هجوم آپارتمان‌ها به مهرآباد

شاید کمتر کسی در زمان کلنگ زنی فرودگاه مهرآباد گمان می‌کرد کمتر از 80 سال بعد گمانه‌زنی برای تعطیلی این مجموعه بزرگ هوانوردی به اختلاف اصلی میان مسئولان هوایی کشور و مدیران شهری تبدیل شود. اما شاید آنچه از این گمانه‌زنی‌ عجیب‌تر باشد، علت شکل‌گیری این بحث است، همسایگانی که در طول سال‌های گذشته با سرعتی کم، رشد کرده‌اند و حالا به بیخ گوش مهرآباد رسیده‌اند. ساکنان شهر تهران که در زمان کلنگ‌زنی کیلومترها با فرودگاه فاصله داشتند و حالا به دلیل صدای بالای موتور هواپیما در نیمه‌های شب بی‌خواب می‌شوند.فرودگاه مهرآباد در سال 1317 ساخته شد و نام آن از یک روستا به همین نام گرفته شد. روستایی که با گذشت زمان نه‌تنها دیگر اثری از آن باقی نمانده که حالا تبدیل به محله‌ای پرجمعیت شده که باعث فشار برای تعطیلی فرودگاه نیز شده‌است. 

هرچند در طول تمام سال‌های گذشته فشار ساکنان تهرانسر و دیگر مناطق نزدیک به مهرآباد برای خارج کردن این فرودگاه از منطقه شهری تهران ادامه داشته است، اما اوج فشارها برای این جابه‌جایی از مرداد ماه سال گذشته آغاز شد. جایی که یک فروند هواپیمای ایران140 شرکت هسا در 19 مرداد سال گذشته به دلیل نقص فنی در یکی از خیابان‌های اطراف فرودگاه مهر‌آباد سقوط کرد و 40 نفر از سرنشینانش را به کام مرگ کشاند. این حادثه دردناک اما بعد دیگری نیز داشت و آن یک هشدار کاملاً جدی بود. کارشناسان مسائل شهری در زمان سقوط هشدار دادند که اگر عملکرد خلبان در لحظات آخر هواپیما را به یک جای خلوت نمی‌رساند احتمالا تعداد تلفات بسیار بیشتر از این می‌شد.

خیابان‌های اطراف و البته آپارتمان‌های مسکونی پرتعداد ساخته شده در حوالی مهرآباد این خطر را به وجود آورده تا پروازهایی که به دلیل نقص فنی با مشکل مواجه شده‌اند احتمال بالایی برای برخورد با آنها و ایجاد حوادثی بزرگ داشته‌ باشند. مانند تجربه تلخ پرواز خبرنگاران در آذر84 که با برخورد به یک مجتمع مسکونی ابعاد حادثه را شدید‌تر کرد.

انتقال عقلانی نیست

این اظهارات و البته به دنبال آن اعلام موافقت شهرداری تهران برای امکان‌سنجی جابه‌جایی مهرآباد قدری ماجرا را جدی‌تر کرد تا پای بسیاری از دستگاه‌های مربوطه به این ماجرا باز شود. تمام این ماجراها با مصوبه شورای شهر تهران مبنی بر باقی ماندن مهرآباد فیصله پیدا کرد تا نظر کارشناسان هوانوردی به شهری‌ها بچربد. هزینه بسیار بالای تعطیلی یک فرودگاه، نخستین دلیل مسئولان شرکت فرودگاه‌ها بر باقی نگه‌داشتن مهرآباد بود.وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده بین فرودگاه‌های کشور، فرودگاه مهرآباد همچنان با ۹ هزار و ۶۳۸ نشست و برخاست در صدر بیشترین پروازها و جابه‌جایی مسافر قرار دارد. در اردیبهشت ماه گذشته یک میلیون و ۲۱۵ هزار و ۶۳۶ مسافر با ۹ هزار و ۶۳۸ پرواز از این فرودگاه اعزام و پذیرش شدند. این رقم در آمارهای سالانه از 14 میلیون نفر نیز عبور می‌کند تا مهرآباد را پس از 70 سال همچنان صدرنشین کند. 

نبود جانشین دیگر علت باقی ماندن مهرآباد است. هرچند فرودگاه امام در سال‌های گذشته توانسته عملکرد قابل دفاعی از خود به جای گذاشته و درصد قابل‌توجهی از پروازهای خارجی کشور را مدیریت کند اما کامل نشدن ترمینال‌های این فرودگاه از یک‌سو و باقی ماندن باند دوم این فرودگاه در فهرست پروژه‌هایی که به تأمین بودجه نیاز دارند باعث شده فعلاً برنامه‌ریزی برای انتقال پروازهای مهرآباد به فرودگاه امام اجرایی نباشد. از سوی دیگر این بحث که برای پروازهای کوتاه‌مدت یک ساعته نمی‌توان از مسافران توقع داشت بیش از یک ساعت سفر زمینی را از تهران به فرودگاه امام پشت سر بگذارند، این موضوع مزیت نسبی پرواز را نسبت به دیگر وسایل حمل‌و‌نقل از بین می‌برد و این از سوی سازمان هواپیمایی کشوری پذیرفته نیست. 

این دلایل محکم، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌های کشور را بر آن داشت تا از غیر‌کارشناسی بودن این انتقال سخن بگوید. مه‌آبادی گفته «متأسفانه شاهد گفتار غیر‌کارشناسی مبنی بر تعطیلی فرودگاه مهرآباد هستیم درحالی‌که این فرودگاه با بیش از 70 سال قدمت، جایگاه ویژه‌ای در نظام حمل‌و‌نقل به‌ویژه نظام اقتصادی کشور دارد.»مــدیـرعـامل شــرکت فرودگاه‌ها حتی پا را از این نیز فراتر گذاشته و با اعلام آغاز یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های بهسازی این فرودگاه در سال‌های پس انقلاب گفته «در مرحله اول باند ۲۹ راست با اعتباری حدود ۱۰۰ میلیارد تومان مورد بازسازی قرار می‌گیرد. زمان اجرای این پروژه حدود ۱۰ ماه است اما امیدواریم با کمک پیمانکار، این پروژه برای نوروز ۹۵ به بهره‌برداری برسد. این پروژه نخستین بازسازی کامل عوامل پروازی فرودگاه مهرآباد بعد از انقلاب است که در چهار مرحله اجرا می‌شود.»

باقی ماندن مهرآباد اما به معنای رشد پروازهای آن نیست. با شنیده شدن نظر منتقدان، بنا شده تعداد پروازهای این فرودگاه کاهش پیدا کند تا حداقل همسایگان این فرودگاه آرامش بیشتری داشته باشند. دستور آخوندی مبنی بر ممنوع شدن پروازهای نیمه‌شب در مهرآباد نیز درهمین مسیر بوده و مه‌آبادی هم وعده کاهش تعداد پروازها را داده است. با وجود این نگاه قطعی اما به نظر می‌رسد هجوم ساخت‌و‌سازها به مهرآباد حیات این فرودگاه را باز هم تهدید خواهد کرد و مشخص نیست سانحه‌ای جدید در اطراف این فرودگاه با چه بازخوردی از سوی مسئولان روبه‌رو می‌شود.