نیاز امروز، فرصت فردا

امروزه اهمیت تجهیزات و اقلام پزشکی در نظام سلامت جامعه بر کسی پوشیده نیست. از آنجا که تمام عمل‌های جراحی با ایجاد زخم در بافت بدن آغاز می‌شود، نقش حیاتی نخ‌های بخیه به‌عنوان پایان‌دهنده این فعالیت بیش از پیش خودنمایی می‌کند.

برای بررسی بازار نخ بخیه و مصرف و نیاز بازار گفت‌وگویی داشته‌ایم با مهندس جوانشیر افشار؛ مدیرعامل شرکت تجهیزات پزشکی سوپا. در حال حاضر میزان مصرف نخ‌های بخیه هر سال 15درصد رشد دارد که در این بین نخ‌های ساخته شده از مواد طبیعی 13درصد، نخ‌های تهیه شده از مواد سنتزی غیرقابل جذب 41درصد و نخ‌های سنتزی قابل جذب 15درصد از بازار مصرف را به خود اختصاص داده‌اند.

به علت رشد سریع جمعیت و عدم توجه کافی به سرمایه‌گذاری جهت تولید این محصول در داخل کشور هم‌اکنون تنها 30درصد از نیاز داخل توسط تولیدکنندگان داخلی تهیه شده و 70درصد این نیاز از خارج وارد می‌شود که برای رهایی از این مشکل به یک برنامه مدون، دقیق و کلان در عرصه مدیریت تجهیزات پزشکی نیازمندیم تا از یک طرف با سرمایه‌گذاری بیشتر باعث ایجاد شرکت‌های تولیدی جدید و از طرف دیگر با ترغیب تولیدکنندگان فعلی موجب افزایش بهره‌وری آنها و در نتیجه بالابردن میزان تولیدات‌شان شویم.

در حال حاضر نیاز بازار داخل برای نخ بخیه حدود 40میلیون عدد است که در این میان 10میلیون از انواع تخصصی نخ بخیه و 30میلیون آن نیز از انواع عمومی است و به‌طور متوسط 90درصد نیاز بازار داخلی از طریق تولیدکننده‌های خارجی تامین می‌شود. بنابراین بازاری با ظرفیت‌های خالی وجود دارد که سرمایه‌گذاران بیشتری را می‌طلبد چون نیاز به این کالا همیشه رو به افزایش است و نه‌تنها بازار داخلی بلکه بازار کشورهای همسایه نیز خواهان این کالا هستند و در حال حاضر نیز صادراتی به برخی‌کشورها مانند گرجستان و عراق صورت می‌گیرد.

سرمایه‌گذاری

جوانشیر در ادامه و در مورد میزان سرمایه مورد نیاز برای راه‌اندازی خط تولید نخ بخیه می‌گوید: این صنعت حیاتی که کشور به تولیداتش به‌شدت نیازمند است و از سوی دیگر باعث اشتغال‌زایی طیف زیادی نیز می‌شود یکی از صنایعی است که به سرمایه‌گذاری زیادی جهت ساخت و راه‌اندازی نیاز دارد که به دلیل بالابودن این میزان سرمایه و عدم مشارکت بخش دولتی و همچنین عدم اختصاص وام‌های کم‌بهره، در حال حاضر تعداد انگشت‌شماری در این عرصه وارد رقابت شده‌اند و شرکت‌هایی همچون سوپا، گوهر شفا، شرکت درمان پویش طلوع، کت‌کوت، نسج طب کیهان و هور طب از مهم‌ترین آنها به حساب می‌آیند.

با بررسی‌های میدانی و گفت‌وگو با تعدادی از این تولیدکنندگان مشخص می‌شود که برای راه‌اندازی و حفظ تولید و دارابودن شرایط رقابت با سایر تولیدکنندگان برای هزینه‌های زمین  (شامل سالن‌های تولید، انبار، تاسیسات و. . .) به‌طور متوسط به 400میلیون ریال اعتبار، برای ساختمان‌سازی به 2600میلیون ریال اعتبار و برای ماشین‌آلات خط تولید  (شامل خط کامل نخ بخیه، خط استریلیزاسیون، بسته‌بندی، هزینه حمل‌و‌نقل دستگاه‌ها و راه‌اندازی) به 12000میلیون ریال اعتبار نیاز است که با احتساب هزینه‌های استهلاک سیستم‌های تولیدی، حقوق پرسنل و هزینه‌های پیش‌بینی نشده، این مبلغ به 17هزار میلیون ریال می‌رسد.

