تفاوت بین آهک زنده (quick lime) و آهک هیدراته (هیدورکسید کلسیم) چیست؟

آهک خام دارای فرمول شیمیایی کربنات کلسیم با ساختار CaCO3 است و می توان آن را به صورت کلوخه و یا پودر سنگ آهک در صنایع ساختمانی ، تولید لاستیک و پلاستیک ، تولید مواد شیمیایی ، رنگ و رزین ، صنایع نفت و پتروشیمی و … مورد استفاده قرار داد.

مطلبی که شاید بخوانید: پودر کربنات کلسیم 

منبع اصلی آهک زنده و آهک هیدراته سنگ آهک است. بنابراین، مانند سنگ آهک، این ترکیبات نیز قلیایی هستند.

ما آهک زنده را "آهک سوخته" می نامیم زیرا آن را با تجزیه حرارتی سنگ آهک تولید می کنیم و آهک هیدراته (هیدروکسید کلسیم) را "آهک خشک شده" می نامیم زیرا وقتی آن را از ترکیب آهک زنده با آب تولید می کنیم محصولی خشک به دست می آید.

تفاوت اصلی بین آهک زنده و آهک هیدراته در این است که آهک زنده (یا آهک سوخته) حاوی اکسید کلسیم است در حالی که آهک هیدراته (آهک خشک شده) حاوی هیدروکسید کلسیم است.

اگرچه آهک هیدراته و آهک زنده هر دو ترکیبات کلسیمی هستند، اما از بسیاری جهات با هم تفاوت دارند. تفاوت اصلی بین آهک هیدراته و آهک زنده واکنش پذیری و ترکیب شیمیایی آنهاست.

در ادامه به دو نوع مختلف آهک فراروی شده و تفاوت های آن می پردازیم:

آهک هیدراته (هیدروکسید کلسیم)

• فرمول شیمیایی آهک هیدراته Ca(OH )2
• هیدروکسید کلسیم نیز نامیده می شود.
• دارای چگالی 0.5 گرم بر سانتی متر مربع.
• یک کریستال بی رنگ است.

فرمول شیمیایی این ترکیب Ca(OH )2 است. جرم مولی این ترکیب 74.09 گرم بر مول است. به صورت پودر سفید رنگ و بی بو است. نقطه ذوب 580 درجه سانتیگراد است و با گرم شدن بیشتر تجزیه می شود (بخار آب آزاد می کند). با این حال، حلالیت این ترکیب در آب ضعیف است.

آهک هیدراته (هیدروکسید کلسیم) که آن را "آهک خاموش" نیز می نامیم به این دلیل است که آن را از طریق خاموش کردن اکسید کلسیم با آب تولید می کنیم. علاوه بر آن، نام های مترادف بسیار دیگری برای این ترکیب وجود دارد، مانند آهک سوزاننده، آهک سازنده، آهک شل، آهک ترشی و غیره. محلول اشباع هیدروکسید کلسیم را «آهک آب» می نامند.

آهک هیدراته به صورت پودر یا گرانول موجود است. با این حال، محصول نهایی که از فرآیند تولید به دست می آید، به صورت آرد خشک و پودری است که رنگ روشن (بیشتر سفید) دارد. کاربردهای این ترکیب در تصفیه گازهای دودکش، خنثی سازی پساب های صنعتی و ... می باشد.

مطلبی که شاید بخوانید: پودر تالک

(quick lime) آهک زنده

• فرمول شیمیایی آهک زنده CaO
• اکسید کلسیم نیز نامیده می شود.
• دارای چگالی سنگین 1 گرم بر سانتی متر مکعب است.
• یک جامد سفید، سوزاننده، قلیایی و کریستالی در دمای اتاق است.

فرمول شیمیایی این ترکیب CaO است. جرم مولی آن 56.07 گرم بر مول است. به صورت پودر سفید تا زرد کم رنگ ظاهر می شود. علاوه بر این، بی بو است. نقطه ذوب و نقطه جوش به ترتیب 2613 درجه سانتیگراد و 2850 درجه سانتیگراد است. این ترکیب بسیار محلول در آب است. هیدروکسید کلسیم را تشکیل می دهد. ساختار بلوری این ترکیب مکعبی است.

