کاربردهای کود فسفاته در صنعت کشاورزی

استفاده از انواع کود در کشاورزی امروزه یکی از مهمترین ملزومات برای بهبود کیفیت رشد و تولید محصول می شود. امروزه انواعی از کودهای فسفاته اعم از دی آمونیوم فسفات و سایر ترکیبات دیگر کاربردهای زیادی در کشاورزی دارند. در واقع از آنجا که فسفات پس از نیتروژن مهمترین و اصلی ترین منبع غذایی گیاهان به شمار می آید از همین رو می توان پی به اهمیت

کاربردهای کود فسفاته برد. در این مطلب به مهمترین کاربردهای کود فسفاته می پردازیم.

کود فسفاته چیست؟

کودهای فسفاته به دلیل وجود فسفر زیاد آن برای گیاه اهمیت زیادی دارد. این عنصر با قرار گرفتن در ساختار اسید نوکلئیک های گیاه کار انتقال اطلاعات ژنتیکی را بر عهده دارد. از همین رو نقش مهمی در روند بازتولید گیاهان ایفا می کند. فسفر در فرایندهای متابولیکی گیاه نیز نقش غیر مستقیم دارد. با این توضیحات می توان پی به اهمیت کودهای فسفاته برد.

نکته مهمی که می توان درباره این کودها گفت اینکه علیرغم نقش اساسی آن در گیاه، اما روش استفاده از آن در خاک است. یعنی کشاورزان باید خاک مورد نظر برای کشت گیاه را از این عنصر در قالب های مختلف غنی کنند.

از ویژگی های مهم فسفر حضور آن در سطح خاک است و نمی توان آن را به مقدار زیاد در عمق خاک یافت. در جهان 50 درصد کودهای مورد نیاز کشاورزی را کودهای فسفاته تشکیل می دهند. از همین رو می توان به اهمیت و ضرورت این نوع کود پی برد.

بیشترین انواع کودهای فسفاته که در صنعت کشاورزی کاربرد دارد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مونو آمونیوم فسفات
• سوپر فسفات تریپل
• دی آمونیوم فسفات
• کودهای مخلوط

کاربردهای کود فسفاته

کاربردهای کود فسفاته قبل از استفاده نیازمند شناخت دقیق و نوع اثرگذاری آن است. کود فسفاته در واقع به کودهایی گفته می شود که دارای میزان مناسبی از فسفر که ماده غذایی اصلی گیاهان را تشکیل می دهد، است. از آنجا که این عنصر روی سطح خاک وجود دارد اما شستشوی بیش از حد خاک باعث فقر خاک از این عنصر می شود. از همین رو از این نوع کود برای تغذیه خاک استفاده می شود.

یکی از مهمترین کاربردهای کود فسفاته استفاده از آن در مناطق جغرافیایی با میزان بارش زیاد باران است. از همین رو در صورتی که کشاورز قصد کاشت غلات را داشته باشد به خوبی می داند که مهمترین عنصر مورد نیاز گیاه برای رشد استفاده از فسفری است که می توان آن را در قالب کودهای فسفاته استفاده کرد.

از آنجا که غلات، گندم و جو از مهمترین منابع غذایی انسان ها هستند از همین رو می توان پی به اهمیت کودهای فسفاته در کشاورزی برد. چرا که غذایی اصلی انسان ها و امنیت غذایی به این عنصر وابسته است.

نکته مهمی که در استفاده از این کودها باید مورد توجه قرار گیرد، اینکه استفاده از آن به دلیل ضرورت زیاد، نباید بیش از حد باشد چرا که افراط در استفاده از کودهای فسفاته منجر به نابودی گیاه و از بین رفتن محصول می شود.

خواص کود فسفاته در صنعت کشاورزی

کود فسفاته از انواع مواد شیمیایی کشاورزی به شمار می آید که در تولیدات باغی و کشاورزی باعث بهبود ثمردهی محصولات می شود. این کود نقش انکار ناپذیری در رشد و نمو گیاهان دارد چرا که باعث تقویت و حفظ انرژی گیاه می شود.

