دنیای مطبوعات و رسانههای نوشتاری از ابتدای پیدایش تا به امروز همواره نقش مهمی را بهعنوان یک نهاد آموزشی قابل اتکا در جهت اطلاعرسانی و آگاهیبخشی به جامعه ایفا کرده است، اما در سالهای اخیر با توسعه دنیای مجازی و شبکه اینترنت، سایتهای خبری و تحلیلی، مجلات و روزنامههای اینترنتی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و بهعنوان یک رسانه جهانی با برد وسیعتر جای خود را در میان جوامع مختلف باز کرده است. از سوی دیگر ارزان بودن، دسترسی آسان و از همه مهمتر خیل عظیم مخاطبان و کاربران این شبکه ارتباطی، این امکان را فراهم آورده تا راه برای کسانی که سرمایه لازم برای راهاندازی یک رسانه مکتوب یا رسانه دیداری و شنیداری را در اختیار ندارند باز باشد. «فرصت امروز» به سراغ پیام انصاری، سردبیر نخستین روزنامه اینترنتی در حوزه کارآفرینی رفته است تا درباره کم و کیف این کسب و کار با وی صحبت کند. این مصاحبه را در ادامه میخوانید.
این ایده چگونه به ذهنتان رسید؟
من از اواخر دوران لیسانس به کارآفرینی علاقه پیدا کرده بودم. البته آن زمان اطلاعات سطحی و ناچیزی درباره این مفهوم داشتم، شاید چون کارآفرینی را ترکیبی از استقلال شغلی و خلاقیت و نوآوری میدیدم به آن علاقهمند شدهبودم. ولی بهطور جدی از حدود شش سال پیش که بهصورت علمی با مفاهیم کارآفرینی در دانشگاه آشنا شدم علاقهام روزبهروز بیشتر شد تا جایی که پایاننامه دوره کارشناسی ارشدم را هم حول همین موضوع انتخاب کردم. همین اتفاق در نهایت منجر شد به اینکه برای مقطع دکترا هم حوزه کارآفرینی را انتخاب کنم (البته اینبار در صنعت نسبتا جدید و هیجانانگیز ورزش).
بخشی از پایاننامه دکترای من درباره طراحی یک دوره آموزشی کارآفرینی است. در حین مطالعاتی که برای طراحی این دوره انجام میدادم، متوجه شدم محتوای آموزشی در حوزه کارآفرینی به زبان فارسی، بهرغم تلاشهای قابلتقدیری که انجام شده، بسیار محدود است و این حوزه در وب فارسی جای کار بیشتری دارد.
علاقه قدیمی به مباحث کارآفرینی و آگاهی از این نیاز وب فارسی باعث شد که ایده راهاندازی یک پایگاه اینترنتی که ارائهدهنده محتوای آموزشی و اخبار مربوط به کارآفرینی باشد در ذهنم شکل بگیرد.
بعد از مشورت با همسرم و دوستان نزدیکم تصمیم گرفتیم که این ایده را بهصورت یک روزنامه اینترنتی اجرا کنیم. یک گروه کوچک ولی مشتاق جمعوجور کردیم و کار شروع شد!
قبل از شروع این کار، به چه شغلی مشغول بودید و چرا تصمیم گرفتید زمینه کاریتان را عوض کنید؟
من البته بلافاصله از کار پیشین به کار فعلی تغییر موقعیت ندادم. برای ادامه تحصیل از محل کار قبلی خودم جدا شدم و همانطور که گفتم بعد از مدتی ایده این کار به ذهنم رسید. ولی پیش از این تجربه کار در صنایع غذایی و نیز صنعت بیوتکنولوژی و داروسازی را داشتم. هر دو تجربه فوقالعاده بود و در پیشرفت من و بهبود تواناییهای مدیریتی و کسبوکارم نقش مهمی داشت. من همیشه خودم را مدیون مدیریتهای حاکم بر شرکتهایی که در آنها کار کردم میدانم که در سن کم به من اعتماد کردند و فضای مناسبی را برای رشد در اختیارم گذاشتند.
چه مقدار سرمایه برای این کار هزینه کردید؟
تا به امروز که هزینه مادی زیادی انجام نشده؛ همان هزینههای معمول طراحی وبسایت و لوگو و خرید دامنه و میزبانی که از چند میلیون تومان فراتر نمیرود!
آیا بهعنوان یک کسبوکار و سرمایهگذاری میتوان روی این کار حساب کرد؟
قطعا! همین حالا هم روزآفرین سرمایهگذار دارد. اساسا در دنیای کارآفرینی «بزرگ فکر کردن» یک باید بیچون و چراست. ما از همان نخستین روزی که برای راهاندازی روزآفرین برنامهریزی را شروع کردیم به چیزی فراتر از یک روزنامه اینترنتی فکر کردیم. برای این کار، اهداف کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت تعیین کردیم. خوشـــبختانه با تلاشهای انجام شده خیلی زودتر از چیزی که فکر میکردیم در حال رسیدن به اهداف کوتاهمدتمان هستیم. اگر طبق برنامه پیش برویم، پیشبینی من اضافه شدن حداقل یک سرمایهگذار دیگر برای فعالیتهای بعدی است.
