از سرمایه گذاری های عظیم امارات تا دانش ارزشمند ژاپن / گام های آهسته و پیوسته آسیایی ها روی ابرها

فرقی ندارد شاعرمسلک باشید یا نه، هوا که بارانی باشد، بی تفاوت ترین افراد هم حال و هوایی خوش، خاطره انگیز و احساسی پیدا می کنند. بی دلیل نیست که اغلب شاعران هم در وصف و ستایش باران و هوای بارانی شعرها سروده اند و در بسیاری از داستان ها و فیلم ها نیز باران نقشی کلیدی دارد. اما فارغ از این حال و هوای ادبی و احساسی، قطرات باران اهمیت ویژه ای در اقتصاد کشورها دارند

. باران از یک سو پلی است برای عبور از مرز خشکسالی ها و مشکلات بخش زراعت و از سوی دیگر دریچه ای است تضمینی برای افزایش حجم صادرات حوزه کشاورزی. در این میان نباید از نقش مخرب باران های سیل آسای موسمی و بی موقع که باعث از بین رفتن برخی محصولات می شوند غافل شد. اما با توجه به وضعیت کمبود آب در جهان و خشکسالی بسیاری از بخش های مهم آسیا و آفریقا، این روزها نقش باران در به حرکت درآوردن چرخ های اقتصاد بین الملل نقشی مکمل و ثانوی نیست.

به عبارتی دیگر، آب و باران، نقش اول هایی هستند که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی در آینده ای نه چندان دور جنگ های جهانی سوم و... را هم به راه می اندازند. وجود میلیون ها کودک و پیر و جوان قحطی زده در جهان و وضعیت این روزهای کشورهایی مثل سودان، دورنمایی نگران کننده از وضعیت اقتصاد بدون آب را ترسیم می کند؛ دورنمایی که ثانیه شمار تحققش مدت هاست در دایره هشدار می چرخد.

بر همین اساس است که بسیاری از کشورهای کم باران که سرانه بارشی زیر حد استاندارد دارند به فکر پیدا کردن جایگزینی مناسب برای دست یافتن به آب مورد نیازشان هستند. جالب اینجاست که تلاش هایی مثل بارور کردن ابرها یا جذب قطرات تبخیر شده آب و حفظ سفره های زیرزمینی دلمشغولی کشورهای توسعه یافته و دارای بارش استاندارد نیز است.

به نظر می رسد کم آبی و بارش های محدود از نقطه نظر بسیاری از دولت های قدرتمند نیز موضوعی مهم و حیاتی به شمار می رود. مسئله بارندگی و وضعیت سرانه بارش سالانه نه تنها به مسائل کشاورزی، تولید و صادرات میوه و سبزیجات و پرورش دام و طیور مرتبط است، بلکه بر مسائل زیست محیطی نیز بی تأثیر نیست.

موضوع شاخص های بارندگی و یافتن راه حل هایی برای افزایش توان بارش ابرهای باران زا یکی از محورهای مهم گفت وگو ها در نشست های سالانه جهانی سازمان جهانی آب و هوا را تشکیل می دهد. با همه اینها وضعیت موفقیت کشورهای مختلف در حوزه برنامه های تغییرات آب و هوایی و یافتن راه حل هایی برای افزایش بارندگی ها، به یک میزان نیست و شامل درجه بندی قدرت و کیفیت می شود. در ادامه مطلب نگاهی داریم به برخی کشورهای موفق آسیایی در حوزه تغییرات اقلیمی و به ویژه باران زایی.

***

امارات متحده عربی

در میان کشورهای حوزه خلیج فارس، امارات یکی از پیشتازان سرمایه گذاری در حوزه ایجاد ابرهای باران زا محسوب می شود. براساس پیش بینی های سازمان ملل متحد تا سال 2030، امارات متحده عربی بالغ بر 5 میلیون دلار صرف باران زایی در کشورش خواهد کرد؛ رقمی چشمگیر که با توجه به وضعیت جوی امارات یک سرمایه گذاری بلندمدت به نظر می رسد. اما نکته عجیب اینجاست که هیچ یک از مراحل پژوهشی این پروژه ها در خاک امارات انجام نمی شود.

