طرح دولت ژاپن برای تشویق کارمندان به کار کمتر / کاروشی، مرگ به سبک ژاپنی

دولت ژاپن در برابر کار زیاد یک راه حل عملی ارائه داده و آن هم خرید کردن و گشت و گذار است. در حال حاضر در آخرین جمعه هر ماه دولت ژاپن کارکنان را تشویق به ترک محل کار خود به مدت 15 ساعت برای رفتن به خرید و حمایت از اقتصاد ژاپن می کند. دولت ژاپن این طرح را به نام پاداش جمعه ارائه کرده است.

این طرح نخستین بار در 24فوریه اجرایی شد و شرکت های ژاپنی از این ابتکار عمل حمایت کردند. نخست وزیر ژاپن شینزو آبه، در 30 ژانویه گفت: «ما می خواهیم روند کار زیاد را کند کنیم. با انجام این کار ما می خواهیم به کارگران برای بهتر زندگی کردن کمک کنیم.

همه تلاش ها را برای تغییر نگرش در کشور به کار می گیریم. این به معنی آن نیست که ما بخواهیم کار را در این کشور بکشیم.» در ژاپن خودکشی به خاطر کار زیاد به یک مشکل بهداشت عمومی تبدیل شده است. در ژاپن به این پدیده یا خودکشی از کار زیاد «کاروشی»(karoshi) گفته می شود.

آیا فرهنگ کار ژاپن در حال تغییر و تحول است؟

در شرکت های ژاپنی، برخی از کارفرمایان چراغ دفاتر خود را به مدت 22ساعت خاموش می کنند. در شرکت Saint-Works، شرکتی در بخش سلامت و درمان، کارمندانی که زیاد کار کنند باید کت مخصوصی را به نشان شرمساری بپوشند که معرف آنها باشد. ژاپن فکر می کند که حتی می شود چهار روز در هفته را برای کاهش هزینه ها و استفاده بهتر از کارکنان مدت کار را کم کند.

محدود کردن اضافه کاری تا 60 ساعت

در سال 2016، دولت ژاپن یک کمیسیون فرهنگ سازمانی را تشکیل داد که براساس آن، کارکنان موظف می شوند در هر ماه فقط  60 ساعت اضافه کاری داشته باشند. به استثنای دوره ای از فعالیت های مستمر که طی آن کارمندان می توانند تا سقف 100ساعت در هر ماه اضافه کاری داشته باشند. مخالفت با این طرح از سوی دولت ژاپن غیر قابل قبول خواهد بود.

رنهو موراتا، عضو حزب دموکرات گفته است که اجازه دادن کارکنان به انجام 100ساعت اضافه کاری در هر ماه مثل این است که در هر روز هفته 23ساعت کار کنند. چنین کاری باعث افزایش احتمال بازگشت کاروشی در ژاپن است.

آقای موراتا می افزاید که مبارزه برای یک دوره استراحت اجباری 11ساعته بین دو هفته کاری الزامی است، همان گونه که در اروپا رایج است.شرکت ها برای بهبود ساعت کاری و مدیریت زمان کار و جبران کمبود کارکنان می توانند نیروی کار خارجی جذب کنند.

یوشی کومورو که هدایت شرکت مشاوره ای Work Life Balance و بخش کمیسیون دولتی رقابت را برعهده دارد، می گوید: امروزه، شرکت های ژاپنی در حال مبارزه با این پدیده یعنی کاروشی هستند. او اضافه می کند که این بهبود تصویر شرکت ها و عملکرد آنها برای شرکت و جامعه خوب است.

خانم کومورو می گوید شرکت ها باید ساعت کاری خود را کاهش دهند و این باعث افزایش بهره وری آنها می شود. مثلا شرکت بیمه پست ژاپن با استخدام 7000 پرسنل جدید توانست 20درصد ساعت کاری خود را کاهش دهد.

خودکشی یک کارمند از سازمان Dentsu

این خودکشی یکی دیگر از نشانه های تغییر آهسته ذهنیت ها در فرهنگ کار ژاپن است. رئیس قدرتمند آژانس تبلیغاتی Dentsu تاداشی ایشی، در ژانویه از پست خود به خاطر کاروشی یکی از کارمندانش استعفا داد.

