کمرنگ شدن بهانه خودروسازان برای افزایش قیمت خودرو

کمرنگ شدن بهانه خودروسازان برای افزایش قیمت، بازار خودرو را در آستانه آرامش و ثبات قرار داده است.

به گزارش فرصت امروز به نقل از ایمنا، نوسانات نرخ ارز و تأثیر آن در تأمین مواد اولیه و قیمت تمام شده بهانه اصلی جهش نرخ خودرو بود که با ثبات ایجاد شده در بازار ارز برطرف شده و کارشناسان پیش بینی می کنند اگر سیاست گذاری و مدیریت درستی وجود داشته باشد می توان انتظار داشت که آرامش و ثبات به بازار خودرو برگردد.

فروش قسطی خودرو موضوعی بود که هفته گذشته عبدالله توکلی لاهیجانی، مدیرکل صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد و گفت: تولید و عرضه خودرو وضعیت مناسبی دارد، از ابتدای امسال تا پایان آبان ۷۴۲ هزار دستگاه خودروی سواری به صورت عبور مستقیم و کامل تولید شده است که در مقایسه با ۶۲۱ هزار دستگاه تولید کامل مدت مشابه سال گذشته، رشد ۲۰ درصد را نشان می دهد.

وی خاطرنشان کرد: تولید حدود ۲۵ هزار دستگاه انواع خودروی سنگین (کامیون، کامیونت و کشنده) و رشد ۲۶ درصد تولید در این حوزه، از دیگر آمار قابل اعلام است.

دوران زوال فروش اقساطی

فروش اقساطی خودرو در اوایل دهه ۹۰ و زمانی که تولید بیش از تقاضای بازار بود به شدت رونق داشت. در آن زمان موعد تحویل خودروها ۱۰ تا ۲۰ روز کاری بود و هرسال دو تا سه بار به ویژه در ایام دهه فجر فروش قسطی انجام می شد، زیرا تعهدات خودروسازان به روز بود و کار به سامانه یکپارچه و قرعه کشی سپرده نمی شد اما اکنون که چند سالی است عرضه کاهش یافته و متقاضیان خودرو باید بیش از یک سال در صف انتظار تحویل قرار گیرند.

در میانه های دهه ۹۰ نیز با جدی شدن محدودیت های اعمالی غرب و خروج شرکای خارجی خودروسازان از ایران، تولید خودرو با چالش هایی روبه رو شد که بر قیمت تمام شده و تولید خودرو تأثیر چشمگیری داشت.

از سال های ۹۳ تا ۹۹ قیمت ها کمتر از ۱۰۰ میلیون بود، اما از سال ۹۹ به بعد، همزمان با افزایش نرخ دلار قیمت ها به شدت بالا رفت تا اینکه در سال ۱۴۰۲ با همکاری شورای رقابت قیمت کارخانه ای خودروها به قیمت بازار نزدیک شد.
خارج شدن خودرو از کالای سرمایه ای

خودروسازان در دو سال گذشته با پیش فروش محصولاتی که هنوز در خط تولید قرار نگرفته، نقدینگی جذب و زیان میلیاردی خود را اندکی جبران کردند اما هنوز خودروها با چند ماه تأخیر به مشتریان تحویل داده می شود و در برخی مواقع به مشتریان اعلام می شود که باید خودروی دیگری را جایگزین کنند.

در این شرایط مدیرکل دفتر صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت پایش وضعیت متقاضیان سامانه یکپارچه خودرو را نشان دهنده خارج شدن خودرو از کالای سرمایه ای می داند و می گوید: در بیشتر خودروها با ریزش تقاضا روبه رو بوده ایم، به گونه ای که در برخی خودروسازان کمتر از ۱۰ درصد متقاضیان سامانه اقدام به تکمیل وجه کرده اند و در بیش از ۸۰ درصد انواع خودروها میزان تحقق متقاضیان سامانه کمتر از ۵۰ درصد بوده است، بنابراین از این پس شاهد شکل گیری عرضه بر مبنای فروش اقساطی خودروها خواهیم بود.

بازار مدتهاست به تعادل رسیده

امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در گفت وگو با ایمنا در این باره اظهار می کند: بازار خودرو از سه بخش تشکیل می شود، یک بخش تولید خودروهای داخلی است که با قیمت امروز، خودروهای زیر ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان را شامل می شود.

وی بخش دیگر بازار را مربوط به خودروهای با قیمت حدود ۷۰۰ میلیون تا دو میلیارد معرفی می کند و می افزاید: خودروهای سی کی دی به علاوه تولید داخل در این بخش قرار می گیرند اما بخش دیگر خودروهای وارداتی بالای دو میلیارد است که باید جداگانه تحلیل شود.

کاکایی از افزایش تنوع در بخش سی کی دی کاری خبر می دهد و می گوید: مدتی است که در این بخش قیمت های دستوری برای برخی محصولات به قیمت های بازار نزدیک شده است و در این دسته از تولیدات، خودروسازان به فروش اقساطی رو آورده اند که مدیران خودرو از جمله آن ها است اما در همین بخش نیز جاهایی که قیمت گذاری دستوری از قیمت بازار عقب است، همچنان صف خرید از خودروساز وجود دارد.