  آلمان، ژاپن و بریتانیا سه کشوری هستند که در حوزه ایجاد ابرهای باران زا با امارات همکاری مشترک دارند و به عبارتی بودجه موردنیاز برای پژوهش ها و آزمایش های میدانی خود را از جیب سرمایه داران اماراتی تأمین می کنند. این معامله ای پایاپای برای دو طرف محسوب می شود؛ ترکیبی از دانش وارداتی و سرمایه های صادراتی.  اما بلندپروازی های امارات در خصوص ابرهای باران زا به همین جا ختم نمی شود.

این کشور با سرمایه گذاری های عظیم در دانشگاه های معتبری مثل دانشگاه ماساچوست آمریکا و ناگویا در ژاپن در تلاش است تا به مقام برترین کشور در این عرصه تبدیل شود؛ مقامی که در صورت تحقق نه تنها امارات را از خطر بی آبی های آتی نجات می دهد، بلکه می تواند به قدرت گیری این کشور بین همسایه های کم آبش نیز منجر شود.

***

مالزی

یکی از کشورهای آسیایی که هر سال با پدیده آلودگی هوای موسمی روبه رو می شود مالزی است. این کشور بین ماه های ابتدایی سال تا سپتامبر با درجاتی از آلودگی روبه رو است و پس از آن با بارش های متداول اندک اندک از وضعیت هشدار خارج می شود.

کوالالامپور به عنوان یکی از کانون های اصلی آلودگی هوای مالزی شناخته می شود؛ شهری که این روزها بیش از هر زمان دیگری با اهمیت بارور کردن ابرها آشنا شده است.  دولت این کشور از سال 2014 تاکنون، هر سال روندی ثابت از برنامه ریزی برای بارور کردن ابرها و آموزش مردم محلی برای مقابله با آلودگی را در دستور کار خود قرار داده است.

به گزارش فوکس نیوز، مالزی موفق شده نه تنها در حوزه باران زایی داخلی موفق عمل کند، بلکه در مواقع لزوم به همسایگان خود نیز کمک های مختلف ارائه کند. آتش سوزی گسترده جنگل های اندونزی در سال 2015 محک مناسبی برای توانایی بارور کردن ابرها توسط تیم متخصص مالزیایی بود. 

این کشور با اعزام صدها هلی کوپتر و دستگاه مخصوص به آسمان اندونزی، موفق شدند نرخ تخریب جنگل ها، آلودگی های زیست محیطی و خسارت های اقتصادی را تا 40درصد کاهش دهد؛ موضوعی که آمادگی بالای مالزی برای مقابله با بحران های آبی را نیز به رخ می کشد.

***

ژاپن

یکی از موفق ترین کشورها در حوزه بارور کردن ابرها، ژاپن است؛ کشوری که با سرمایه گذاری در بخش آزمون و خطای علمی موفق شده به پیشرفت های قابل توجهی دست پیدا کند. پژوهشگران ژاپنی نخستین افرادی بودند که در سال 2013 میلادی به اهمیت استفاده از اسپری دی اکسیدکربن مایع روی ابرها پی بردند؛ موضوعی که به گزارش ژاپن تایمز دو سال وقت و هزینه صرف کرد، اما در نهایت به پیشتازی ژاپنی ها در جهان منجر شد. دانشگاه های اصلی ژاپن که در مورد پروژه های باران زایی فعالیت می کنند، فوکوئوکا، یوتا، فوکودا و کیوشو هستند. اختراع استفاده از اسپری دی اکسیدکربن در فرآیند بارور کردن ابرها در جامعه بین الملل به نام دانشگاه فوکودا سند خورده است.