آیا فضا برای افراد تازه وارد در این زمینه وجود دارد؟
با توجه به تازگی این مباحث و موج جدید گرایش به کارآفرینی و البته به لطف گشایشی که در یکی دو سال گذشته در اوضاع کشور بهوجود آمده، نه تنها در حوزه رسانه و تولید محتوا، در سایر زمینهها بهخصوص فناوری اطلاعات و کسبوکارهای اینترنتی فضا مهیای ورود علاقهمندان است.
تهدیدهای این کسبوکار کدام است؟
در حال حاضر من واقعا تهدید قابل ذکری را در این کسبوکار نمیبینم. موانعی که بیشتر به مباحث کلان و زیرساختی مرتبط است وجود دارد که گهگاه هستند ولی تهدید به حساب نمیآیند! تنها چیزی که به ذهنم میرسد این است که اکثرا خود کارآفرینان در طول مسیر از انرژی تخلیه میشوند و دست از ادامه کار میکشند.
اما یک تهدید کلی وجود دارد که در آینده و بعد از رفع تحریمها، با ورود شرکتها و حتی استارتاپهای خارجی رقابت و حتی حیات برای بسیاری از کسبوکارهای ما سخت خواهدبود. این موضوعی است که کارآفرینان و سایر فعالان حوزه کسبوکار باید از حالا به فکر آن روز باشند.
آینده این کسبوکار را چگونه ارزیابی میکنید؟
به نظر من بحث محتوای آموزشی در اینترنت حالا حالاها جای کار دارد و با توجه به گسترش فناوری گوشیهای هوشمند و اینترنت پرسرعت در آینده شاهد تحولی اساسی در مبحث آموزش خواهیم بود.
نظر شما در رابطه با جای دادن مباحث کارآفرینی در واحدهـــای درسی دانش آمــوزان چیست؟ این مسئله چقدر میتواند در آینده شغلی و فکری کودکان موثر باشد؟
این اتفاق باید سالها قبل رخ میداد. ما زمان زیادی را از دست دادهایم، چند نسل بدون آمادگی ذهنی نسبت به بازار کار تربیت شدند و نتیجه این شد که اکثر فارغالتحصیلان دانشگاهها بهرغم داشتن دانش مرتبط به رشتههای خود از لحاظ مهارت کسبوکار حد مطلوبی ندارند.
ما باید در این مورد از کشورهای موفقی که این روش را سالها قبل امتحان کردند الگوبرداری کنیم.
در نظر داشته باشیم که آموزش کارآفرینی لزوما قرار نیست تنها به کارآفرین شدن افراد منجر شود. کارآفرینی مفهومی فراتر از خوداشتغالی است. آموزش کارآفرینی به کودکان و نوجوانان دید بهتری نسبت به بازار کار میدهد و به آنها اعتماد به نفس لازم را برای پیگیری هر رشتهای که به آن علاقهمند هستند میدهد.
فکر میکنید کار شما تا چه اندازه در اعتلای فرهنگ کارآفرینی در ایران تاثیرگذار است؟
تا الان و در همین مدت کوتاه چندین بازخورد از سوی خوانندگان روزآفرین دریافت کردهایم که اعلام کردند با پیگیری مطالب ما نسبت به موضوع کارآفرینی علاقهمند شدهاند. این ابراز علاقه به کارآفرینی برای من خیلی باارزش است، چون میفهمم پتانسیلی بهوجود آمده تا برای یک فرد نیت کارآفرینانه شکل بگیرد و همانطور که گفتم این آغاز کارآفرینی خواهد بود. ما واقعگرایانه و آهسته و پیوسته به همین مسیر ادامه میدهیم و با جدیت تلاش میکنیم دایره مخاطبان سایت را وسیعتر کنیم و با استفاده از تجربیاتمان در این مسیر و بازخوردهایی که دریافت میکنیم میزان اثربخشی خود را افزایش دهیم. مادرم یک تکیهکلام جالب داشت و همیشه از آن استفاده میکرد: «هر کس در حد خودش!» ما هم در حد خودمان تاثیرگذار خواهیم بود.
توصیه به تازهواردان...
اگر اسمش را پیشنهاد بگذاریم برخی نکات کاربردی را که به لطف مصاحبه با کارآفرینان موفق آموختهام به علاوه تجربهای که در این یکی دو سال بهدست آوردم اینگونه بیان میکنم:
- هر ایدهای، قبل از اجرا «باید» اعتبارسنجی شود. برخی ایدهها خیلی جذابند ولی کسی حاضر به پرداخت پول بابت پیادهسازی آنها نمیشود، پس بهتر است انرژی و وقت خود را صرف آنها نکنیم!
- اگر از خوب بودن ایده مطمئن شدید، کار را هر چه زودتر «شروع» کنید! من شخصا چند ماه را بیدلیل از دست دادم.
- کمالگرایی (Perfectionism) دشمن خلاقیت و سدی در راه اجرای امور است. به قول معروف یک کار انجام شده خوب بهتر از یک کار انجام نشده بینقص است!
- حتما گروهی کار کنید؛ لااقل یک گروه دونفره!
- تا حد ممکن از لحاظ مهارتهای کسبوکار خود را بهروز نگه دارید.
- همیشه پیش از تصمیمهای مهم مشورت کنید.
- نظم و انضباط خیلی مهم است. برای خود قانون بگذارید و بر سر آن اصول و قوانین بمانید.
- هر موقع احساس کردید انرژی شما تحلیل رفته دست از کار دست بکشید، کمی استراحت، تماشای فیلم یا گوش دادن به موسیقیهای الهامبخش انرژی شما را بازمیگرداند.