آقای ایشی اعتراف کرد:«من مسئول این اقدام کارمند خود هستم و نتوانستم با این پدیده مبارزه کنم و اقدامات مناسبی را اجرا کنم به خاطر همین فاجعه استعفا می دهم.» در مورد ماتسوری تاکاهاشی زن 24 ساله که در 25 دسامبر 2015 خود را از پنجره خوابگاه به بیرون پرت کرد، مادر او قبل از خودکشی با او صحبت کرده و او گفته «کار و زندگی من واقعا سخت است و از آنچه تا به حال برای من انجام داده اید متشکرم.»

ماتسوری تاکاهاشی فارغ التحصیل از دانشگاه معتبر توکیو بود که در هر ماه 105ساعت اضافه کاری می کرده و مجبور به کار در تعطیلات آخر هفته بوده و گاهی تا ساعت 5:00 بامداد سر کار بوده است. کار زیاد این کارمند به کاروشی منجر شد. قبل از آن مادرش او را به مبارزه علیه کاروشی تشویق می کرد و او را  به فقط 70 ساعت اضافه کاری ترغیب می کرد، اما با توجه به شرایط زندگی او مجبور بود بیشتر کار کند.

در سال 1990 این شرکت به خاطر یک کار مشابه رسوا شده بود و بعد از آن مجبور به طرح دستورالعمل هایی برای پیشگیری شد. یکی از کارمندان که گاهی اوقات 150ساعت اضافه کاری در هر ماه انجام می دهد و چند روز بدون خواب را طی می کرد، گفت که هیچ گاه این دستور العمل ها اجرایی نشد.

خانم هیدئو هاسگاوا، استاد دانشگاه موساشینو عدم درک خود را ابراز کرده است و گفته که این دیدگاه را تا حد زیادی به اشتراک گذاشته شده است. چندین فقره خودکشی برای اضافه کاری بیش از 100 ساعت در هر ماه برای به رسمیت شناختن پدیده کاروشی کافی است.

فرهنگ کار زیاد

با توجه به نخستین قانونی که برای کاروشی از سوی دولت در تاریخ 7 اکتبر 2016 تصویب شد، 12درصد از شرکت های مشاوره ای اعتراف کردند که کارکنان خود را به بیش از 100ساعت اضافه کاری در هر ماه تشویق می کردند. در طول سال 2015 مالی، شرکت های ژاپنی 1456ادعای غرامت به خاطر کاروشی را دریافت کردند.

طبق نتایج یک تحقیقات دولتی از فرهنگ کار شدید ژاپن، یک پنجم نیروی کار ژاپنی در خطر مرگ ناشی از کار زیاد هستند.

صدها مورد مرگ مربوط به کار زیاد ناشی از سکته قلبی و خودکشی به همراه مشکلات سلامت حاد هر ساله در ژاپن گزارش می شوند و شکایت ها و درخواست هایی برای مقابله با این مشکل را به دنبال داشته اند. تحقیقات اخیر بخشی از نخستین گزارش رسمی درباره کاروشی یا مرگ ناشی از کار زیاد است که مورد تأیید کابینه شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن قرار گرفته است.

درحالی که تصویر معروف از کارمندانی که ساعت ها پشت میز کار می نشینند و با آخرین قطار به خانه می روند، در حال تغییر است اما بسیاری از کارمندان ژاپنی نسبت به سایر همتایان شان در اقتصادهای توسعه یافته، زمان بیشتری را در اداره سپری می کنند. طبق این تحقیقات، ۲۲.۷درصد از شرکت های ژاپنی تحت نظرسنجی در فاصله دسامبر سال ۲۰۱۵ تا ژانویه سال ۲۰۱۶، اعلام کرده اند بعضی از کارمندان شان بیش از ۸۰ ساعت اضافه کار در ماه داشته اند.کار بالاتر از این سقف است که تهدید مرگ را جدی می کند.

براساس گزارش خبرگزاری فرانسه، ۲۱.۳ درصد از کارمندان ژاپنی هر هفته به طور متوسط ۴۹ ساعت یا بیشتر کار می کنند که بالاتر از ۱۶.۴ درصد در آمریکا، ۱۲.۵ درصد در انگلیس و ۱۰.۴ درصد در فرانسه است. در نظرسنجی اخیر به سطح بالای استرس مربوط به کار اشاره شده که فشار بر مقامات به منظور بهبود شرایط کار شرکت ها را افزایش می دهد.