تمرکز ژاپنی ها بر موضوع باران زایی از اواخر دهه 90 میلادی آغاز و تاکنون با صادرات علمی در این حوزه، میلیون ها دلار درآمد به جیب دولت واریز شده است. اما ژاپن افزون بر صادرات علمی، در بخش مصارف داخلی نیز فعال است. در سال 2013 و همزمان با کم آبی شدید و بی سابقه کلانشهر توکیو، پروژه بارور کردن ابرها موفق شد بیش از 15درصد از نیاز شهروندان را برطرف کند، موفقیتی بی سابقه که حاصل نیم قرن تجربه و تلاش دولتمردان ژاپنی است.

***

سنگاپور

تلاش های دولت سنگاپور برای بارور کردن ابرها و استفاده از روش های پیشرفته در این حوزه قدمتی طولانی ندارد. درواقع با وجود اینکه سنگاپور در حوزه فناوری و تکنولوژی کشوری فعال است، اما تا پیش از بروز مه های ناشی از آلودگی هوا و مشکلات زیست محیطی فعالیت های چشمگیری در این بخش انجام نداده بود.

یکی از مشکلاتی که مدت هاست محیط زیست سنگاپور را تهدید می کند، وزش بادها و مه آلوده از جنوب شرقی کشور است؛ آلودگی هایی که به عقیده اغلب کارشناسان از چین و مالزی وارد این کشور می شوند. بر همین اساس است که از سال 2012 تاکنون پروژه های استفاده از ابرهای باران زا برای کاهش وضعیت جوی ناسالم در دستور کار دولت سنگاپور قرار گرفته است.  اما علت ثانویه استفاده از سیستم بارور کردن ابرها در سنگاپور به کنترل بارش های موسمی بازمی گردد. در طول دهه های گذشته بارش های موسمی سنگین باعث شده اند بخش هایی از کشاورزی سنگاپور لطمه ببیند. خشکی هوا در برخی ماه های سال از یک سو و بارش باران های بی موقع از سوی دیگر تولید و برداشت تعدادی از محصولات کشاورزی را بسیار محدود کرده است. اما سنگاپور در طول چهار سال گذشته موفق شده به کمک بارور کردن ابرها در فصل های خشک وضعیت کشاورزی کشور را 7 درصد بهبود بخشد.

***

چین

آلودگی هوای غیرقابل مهار و کمبود آب قابل توجه دو معضل اساسی هستند که یکی از بزرگ ترین اقتصاد های جهان یعنی چین را تحت فشار قرار داده اند. اما به نظر می رسد چین برای عبور از این بحران ها بیکار نمانده و برنامه ریزی هایی کلان و پربازده در دست اجرا دارد.

براساس آمارهای سازمان جهانی حفاظت از محیط زیست، چین در طول سال 2016 میلادی بالغ بر 150 میلیون دلار صرف برنامه های بارور کردن ابرها کرده، این رقم در مقایسه با هزینه 15 میلیون دلاری در ایالات متحده، بسیار چشمگیر است.

درواقع طی یک دهه اخیر چین به طور میانگین سالانه بالغ بر 55 میلیارد تن باران مصنوعی ایجاد می کند که رکوردی قابل توجه است.  اما به نظر می رسد چین قصد دارد رکورد خود را بشکند و براساس اظهارات مقامات این کشور در آخرین نشست جهانی آب و هوا، چین به دنبال رسیدن به رکورد 250 میلیارد تن در سال است.

درواقع این هدف بخشی از هدف بزرگ تر چین، یعنی برنامه بلندمدت  «خشکسالی ستیزی »  است؛ برنامه ای که قصد دارد از مشکلات احتمالی چین در سال های آتی پیشگیری کند. توجه سران چینی به موضوعات تغییرات اقلیمی و حفظ منابع طبیعی طی چند سال اخیر نشان می دهد این کشور متوجه اهمیت منابع طبیعی در استقلال و ثبات اقتصادی شده است.

ارتباط با نویسنده: royapakseresht@gmail.com