وی با بیان اینکه بازار مدت ها است که به تعادل رسیده، ادامه می دهد: سومین بخش بازار خودرو مربوط به تولیدات با قیمت پایین می شود که با عقب افتادن درآمد مردم از تورم، تقاضا در بازار تقریباً به صفر و به تعادل رسیده است چون درآمد خرید خودرو را ندارند.

بی تاثیر بودن واردات بر قیمت خودروهای اقتصادی

کاکایی با اشاره به وجود صف برای خرید خودروهای اقتصادی تصریح می کند: واردات بر بخش خودروهای اقتصادی هیچ تأثیری ندارد زیرا قیمت ها و سطح درآمد خریداران با هم قابل مقایسه نیست، در حقیقت واردات خودرو در دو بخش خودروهای وارداتی و خودروهای سی کی دی اثر خواهد گذاشت که بالای یک تا یک و نیم میلیارد تومان قیمت دارند.

این کارشناس صنعت خودرو تأثیر واردات را ایجاد تنش در بازار خودروهای بالای یک تا یک و نیم میلیارد تومان می داند و یادآور می شود: این تنش به معنی پایین آمدن قیمت ها نیست، همانگونه که مدتهاست بازار در رکود مانده ولی قیمت ها پایین نمی آید و فقط گاهی به دلیل نوسانات نرخ ارز، قیمت ها تغییر می کند.

کمبود نقدینگی و رکود بازار

با اشاره به کاهش قدرت خرید افراد جامعه می گوید: در این شرایط خودروسازان مجبورند تولیدات خود را به شکل قسطی بفروشند زیرا تا دو تا سه سال پیش همه افراد به دنبال خرید خودرو بودند چون می دانستند یک سرمایه گذاری سودآور است ولی اکنون این سرمایه گذاری سودآور نیست.

کاکایی افزایش تولید و عرضه در کنار واردات را از دلایل سودآور نبودن سرمایه گذاری در بازار خودرو بیان می کند و می افزاید: در کنار افزایش تولید، عقب ماندن درآمد مردم از هزینه ها در این زمینه از نقش قابل توجهی برخوردار است زیرا بجز بخش کوچکی از ثروتمندان، درآمد ۹ دهک جامعه که عمدتاً کارمند و کارگران حقوق بگیر هستند، به شدت از نرخ تورم عقب مانده است.

سقوط قدرت خرید و تقاضای خودرو

وی کاهش قدرت خرید را موجب افت شدید تقاضا در بازار خودرو عنوان می کند و ادامه می دهد: از سوی دیگر ثابت ماندن قیمت دلار در ماه های گذشته باعث شده ورود به این بازار سودآوری نداشته باشد و در نتیجه با رکود سنگینی در این زمینه روبه رو شویم.

این کارشناس صنعت خودرو خاطرنشان کرد: چهار سال قبل بحران کرونا باعث کمبود خودرو و قطعات یدکی آن در دنیا شد همزمان تشدید تحریم های اقتصادی از سال ۹۷ به مشکلات این صنعت در داخل دامن زد اما حدود دو سال است که مشکلات حل شده و تولید به طرز منطقی افزایش یافته است.

وی با اشاره به برقراری تعادل نسبی در بازار می گوید: شرایط با واردات خودرو تا حدودی بهبود خواهد یافت ولی بیش از اینکه روی قیمت اثر بگذارد بر تنوع خودروهای یک میلیارد تومان به بالا مؤثر خواهد بود.

صف خرید خودروهای اقتصادی واقعی نیست

وی با اشاره به کاهش شدید تقاضا و برقراری تعادل در بخش خودروهای اقتصادی اظهار می کند: تقاضایی که برای برخی خودروهای خودروسازی ها وجود دارد واقعی نیست بلکه تقاضای رانت به شمار می آید زیرا قیمت یک خودرو در بازار ۵۰۰ میلیون و در شرکت های خودروسازی ۲۵۰ میلیون تومان است.

کاکایی با تاکید بر ادامه روند رانت خواری در این بازار می گوید: پر واضح است که چنین بازاری به زودی اشباع نخواهد شد و هرکس بتواند این رانت را دریافت می کند پس نباید آن را به حساب تقاضای بازار بگذاریم زیرا با آزاد شدن قیمت ها، صف خرید خودروهای اقتصادی نیز ناپدید خواهد شد.

وزارت صمت نیز جریان تولید و عرضه خودرو را در وضعیت مناسبی اعلام و پیش بینی می کند عملی شدن واردات خودرو به سمت رقابتی شدن بازار خودروی کشور حرکت کنیم؛ بنابراین دو عارضه مزمنی که در بازار خودروی کشور در طول سال های ۹۷ تا ۱۴۰۰ شکل گرفته بود، یعنی کاهش تولید خودروسازان به زیر یک میلیون دستگاه همراه با تولید خودروهای ناقص و همچنین تلاطم بازار خودرو، به زودی برطرف خواهند شد.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی