Manly Wharf نیز مدتی است به این سنت شرقی احترام می گذارند. براساس آمارها، همزمان شدن نوروز و تخفیف های این فروشگاه ها در سال های 2012 تا 2015 باعث افزایش فروشی قابل توجه  (بین 20 تا 40 درصد) شده است.

***

آلمان

با توجه به اینکه آلمان جزو کشورهایی است که تعداد زیادی پناهجو و مهاجر غیرقانونی را در خود جای داده است، ارائه آمار دقیقی از تعداد مهاجران ایرانی این کشور چندان ساده نیست. اما تخمین زده می شود که این کشور بالغ بر 400 هزار نفر مهاجر ایرانی داشته باشد؛ مهاجرانی که اغلب در این کشور تشکیل خانواده داده اند و به همین خاطر هم نوروزشان را در غربت برگزار می کنند. به گزارش پایگاه خبری الجزیره، برلین از مهم ترین شهرهای آلمان است که به علت تعداد بالای مهاجران ایرانی و افغانی نوروز را با تمام وجود احساس می کند.

کلیسای قدیمی این شهر در طول سه  سال اخیر میزبان تعداد زیادی پناهجو بوده و سال نو پارسی را به شیوه ای نوین جشن گرفته است. افزون بر اینها، مناطق دانشجو نشین مونیخ، برلین و هامبورگ نیز با حال و هوای نوروز ایرانی بیگانه نیستند. یک ابتکار جالب آلمانی ها این است که افزون بر فروشگاه ها، برخی آرایشگاه ها نیز در ایام نوروز به مشتریان خود تخفیف می دهند.

***

امارات متحده عربی

امارات متحده عربی جزو مناطقی است که طی دو دهه اخیر به کانون اصلی برای سرمایه گذاری های خارجی در منطقه تبدیل شده است. تاجران و سرمایه گذاران ایرانی نیز مانند بسیاری از فعالان اقتصادی خاورمیانه در امارات سرمایه گذاری کرده اند؛ سرمایه گذاری هایی که از ساخت و ساز تا تولید و خدمات بازرگانی را شامل می شود.

بسیاری از این فعالان اقتصادی نیز ساکن همین منطقه هستند. اگرچه فاصله و بعد مسافت ایران و امارات چندان زیاد نیست و می توان با یک مسافرت کوتاه، فاصله دو کشور را طی کرد، اما بسیاری از ساکنان امارات، به سبب فعالیت های تجاری و شرایط زندگی ناچارند در ایام عید هم در همین منطقه بمانند.

امارات را می توان یکی از قوی ترین کانون های برگزاری مراسم نوروزی در سطح منطقه خاورمیانه ارزیابی کرد. کشوری که اگرچه سال نوی میلادی را با شکوه تر برگزار می کند، اما فروشگاه ها و مراکز خریدش به مناسبت ایام نوروز نیز حال وهوایی ایرانی و شرقی به خود می گیرد.

به گزارش خبرگزاری بی بی سی، فروشگاه های بزرگ اماراتی از ابتدای ماه مارس میلادی، بین 15 تا 70 درصد تخفیف را در اقلام مختلف خود اعمال می کنند. این نرخ های تخفیف باعث شده تنها در طول یک ماه منتهی به تعطیلات نوروز پارسی، بسیاری از فروشگاه های اماراتی رشدی بی سابقه را در بخش فروش تجربه کنند؛ رشدی که درصدی از آن به خرید سوغاتی مرتبط بود.

***

بریتانیا

یکی از کانون های دیرینه مهاجرت ایرانیان، بریتانیاست. ایرانیان ساکن شهرهای مختلف این کشور و به ویژه ساکنان لندن، بیشتر از سیستم خرید اینترنتی استفاده می کنند. جالب است که در ژانویه سال 2016 میلادی نرخ فروش اقلام مختلف به مناسبت سال نو تا 16 درصد رشد را ثبت کرده، این در حالی  است که در همین سال و در ماه دسامبر (ماه منتهی به سال نو پارسی) نرخ فروش اقلام مختلف در اینترنت تا 6 درصد رشد را پشت سر گذاشته است.

رکوردی قابل توجه که نشان می دهد اهمیت به مهاجران تا چه حد بر اقتصاد کشور های میزبان تأثیرگذار خواهد بود. به گزارش dailymail، خرده فروشی های آنلاین بریتانیا که اقلام مختلف مرتبط با هفت سین را به فروش می رسانند یا به مناسبت سال نو درصدهایی از تخفیف را در وب سایت های خود قرار داده اند نیز تا 2 درصد سود را در کارنامه خود ثبت کرده اند. 

ایرانی ها تنها ساکنان اهل خاورمیانه بریتانیا نیستند و افزون بر ایران اهالی کشورهایی مثل پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، افغانستان و...  نیز در بریتانیا سکونت دارند. بسیاری از مناطق مهم لندن فروشگاه های ایرانی دارند، اما به جز این فروشگاه ها برخی شعبه های فروشگاه های معتبری مثل westfield نیز از تخفیف های مرتبط با سال نوی پارسی استفاده می کنند.این تخفیف ها کمک می کند فروش فروشگاه های بزرگ بریتانیایی در روزهای پایانی مارس و حتی اوایل آوریل حرکتی رو به جلو داشته باشد.

ارتباط با نویسنده: royapakseresht@gmail.com