همه چیز درباره اعتبار مالیاتی دانش بنیان

در بحث دانش بنیان شدن شرکت ها، حمایت ها و تسهیلاتی که پس از دریافت تأییدیه به آنها اختصاص پیدا می کند همواره یک انگیزه بسیار مهم برای متقاضیان بوده است. هرچه باشد، همه انتظار دارند در ازای از سر گذراندن فرآیندهای دست و پاگیر برای دریافت تأییدیه از نهادهای نظارتی این طرح، به شکل مطلوبی مورد حمایت قرار بگیرند و بخشی از نیازهایشان واقعاً مورد توجه قرار بگیرد. به خاطر این انتظار و به شکل متقابل به خاطر انتظاراتی که در پی آنها مطرح شده است، طی سال های گذشته این طرح اقتصادی نتایج متغیر و بعضاً نامطلوبی برای سیاست گذاران کلان کشور به همراه داشته است.

به همین دلیل در قواعد این طرح تجدیدنظرهایی صورت گرفته و تلاش شده است به سمتی پیش برویم که هر دو طرف رضایت داشته باشند، یعنی هم مجموعه های خصوصی حمایت قابل قبولی دریافت کنند و هم دولت ها از عملکرد آنها در فضای اقتصادی ایران به شکل ایده آل برای همه مردم بهره برداری نمایند. یکی از این تجدیدنظرها خود را در قالب اعتبار مالیاتی دانش بنیان نشان می دهد که این مطلب را صرف معرفی آن به شما هموطنان عزیز کرده ایم.

دانش بنیان چیست

اول از همه بد نیست نیم نگاهی به تعریف این عبارت داشته باشیم که حتما به کرات در رسانه های مختلف آن را شنیده ایم. شرکت هایی که با عنوان دانش بنیان شناخته می شوند، تولیدات مشخصی دارند که به کمک علم و دانش بدست آمده و از نظر سطح فناوری در حوزه فعالیت شرکت، می توانند با همتایان خارجی رقابت کنند. این تولیدات می توانند جزو مواد غذایی، نرم افزار، ماشین آلات پیشرفته، وسایل تولید شده با فناوری نانو، انواع پلیمرها و مواد مصنوعی پیشرفته، دارو و... باشند، بنابراین با تنوع بسیار بالایی روبرو هستیم که باعث می شود مجموعه ها و سازمان های مختلفی جزو این دسته بندی قرار بگیرند.

اما داشتن این شرایط چه فایده ای دارد؟ از سال 1389 مجلس شورای اسلامی قانونی را تصویب کرد که دولت های بعدی بر اساس آن موظف شده اند از چنین مجموعه هایی حمایت کنند. دولت هم برای تشخیص اینکه کدام شرکت ها دارای شرایط دریافت حمایت هستند، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را به عنوان نهاد مسئول ارزیابی انتخاب کرده است. این نهاد پس از دریافت درخواست ارزیابی از طرف یک شرکت متقاضی، از طریق کارگزاری های تحت فرمانش برای این کار اقدام می کند و بررسی می کند که آیا شرکت دارای شرایط دریافت تأییدیه دانش بنیان است یا خیر.

در صورتی که شرکت دارای این شرایط باشد، پس از تأیید ارزیابی در لیست تحت حمایت دولت قرار می گیرد. حالا شاید بپرسید این موضوع اصولاً چه ارزشی دارد و دولت ها چطور از این فعالان اقتصادی حمایت می کنند؟ طبق قانونی که در سال 1389 تصویب شده است، حدود 110 برنامه حمایتی متفاوت برای این شرکت ها در نظر گرفته شده است که از بین آنها می توان به معافیت گمرکی، خدمات استقرار دفتر، وام، امریه سربازی کارمندان و در نهایت اعتبار مالیاتی اشاره کرد. اعتبار مالیاتی دانش بنیان حمایتی است که طی متمم طرح اصلی به آن افزوده شده و ذیل قانون جهش دانش بنیان تعریف شده است. این موضوعی است که در حال حاضر بدل به یکی از سرتیتر اخبار این حوزه شده و شرکت های فراوانی به دنبال این هستند که معنای آن چیست؟ تلاش می کنیم در ادامه این موضوع را بیشتر روشن کنیم.

اعتبار مالیاتی دانش بنیان

پیش از این، قانون تنها به بخش کوچکی از شرکت های تحت حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری اجازه می داد تا از خدمات مالیاتی در قالب معافیت تمام و کمال استفاده کنند. معافیت مالیاتی که به این شکل به مجموعه ها تعلق می گرفت حمایت فوق العاده محدودی بود، چون هم دریافت آن نیازمند گذشتن شرکت متقاضی از فیلترهای سفت و سخت بود و هم از آنجایی که به صورت بالقوه می توانست هزینه های کلانی برای دولت ها به دنبال داشته باشد، کارگزاری ها تنها در موارد بسیار خاص آن را تأیید می کردند. اما به مرور زمان ایراد اصلی این حمایت مشخص شد: بسیاری از شرکت ها تنها برای دریافت معافیت اقدام می کردند و در صورتی که به آن نمی رسیدند، از باقی خدمات هم استفاده چندانی نمی بردند.

