آشنایی با مهم ترین تفاوت های خشت و آجر

خشت و آجر، به عنوان دو مصالح ساختمانی پرکاربرد که ظاهری مشابه دارند، گاه با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند؛ در این مطلب، به بررسی دقیق این دو مصالح، تعاریف آن ها و تفاوت هایشان می پردازیم.

معرفی آجر و ویژگی های آن 

انواع آجر مانند آجر نسوز مصالحی سنتی و پرکاربرد در ساختمان سازی به شمار می رود که از خاک رس قالب گیری و در کوره پخته می شود. این ماده، در مقایسه با خشت، از استحکام و پایداری بیشتری برخوردار است و به همین دلیل، کاربردهای وسیع تری دارد. با گذشت زمان، ترکیبات مختلفی به خاک رس اولیه آجر اضافه شده و انواع آجر را به وجود آورده است.

از کاربردهای آجر می توان به موارد مانند نما، دیوارچینی، کف، سقف و طاق اشاره کرد. انتخاب نوع آجر مناسب برای هر کاربرد، به عوامل مختلفی مانند نوع دیوار، شرایط آب و هوایی و سلیقه شخصی بستگی دارد؛ به عنوان مثال، جهت دیوارچینی در مناطق مرطوب، از آجرهای سوراخ دار استفاده می شود تا رطوبت به داخل دیوار نفوذ نکند؛ از مزایای استفاده از آجر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت بالا: آجر در برابر عوامل مختلف مانند آتش، باد، باران و رطوبت مقاوم است.
• عایق حرارتی: آجر می تواند به عنوان عایق حرارتی عمل کند و دمای داخل ساختمان را در فصول گرم و سرد سال، متعادل نگه دارد.
• تنوع طرح و رنگ: آجرها در طرح ها و رنگ های مختلف تولید می شوند که تنوع زیادی را برای انتخاب به شما می دهند.
• سازگاری با محیط زیست: آجر از مواد طبیعی ساخته می شود و به همین دلیل، سازگار با محیط زیست است.

از معایب استفاده از آجر می توان باید موارد زیر را مد نظر قرار بگیرید:

• وزن بالا: آجرها سنگین هستند و این امر می تواند حمل و نقل و نصب آن ها را دشوار کند.
• قیمت: قیمت آجر در مقایسه با برخی دیگر از مصالح ساختمانی مانند بلوک سیمانی، بیشتر است.

آجر، مصالحی سنتی و پرکاربرد در ساختمان سازی به حساب می آید که به دلیل مزایای متعددش برای بسیاری از پروژه های ساختمانی ایده آل محسوب می شود. با انتخاب نوع آجر مناسب، می توانید از زیبایی، استحکام و پایداری این ماده در ساختمان خود بهره مند شوید.

معرفی خشت و ویژگی های آن 

خشت، بلوکی از خاک رس است که از دیرباز تا کنون در ساخت و ساز، به خصوص در بناهای روستایی، مورد استفاده قرار می گیرد. سادگی تولید و مزایای ذاتی این نوع مصالح، آن را به انتخابی جذاب جهت ساخت و سازهای پایدار تبدیل کرده است. خشت می تواند از ترکیب خاک رس با کاه و خرده سنگ یا خاک رس معدنی نرم و شکر سنگ نیز ساخته شود؛ این مواد به افزایش استحکام و پایداری آن کمک می کنند.

تولید خشت فرآیندی ساده و کم هزینه دارد؛ ابتدا، مواد اولیه با آب مخلوط می شوند تا خمیری یکدست به نام گل به دست آید. سپس این گل در قالب های مخصوص ریخته می شود و تحت فشار قرار می گیرد تا شکل یکنواختی به خود بگیرد. در نهایت، خشت های قالب زده در معرض نور آفتاب قرار می گیرند تا خشک شوند؛ مزایای استفاده از خشت شامل موارد زیر می شود:

• عایق حرارتی و صوتی: دیوارهای ساخته شده از خشت بخاطر ضخامت بالا، عایق حرارتی و صوتی خوبی هستند.
• مقاومت در برابر آتش: خشت به دلیل ماهیت معدنی خود، در برابر آتش سوزی بسیار مقاوم است.
• سازگاری با محیط زیست: خشت از مواد طبیعی و تجدید پذیر ساخته می شود و در فرآیند تولید آلاینده های کمی به محیط زیست وارد خواهد کرد. همچنین، این مصالح پس از تخریب به راحتی به چرخه طبیعت باز می گردد.
• تنوع ظاهری: خشت ها در رنگ ها و بافت های مختلفی تولید می شوند که به شما امکان می دهد ظاهری منحصر به فرد به ساختمان خود بدهید.