در مسیر رشد و نمو نیز سطح انرژی گیاه را به سراسر آن منتقل می کند. در مواردی که کشاورزان بخواهند محصول را پیش از موعد برداشت کنند استفاده از این کود به آن ها کمک می کند. از مهم ترین خواصی که می توان برای کودهای فسفاته برشمرد عبارت است از:

• مقاومت گیاه در آبیاری های با آب سرد
• پیشگیری از تاخیر رسیدن دانه گیاه
• بهبود کیفیت محصول و کاهش دانه های پوک و بلااستفاده
• تقویت دانه و برگ گیاه
• تغذیه گیاه و بهبود شکل ظاهری برگ ها
• پیشگیری از ریزش برگ های گیاه
• افزایش سرعت رشد گیاه
• ضخیم شدن و تقویت ساقه های گیاه در روند رشد و نمو

کود فسفاته به چه روش هایی تولید می شود؟

کودهای فسفاته اگرچه دست ساز انسان بوده و طبیعی نیست با این وجود ماده اصلی این کودها از منابع طبیعی تامین می شود. در واقع پس از استخراج فسفر از منابع اولیه مورد نظر در آزمایشگاه طی فرایندهایی این عنصر تبدیل به کود فسفاته شده و در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. از مهمترین منابع تامین کننده فسفر در طبیعت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سنگ آذرین آتشفشانی

این سنگ ها که حاصل گدازه های سخت شده آتشفشان است دارای ناخالصی کمی است. از همین رو پس از استخراج برای آن برای تهیه و تولید کود به لابراتوار منتقل می شود. در این فرآیند 3 مرحله طی می شود:

1. تخلیص و جداسازی مواد معدنی از ناخالصی ها
2. جداسازی اسید فسفریک سنگ آذرین با ایجاد واکنش بین فسفات و اسید سولفوریک با آب
3. ترکیب کردن اسید فسفریک با آمونیاک

خاک

مهمترین عنصر برای تامین فسفات خاک است. فسفات غالبا در اشکال سنگ یا خاک فسفات و گاهی نیز ترکیبات آلی دیگر فسفات دار دیده می شود. با این وجود سطح خاک منبع غنی از فسفر است که به راحتی می توان آن را استخراج کرد.

اقیانوس

منبع دیگر فسفات در طبیعت کف اقیانوس ها است که میزان خلوص آن در مقایسه با خاک و سنگ های آتشفشانی کمتر است. فسفات کف اقیانوس ها در تماس با فلزات سنگی است از همین رو میزان خلوص آن کم است. از همین رو در صورت استخراج باید در آزمایشگاه فرایند خالص سازی را طی کند.

نحوه استفاده از کود فسفاته

کاربردهای کود فسفاته در کشاورزی به اشکال مختلف است. اما به طور کلی می توان از آن به روش های مختلف استفاده کرد.

استفاده از کود فسفاته با پخش سطحی یکی از روش های سنتی استفاده از این کود به شمار می آید. در این روش کود را با دست یا ماشین روی سطح خاک مزرعه یا باغ می پاشند. در نظر داشته باشید که این اقدام باید پیش از کاشت بذر انجام شود. این روش به دلیل از بین رفتن و هدررفت بخش زیادی از کود می شود. از همین رو امروزه از روش های مناسب تر استفاده می شود.

پخش نواری کود در تولیدات زراعی روش دیگری است که در آن کود را با کمک دستگاه در نزدیکی ریشه گیاه قرار می دهند. این روش به دلیل عدم هدر رفت کود نسبت به روش پخش سطحی برتری و بازدهی بیشتری دارد. در نظر داشته باشید که در این روش باید از دستگاه کودکار استفاده شد.

استفاده از روش چالکود و کانال کود: این روش برای محصولات باغی کاربردی زیادی دارد. به این صورت که در نزدیکی درختان چاله های کوچکی حفر و کودهای مورد نظر در آن قرار می گیرد. استفاده از این روش در شرایطی است که برگ درختان رو به زردی است و نشان دهنده کمبود عناصر است. نکته مهم در استفاده از این روش اینکه تعداد چاله ها به سن و میزان تراکم درختان بستگی زیادی دارد. عمق چاله های ایجاد شده نیز نباید از 30 تا 50 سانتیمتر بیشتر باشد.