آهک سریع اکسید کلسیم است. ما آن را با تجزیه حرارتی سنگ آهک تولید می کنیم. بنابراین، ما آن را "آهک سوخته" نیز می نامیم. سنگ آهک حاوی کربنات کلسیم است. این مواد را تا دمای بالای 825 درجه سانتی گراد می سوزانیم که این فرآیند را "کلسینه کردن" می نامیم. دی اکسید کربن تشکیل دهنده آهک زنده را آزاد می کند. این ماده نسبتاً ارزان است.

از کاربردهای این ترکیب استفاده در فرآیند فولادسازی پایه اکسیژن، در تولید بلوک های بتنی هوادهی، به صورت جزئی در تولید شیشه، مواد شیمیایی آلی و غیره می باشد و همچنین جزء اصلی در تولید سیمان است.

خلاصه : آهک زنده در مقابل آهک هیدراته

آهک زنده از سنگ آهک و آهک هیدراته از سنگ آهک زنده تولید می شود. تفاوت اصلی بین آهک زنده و آهک هیدراته در این است که ترکیب آهک زنده با آب باعث ایجاد تغییرات شیمیایی با مشخصات خاصی می شود که فرمول شیمیایی آن را از اکسید کلسیم به هیدروکسید کلسیم تغییر می دهد ، ولی آهک هیدراته مانند دیگر مصالح ساختمانی ، در آب حل می شود و یک ماده خمیری به دست می آید.

لازم است که اکسید کلسیم (آهک سریع) در یک محیط کنترل شده خاموش شود زیرا می تواند حرارتی ایجاد کند که تا 50 درجه سانتیگراد می رسد. هیدروکسید کلسیم یا آهک هیدراته قبلاً خنثی شده است، بنابراین تحت اکسیداسیون قرار نمی گیرد و می تواند با آب برای کنترل ph آب، افزودن دوغاب آهک، مخلوط دوغاب آهک، احیای خاک و غیره مخلوط شود.

آهک هیدراته ویژگی هایی دارد که باعث شده در صنعت از آن استفاده های فراوانی شود. این ماده حتی به صورت خوراکی برای انسان یا دام هم مصرف می گردد.

سوالات متداول:

آیا کربنات کلسیم همان آهک هیدراته است؟

اصطلاح آهک کشاورزی یا "آگلیم" معمولاً به سنگ آهک خرد شده اشاره دارد. سنگ آهک (کربنات کلسیم) با آهک هیدراته )هیدروکسید کلسیم( یکسان نیست.

 آهک خشک شده چیست؟

اکسید کلسیم [CaO] یا آهک زنده با پختن کربنات کلسیم تا دمای 900 درجه و حذف CO2 تولید می شود. نتیجه این واکنش یک محصول خشک است که با آبی که بخار بسیار داغ ایجاد می کند واکنش پذیری بالایی دارد (به هیروکسید کلسیم مراجعه شود).

کدام آهک برای تثبیت خاک بهتر است؟

بطور كلی آهك زنده ماده تثبیت كننده مؤثری نسبت به آهك شكفته است و اگر بصورت دوغاب به خاك اضافه شود مقاومت بیشتری را نسبت به موقعیكه به صورت پودر اضافه می شود ایجاد می كند.

کدام آهک خوراکی است؟

در کشور ما آهک هیدارته برای پخت مربا کاربرد زیادی دارد. به طور معمول میوه هایی که بافت لطیف و ضعیفی دارند ، پس از پخت له می شوند و شکل زیبای خود را در مربا از دست می دهند. مصرف آهک خوراکی برای پخت مربا می تواند ظاهر میوه های داخل مربا را پس از پخت به همان شکل حفظ کند.

دیگر کاربرد آهک خوراکی برای تهیه ترشی و شور است. خیساندن این سبزیجات در داخل آب آهک ، پیش از تهیه ترشی و خیار شور سبب افزایش انسجام بافت آنها خواهد شد و حالت ترد تری هم به این مواد غذائی می دهد.

مورد دیگر هم در کارخانجات تولید قند و شکر است.

مطلبی که شاید بخوانید: خرید اسید استئاریک