پرواز نرخ کرایه ها در روزهای ثبات اقتصادی

با گذشت یک سال و نیم از آغاز روند کاهشی نرخ تورم در اقتصاد ایران و در شرایطی که بسیاری از بازیگران اقتصادی تلاش می‌کنند نرخ‌های مصوب خود را براساس شرایط اقتصادی اعمال کنند اما این ادامه روند کاهش تورم با تصمیم جدیدی که در شهر تهران گرفته شده است با اما و اگرهای بسیاری روبه‌رو است. در شرایطی که به نظر می‌رسید با توجه به تصریح بانک مرکزی و مرکز آمار ایران بر رسیدن نرخ تورم در اقتصاد ایران به حدود 15 درصد و تاکید دولت بر ادامه یافتن روند کاهشی تورم در ماه‌های آینده نرخ‌های اصلی در جامعه ثابت باقی بمانند اما شورای شهر تهران و شهرداری با تصمیم بحث برانگیز خود باعث شده‌اند این معادله به هم بریزد.

طبق اعلام شهرداری تهران نرخ کلیه تاکسی‌های درون شهری در پایتخت 20 درصد و همچنین نرخ کرایه مترو و اتوبوس هرکدام 50 تا 100 تومان افزایش یافت. نرخی که به نظر می‌رسد با توجه به عادت سالانه پیش آمده در سال‌های گذشته تغییر کرده و این مسئله ارتباط چندانی با واقعیت‌های اقتصادی فعلی کشور پیدا نمی‌کند. روند کاهشی نرخ تورم در شرایطی در طول ماه‌های گذشته باعث شده قیمت بسیاری از کالاهای موجود چه در حوزه خدمات و چه در بازارهای گوناگون افزایش محدودی را تجربه کند که به نظر می‌رسید این مسئله در پروژه‌های خدمات شهرداری تهران نیز اثرات محسوسی از خود به جا بگذارد. اما با عملی شدن این تصمیم شاید تمام معادلات مطرح شده در تهران به‌عنوان قطب اقتصادی کشور نیاز به بازنگری داشته باشد.

هرچند بسیاری اعمال کرایه‌های جدید بر تاکسی‌ها را کمک هزینه شهرداری در شورای شهر به مخارج راننده تاکسی‌های پایتخت می‌دانند که تعدادشان نیز در این سال‌ها به‌شدت افزایش یافته اما برخی از کارشناسان اقتصاد کلان معتقدند: تاخیر در نرخ کرایه‌های تاکسی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین حلقه‌های اتصالی در زندگی طبقات متوسط می‌تواند نتایج نامطلوبی به باور آورد. مثبت کردن علامت قیمت‌ها در حوزه اقتصاد شهری می‌تواند به شکلی مستقیم بر زندگی کارمندان و کارگران تغییرات جدی به وجود آورد. کارمندانی که طبق مصوبه دولت در سال جدید تنها 14 درصد به حقوق‌شان افزوده خواهد شد و حتی نگاه حمایتی دولت به کارگران نیز باعث نشده سقف افزایش حقوق آنها از 17درصد بیشتر افزایش یابد.

این نشان می‌دهد که حتی افزایش نرخ کرایه‌های تاکسی در تهران از مصوبات دولت نیز فاصله چشمگیری گرفته و اختلافی 6درصدی با افزایش حقوق کارمندان در سال‌جاری دارد. به گفته رییس شورای شهر تهران در کنار تاکسی‌ها بهای مترو 50 تومان در اعتباری افزایش یافت همچنین بلیت تک‌سفره 600 و دو سفره نیز 1000 تومان تعیین شده است. برهمین اساس، اعضای شورا افزایش 50 تا 100 تومانی کرایه‌های اتوبوس در سال 94 را در سال گذشته به تصویب رساندند. دیگر عامل تاثیرگذار که درسال‌های گذشته نقش عمده‌ای در افزایش نرخ کرایه‌ها چه در داخل و چه در خارج از شهرها داشت بحث افزایش قیمت حامل‌های انرژی به‌خصوص بنزین بود.