اعداد از میزان واردات و صادرات می‌گویند

طبق آمار منتشر شده از سوی گمرک کشور، میزان واردات نخ‌های بخیه در سال 84 با وزن 12863کیلوگرم و ارزش 1273979 دلار، سال 85 با وزن 5475کیلوگرم و ارزش 1295065دلار، سال 86 با وزن 3733کیلوگرم و ارزش 633297دلار، سال 87 با وزن 3939کیلوگرم و ارزش 1877261دلار، سال 88 با وزن 3948کیلوگرم و ارزش 1287587دلار و در سال 89 با وزن 7092کیلوگرم و ارزش 3348875دلار بوده است.

براساس همین آمار مهم‌ترین کشورهای تامین‌کننده محصولات نخ‌ بخیه مورد نیاز کشور طی سال‌های 86 تا 89 این‌گونه اعلام شده است: کشور انگلستان در سال 86 با وزن 66کیلوگرم و ارزش 64415دلار، چین با 1377کیلوگرم و 16114دلار و آلمان با 20کیلوگرم و ارزش 6011دلار. در سال 87 کشور انگلستان با 329کیلوگرم و ارزش 252769دلار و آلمان با 279کیلوگرم و ارزش 236452دلار. در سال 88کشور آلمان با 788کیلوگرم به ارزش 442653دلار و در سال 89کشور چین با 1599کیلوگرم و ارزش 107897دلار و آلمان با 4020کیلوگرم و ارزش 1906934دلار مهم‌ترین صادرکننده‌های نخ بخیه به کشور ما بوده‌اند.

همچنین با توجه به آمار میزان مصرف نخ‌های جراحی در کشور در سال 84 در حدود 132تن، سال 86 در حدود 124 تن، سال 88 در حدود 107 تن و سال 89 در حدود 128تن محاسبه شده است که در دو سال اخیر با رشدی حدود 20درصد همراه بوده است. در همین حال و براساس آمار منتشر شده تولیدکنندگان داخلی از سال 1385 موفق شدند بخشی از تولیدات خود را به خارج از کشور صادر کنند که در فاصله بین سال‌های 85 تا 89 میزان 32026کیلوگرم نخ بخیه به ارزش 1029639دلار بوده است.

در همین حال بزرگ‌ترین بازارهای صادراتی ایران کشورهای گرجستان با 304کیلوگرم و ارزش 25187دلار و عراق با 205کیلوگرم و ارزش 2309دلار ذکر شده است. با مشاهده آمار و ارقام منتشر شده درمی‌یابیم که به‌رغم وجود زیرساخت‌های موجود جهت ارتقای سطح تولید محصول نخ بخیه، در بعضی سال‌ها نه‌تنها موفق به صادرات این محصول نشده‌ایم بلکه میزان واردات این محصول نیز به صورت چشمگیری بالا رفته است که اگر سیاست‌های حمایتی درستی در این بخش از صنعت محقق شود میزان ارزآوری این تجارت بسیار بالا خواهد بود.

موانع موجود بر سر راه تولید

وجود قوانین سخت‌گیرانه گمرکی و عدم استفاده از افراد متخصص در زمینه ترخیص مواد اولیه از یک سو و دست‌و‌پاگیر‌ بودن قوانین اداری از سوی دیگر سبب شده که خرید این مواد و تکمیل فرآیند تولید در شرکت‌های تولیدی، تولیدکنندگان را با دردسرهای بی‌شماری روبه‌رو کند.

همچنین عدم همکاری بیمارستان‌ها و اداراتی همچون سازمان تامین‌اجتماعی و وزارت بهداشت و درمان در پرداخت بدهی‌های خود به تولیدکنندگان نیز یکی دیگر از موانعی است که این شرکت‌ها را در راه ادامه فعالیت با مشکل کمبود نقدینگی روبه‌رو کرده است و در پایان بالا بودن نرخ وام‌های پرداختی از سوی بانک‌ها و عدم تخصیص اعتبارات ویژه به این بخش نیز سبب شده که این گروه از تولیدکنندگان انگشت‌شمار به سختی بتوانند امور جاری خود را پوشش دهند و چشم‌انداز روشنی از آینده کاری خود را متصور نباشند.