معایب استفاده از خشت شامل موارد زیر است:

• مقاومت کم در برابر رطوبت: خشت به دلیل ماهیت جاذب خود، در برابر رطوبت بالا آسیب پذیر است. 
• وزن بالا: خشت ها به دلیل چگالی بالا، وزن زیادی دارند.
• سرعت پایین ساخت و ساز: سرعت ساخت وساز با خشت در مقایسه با مصالح مدرن مانند آجر نسوز طوسی، سفید و ... یا بلوک سیمانی پایین تر است.

خشت مصالحی سنتی با مزایای متعددی به حساب می آید که با وجود برخی معایب آن، همچنان می تواند انتخابی مناسب جهت ساخت و سازهای پایدار و سازگار با محیط زیست باشد.

تفاوت خشت و آجر چیست؟

همانطور که گفته شد، خشت و آجر هر دو از مصالح قدیمی بنایی هستند که در ساخت و ساز به کار می روند. با وجود شباهت های ظاهری، تفاوت های اساسی بین این دو مصالح وجود دارد که در ادامه به بررسی آن ها از نظر استحکام و کاربرد در ساختمان سازی می پردازیم.

تفاوت خشت و آجر از نظر استحکام:

• آجر: آجرها به دلیل پخت در کوره، از استحکام بالاتری نسبت به خشت برخوردارند. این امر به آن ها در برابر فشار و ضربه مقاومت بیشتری می بخشد. با این حال، آجرها نیز برای ساختمان های با ارتفاع بیش از 4 طبقه مناسب نیستند و در این نوع سازه ها باید از تمهیدات تقویتی مانند شناژ و زیرسازی مناسب استفاده کرد.
• خشت: خشت ها به دلیل عدم پخت در کوره، استحکام بسیار پایینی دارند و در برابر زلزله و سایر نیروهای وارده به شدت آسیب پذیر هستند. به همین دلیل، امروزه از خشت در ساخت و سازهای مناطق شهری و زلزله خیز استفاده نمی شود و کاربرد آن ها به ساخت خانه های روستایی در مناطق کم برخوردار محدود شده است.

تفاوت خشت و آجر از نظر کاربرد در ساختمان سازی:

• آجر: از آجر می توان جهت ساخت ساختمان های تا 4 طبقه استفاده کرد. اسکلت این نوع ساختمان ها از آجر ساخته و برای سقف آن ها معمولا از طاق ضربی آجری یا سقف تیرچه بلوک استفاده می شود. جهت افزایش مقاومت ساختمان های آجری در برابر زلزله، از شناژ در کرسی چینی و زیر سقف استفاده می کنند. دیوارهای حمال طبقات مختلف می توانند روی هم قرار بگیرند و در برخی موارد، این دیوارها نقش دیوار جداکننده را نیز ایفا می کنند.
• خشت: به دلیل عدم استحکام کافی، ساختمان های خشتی نباید بیشتر از یک طبقه باشند. اسکلت این نوع ساختمان ها از خشت خام و گل ساخته می شود و به دلیل مقاومت بسیار پایین، ساخت آن ها در دنیای امروزه منسوخ شده است و تنها در برخی مناطق روستایی به چشم می خورد.

با توجه به تفاوت های ذکر شده در استحکام و کاربرد، آجر جهت ساخت و سازهای مدرن مناسب تر به نظر می رسد؛ در حالی که خشت به دلیل مقاومت پایین، کاربرد محدودی در ساخت و سازهای امروزی دارد و بیشتر در مناطق روستایی به کار می رود.

جمع بندی

انتخاب بین خشت و آجر به عوامل مختلفی از جمله نوع کاربری، بودجه، سلیقه و شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. در مواردی که نیاز به مقاومت و عایق بودن بالا باشد، آجرها انتخاب مناسب تری هستند. در مواردی که بودجه محدود باشد یا تمایل به استفاده از مصالح سنتی وجود داشته باشد، خشت ها می توانند گزینه مناسبی باشند.

منبع