اجرای دو مرحله هدفمندی یارانه‌ها در سال‌های 89 و 93 باعث شد قیمت حامل‌های انرژی در فاصله کوتاه افزایشی قابل‌توجه پیدا کند. هرچند دولت تلاش کرد با اعمال سهمیه‌های مخصوص برای خودروهای حمل‌و‌نقل عمومی قدری از فشار وارد آمده بر آنها را کاهش داده یا لااقل کنترل کند اما قطعا نیاز بود در حوزه افزایش نرخ کرایه‌ها نیز تصمیمات قابل‌توجهی گرفته شود. در سال 94 با توجه به اینکه دولت اعلام کرده قطعا قیمت حامل‌های انرژی هیچ تغییری نخواهد کرد و به این طریق تاکسی‌ها نیز افزایش هزینه غیر‌قابل پیش‌بینی نخواهند داشت اما این افزایش کرایه‌ها باعث شده که حتی اصلی‌ترین عامل تاثیرگذار در قیمت‌ها نیز در تصمیم جدید مدیران شهری پایتخت نقش چندانی ایفا نکند.

بهبود زندگی تاکسی‌داران به مدیریت اقتصادی نیاز دارد

یک کارشناس حوزه شهری معتقد است، وقتی قیمت‌ها ثابت مانده و کارشناسان نیز پیش‌بینی می‌کنند اقتصاد ایران روزهای با ثباتی را در سال اقتصادی جاری پشت سر خواهد گذاشت، افزایش نرخ کرایه‌ها آن هم تا این حد چندان با منطق اقتصاد سازگار نخواهد بود. مـــحــمــدحــســیـن مجاهد در گفت‌وگو با«فرصت امروز»، تصریح کرد: طبق برآوردهای انجام شده از سوی موسسات مالی کشور، نرخ تورم در حدود 15 درصد باقی می‌ماند و همچنین حامل‌های انرژی مانند بنزین نیز تغییری در نرخ نخواهند داشت. از این رو حتی افزایش نرخ‌ها درصورتی‌که جزو مصوبات غیر‌قابل چشم‌پوشی باشد نیز می‌تواند تا سقف 15‌درصد افزایش یابد تا با تورم سازگار شود. به گفته وی، قشر کارگر و کارمند جامعه به‌عنوان اصلی‌ترین گروهی که از خدمات تاکسی در شهر استفاده می‌کنند نیز در سال‌جاری افزایش حقوق متناسب با تورم خواهند داشت و قطعا بالا رفتن نرخ کرایه‌ها بیشتر از آنچه سطح درآمدی آنهاست فشار را برای زندگی افزایش می‌دهد. این کارشناس حوزه شهری معتقد است، برای آنکه هم بتوان وضعیت اقتصادی خانوارهای تاکسیران را بهبود بخشید و هم فشار روی اقشار مختلف جامعه را کنترل کرد باید با یک مدیریت اقتصادی جامع، شرایط را برای رانندگان تاکسی بهبود بخشید بدون آنکه نیاز باشد فشار حاصل از آن را روی دوش مردم انداخت. 

هرچند برای کامل شدن تمام جوانب این گزارش تلاش کرده‌ایم با حداقل یکی از اعضای شورای شهر تهران صحبت کنیم اما چند نفر از آنها ترجیح دادند در این رابطه اظهارنظری نکنند. هرچند که سابقه نشان داده مصوباتی این چنینی که از محل بررسی و تدوین خارج شده و به مرحله عمل رسیده‌اند دیگر امکان بازگشت یا تجدیدنظر قطعی نخواهد داشت اما شاید ارائه توضیحات جزئی درباره علل این افزایش قیمت‌ها در ابتدای سال بتواند برای مسافرانی که در طول روز چندین بار در مسیرهای مختلف از تاکسی استفاده کرده و باید از این پس کرایه بیشتر بپردازند خالی از لطف نباشد.