این موضوع مشخصاً با هدف اصلی طرح در تضاد بود و به همین دلیل متمم قانون تلاش کرده است در این زمینه راه حل مناسبی پیدا کند. نتیجه در نظر گرفتن اعتبار مالیاتی بوده است. اعتبار مالیاتی به این معناست که پس از دریافت تأییدیه و قرار گرفتن تحت پوشش معاونت علمی، یک شرکت در انتهای سال که قرار است صورت های مالی خود را ارائه بدهد و مالیات بپردازد، می تواند از معاونت بخواهد که شرایط آن را برای دریافت اعتبار مالیاتی بررسی کند. این نهاد یک بار دیگر از طریق کارگزاری ها وارد عمل شده و اسناد حقوقی و هزینه ای شرکت را چک می کند. در صورتی که صحت اسناد برای این نهاد اثبات شود، شرکت به اندازه هزینه ای که صرف تحقیق و توسعه محصولات دانش بنیان خودش کرده است، اعتبار مالیاتی دریافت می کند.

بگذارید با ذکر یک مثال این فرآیند را بهتر توضیح بدهیم. فرض کنید یک شرکت داروسازی دانش بنیان دارید و به تولید واکسن جدیدی وارد شده اید که در سطح ایران مشابه داخلی قابل توجهی هم ندارد. برای تولید این محصول تیم تحقیق و توسعه شما حقوق گرفته اند، مواد اولیه مشخصی تهیه شده است و تجهیزاتی خریداری شده که برای تولید در سطح انبوه نیاز بوده اند. فرض کنید مجموع این هزینه ها 200 میلیارد ریال شده باشد. حالا با ارائه فاکتورهای خرید و فیش های حقوق در کنار اسناد حقوقی شرکت، معاونت علمی ریاست جمهوری این هزینه ها را بررسی می کند و اگر درخواست شما تأیید شود، تا سقف 200 میلیارد ریال به شما اعتبار مالیاتی تعلق می گیرد. مقدار این مبلغ به معیارهای ریز و درشت فراوانی بستگی دارد، اما عموماً آن را کاملاً مرتبط با نظر ارزیاب معاونت که به محل شرکت رجوع می کند می دانند.

طبیعتاً برای برخورداری از این حمایت باید پیش از اتمام سال مالی درخواست خود را ارائه بدهید. معمولا اهل فن در این حوزه پیشنهاد می کنند یک یا دو ماه مانده تا موعد پرداخت مالیات برای این امر اقدام کنید، به خصوص اگر شرکت یا سازمان بزرگی هستید که اسناد مالی سنگینی هم داشته باشد. در این صورت حتی در وضعیتی که بررسی اطلاعات طول بکشد هم زمان کافی برای برخورداری از تسهیلات خواهید داشت. البته نیازی نیست نگران باشید: بر فرض که موعد پرداخت بگذرد و شما مجبور بشوید مالیات خود را کامل بدهید، اعتبار مالیاتی معاونت علمی برای سال بعدی منتقل می شود. برای مثال اگر 200 میلیارد ریال اعتبار بگیرید اما تأییدیه آن دیر به دستتان برسد و مجبور شوید این مبلغ را پرداخت کنید، در سال بعدی 200 میلیارد ریال اعتبار مالیاتی از سازمان امور مالیاتی طلبکار خواهید بود. بنابراین این طرح نه تنها به صورت ادامه دار هزینه های شما را کاهش می دهد، بلکه اقدام برای آن عملا ضرر و زیانی برای شما به همراه ندارد.

حالا شاید بپرسید چه مواردی در شرکت برای دریافت اعتبار مالیاتی بررسی می شوند؟

اعتبار مالیاتی دانش بنیان به چه هزینه هایی تعلق می گیرد؟

بحث نحوه تعلق اعتبار همان طور که گفتیم، با هزینه های تحقیق و توسعه ارتباط پیدا می کند. هزینه های تحقیق و توسعه یعنی تمام هزینه هایی که یک مجموعه برای دستیابی به یک محصول و تولید آن در مقیاس صنعتی صرف کرده است. این هزینه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• پرداخت حقوق صرفاً به تیم های تحقیق و توسعه
• هزینه های تحقیقاتی
• هزینه های طراحی
• هزینه های مهندسی معکوس
• هزینه تهیه مواد اولیه
• هزینه رساندن محصول از نمونه اولیه به تولید انبوه

این هزینه ها می توانند شامل هزینه های نیروی انسانی، مواد به کار رفته و تجهیزات اصلی تولید باشند. بنابراین هزینه هایی مثل محل استقرار و زمین، خرید تجهیزات جانبی، خرید تجهیزات برای بالاتر بردن ظرفیت تولید (مثلا از هزار عدد محصول به ده هزار عدد محصول در ماه) و حقوق نیروهایی مثل کارگران جزء یا کارمندان ساده اداری جزو آن قرار نمی گیرد. همه ابعادی در نظر گرفته می شوند که به نحوی با تولید دانش و به کارگیری آن برای عرضه محصول در ارتباط باشند و اعتبار مالیاتی شامل فرآیندهای اداری، تجاری و اقتصادی روتین شرکت نمی شود.

جمع بندی

با تدوین این مطلب می توانیم برای کسانی که به دنبال افزایش دانش خود در این زمینه هستند یا قصد استفاده از حمایت اعتبار مالیاتی را دارند، یک مرجع اطلاعاتی مناسب تهیه کنیم که در تعیین مسیر پیش روی آنها موثر باشد. طبیعتاً در نهایت این امر به شما برمیگردد که با سبک و سنگین کردن کاری که مشغول به آن هستید یا می خواهید وارد آن شوید، خواهید دانست که چه مسیری را باید برای استفاده از این حمایت معاونت در پیش بگیرید. هرچه باشد هدف اصلی این نهاد نیز کمک به اقتصاد کشور از طریق گرفتن مجموعه های خصوصی زیر پر و بال خودش است و چه بسا با به اشتراک گذاشتن این اطلاعات بتوانیم به این هدف کمک بیشتری کرده باشیم.