نسل دوم تحقیقات مهندسی ژنتیک در خدمت مقابله با بحران آب

بحران آب و پیامدهای ناگوار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ناشی از این معضل طبیعی هشداری است برای تمامی افراد به ویژه متخصصان و کارشناسان بخش آب و کشاورزی تا راهکارهای مقابله با این پدیده را ارائه دهند. در همین راستا پژوهشکده بیوتکنولوژی ایران در سال های اخیر که کشور با خشکی و بحران های کم آبی مواجه شده، با استفاده از علوم جدید مانند مهندسی ژنتیک، تلاش کرده راهکارهایی برای برون رفت از این چالش ارائه دهد.

به گفته دکتر نیراعظم خـوش خـلـق سـیما، رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی ایران، بخشی از پژوهش های این موسسه به این موضوع اختصاص یافته است. وی معتقد است خشکی و بیکاری ناشی از آن، دو عامل تهدیدکننده طبیعی برای کشور محسوب می شوند و پژوهشگران و محققان باید در این زمینه همکاری کنند و به کمک دولت بیایند، هر چند که برخی افراد سودجو منافع شان را در واردات می بینند و با تولید داخل مخالف هستند.

خوش خلق سیما در پاسخ به «فرصت امروز» مبنی بر دستاوردهای پژوهشگاه در زمینه بحران آب، اظهار کرد: تهدیدهای جدی برای بخش کشاورزی تهدیدهای طبیعی مانند خشکی و تغییر اقلیم است و در کشور ما خشکی و بیکاری ناشی از آن، دو تهدید بزرگ و جدی محسوب می شوند. 

بر همین اساس پژوهشکده بیوتکنولوژی با توجه به این تهدیدها بخشی از فعالیت ها و پژوهش های خود را در مهندسی ژنتیک به تحقیقات نسل دوم معطوف کرده است.

وی افزود: در گذشته برنج های وحشی داشتیم که با ریشه های بلند نفوذپذیری بالایی داشتند و به خوبی آب را جذب می کردند. این برنج ها نیاز به آب زیاد ندارند وما این ژن ها را برای افزایش مقاومت برنج به کم آبی شناسایی و جداسازی کرده ایم و می خواهیم برنجی تولید کنیم که به خوبی در خاک نفوذ و با ریشه عمیق آب و مواد غذایی جذب کند تا نیاز به آبیاری زیاد (غرقابی) نداشته باشد. این یعنی مقابله با خشکی و بحران آب و هر محققی که در زمینه کشاورزی کار می کند باید به این دو مقوله اساسی توجه داشته باشد.

رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی ایران ادامه داد: یکی از کارهایی که در مهندسی ژنتیک در نسل دوم انجام داده ایم، در زمینه کیفیت روغن های خوراکی است. افزون بر تولید برنج مقاوم به خشکی، بهبود کیفیت روغن با کاهش اسیدهای چرب ترانس، ارائه راهکارهای نوین مولکولی و بهبود و استقرار نهال های بلوط در تنش خشکی نیز از جمله دستاوردهایی است که پژوهشگران این پژوهشگاه روی آن کار می کنند. 

خوش خلق سیما در ادامه به کارشکنی برخی افراد در تولید محصولات مهندسی ژنتیک (تراریخت) اشاره کرد و افزود: ما در چارچوب قانون ایمنی زیستی هیچ مشکلی برای تولید محصولات مهندسی ژنتیک و تراریخته نداریم و مشکل اصلی ما اجرا نکردن قانون است. اگر قانون ایمنی زیستی در کشور اجرا شود، پنبه و برنج تراریخته با مجوز کمیته بیوتکنولوژی وزارت جهاد کشاورزی به ودی رهاسازی می شود.

وی این کمیته را متشکل از نمایندگان وزارت بهداشت، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست دانست و گفت: این کارشناسان از هر جهت موضوع را بررسی کرده و ارزیابی ریسک را که از سوی محقق درخواست می شود به خوبی انجام می دهند.

رئـیـس پــژوهـشـکـده بیوتکنولوژی ایران ادامه داد: ما در حال حاضر درخواست رهاسازی پنبه تراریخته را به کمیته داده ایم و موضوع در دست بررسی است.

محالفت با تولید؛ واردات ادامه دارد

وی افزود: هنوز هم در خصوص واردات محصولات تراریخته مخالفت آنچنانی نمی شود و واردات کمابیش ادامه دارد. سازمان محیط زیست تنها با تولیدات داخلی مخالف است. کسانی که جار و جنجال به پا کرده اند نیز بهتر می دانند که ما می خواهیم جلوی وابستگی بیش از حد کشور به واردات محصولات کشاورزی را بگیریم و چون منافع وارداتی شان را در خطر می بینند، انگ صهیونیست بودن به ما می زنند.

از تحقیقات تراریخته به شدت حمایت می کنیم

اسکندر زند، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، نیز در خصوص محصولات تراریخته، تصریح کرد: در زمینه تولید داخلی محصولات تراریخته قانون ایمنی زیستی کمیته ای را مشخص کرده که از تمامی جوانب و زوایای فنی، بهداشتی، و زیست محیطی هر محصول تراریخته را قبل از رهاسازی بررسی و پس از تایید، اجازه رهاسازی صادر کنند. در حال حاضر مهم ترین بحث مربوط به واردات است که به نظر می رسد کسانی که نسبت به مبحث تراریخته ابراز نگرانی می کنند، باید بیشتر در این بخش تمرکز کنند.

وی ادامه داد: در بحث تراریخته باید سه مقوله تحقیقات، تولید داخلی و واردات را جداگانه مورد بررسی قرار داد. محققان کشور باید با همه تکنیک ها و فناوری های جدید آشنا باشند و ما نیز به شدت از تحقیقات این حوزه حمایت می کنیم. قانون هم به هیچ عنوان پژوهش در این زمینه را محدود نکرده است. 

وی جـهـت گـیـری ها و مخالفت ها علیه تحقیقات و تولید محصولات تراریخته را بیش از واردات دانست و افزود: تجهیز محققان کشور به آخرین دستاوردهای علمی در حوزه محصولات تراریخته و رهاسازی محصولات تولیدی پس از تایید کمیته ایمنی زیستی جای هیچ نگرانی باقی نخواهد داشت. باید مباحث تخصصی و فنی را به متخصصان سپرد و سپس مقوله تراریخته را به بحثی عمومی تبدیل کرد تا افراد غیرمتخصص با اظهارات غیرکارشناسی، آرامش جامعه را مختل نکنند.