گزارش «فرصت امروز» از پیامک‌ های شفاف‌ سازی شرکت‌ های لبنی / مصرف‌ کنندگان شیر قربانیان اصلی شایعات

این روزها اعلام خبر وجود روغن پالم در شیر از طریق وزارت بهداشت غوغایی درکشور به پا کرده است. از یک طرف رسانه‌ها و از طرف دیگر مردم نگرانی که هر روز از این محصولات استفاده می‌کنند، درگیر موضوع شده‌اند. مردمی که تا دیروز فکر می‌کردند از طریق مصرف محصولات لبنی کلیسم بدنشان تامین می‌شود، حالا با سردرگمی مواجه شده‌اند و نگران آسیب‌های جبران ناپذیر به بدنشان هستند.

قدرت شایعات دهان به دهان درکشور

تا به حال وزارت بهداشت حرفی از اسامی شرکت‌های متخلف به میان نیاورده و نامی نیز در هیچ مرجعی درج نشده است. اما خبر داغ است و مردم به ناچار سعی می‌کنند اطلاعاتشان را از مراجع غیررسمی به دست آورند. این نخستین بار نیست که شایعه این چنین مردم را مضطرب می‌کند. هنوز یادمان هست زمانی را که اعلام شد سبزی‌های تولید شده درکشور آلوده است و مردم برای مدت‌ها از سبزیجات استفاده نکردند. آن زمان شایع شده بود که چند بیمار مبتلا به وبا درکشور مشاهده شده و برخی مراجع اعلام کردند که علت این اتفاق سبزیجات آلوده‌ای است که درمغازه‌ها توزیع می‌شود.

این خبر تبعات مختلفی داشت، به‌طوری که برخی از مصرف‌کنندگان عنوان می‌کردند، سبزیجات را از وعده غذایی خود به طور کلی حذف کرده‌اند. این شایعه زمانی پخش شد که در ماه رمضان بودیم و مصرف سبزیجات و میوه‌ها طبیعتا باید بیشتر می‌شد. در آن زمان هم مانند امروز همه رسانه‌ها به این موضوع پرداختند و هر فردی دیگری را برای این اتفاق متهم می‌کرد. باز کسی آنچنان پاسخگو نبود تا اینکه رفته رفته این موضوع کمرنگ شد و مردم دوباره برای خرید سبزی به سراغ مغازه‌ها رفتند. آن زمان مزرعه‌دارانی آسیب دیدند که جایگاه مطمئنی نداشتند، اما خبر استفاده از روغن پالم در لبنیات پای غول‌های تولیدکننده لبنی را به میان کشیده است.

وجود وایتکس در شیر

در زمینه شیر چند سال پیش نیز خبری دیگر جنجالی شد؛ خبری که اعلام کرد در شیر مصرفی، از وایتکس استفاده شده و این در مورد محصولی بود که هر روز در مدارس توزیع می‌شد. آن زمان بلافاصله بعد از درگیر شدن ذهن مردم اکثر شرکت‌ها این جریان را تکذیب کردند. از آن اتفاق زمان زیادی گذشته و بارها از این خبرها به گوش مردم می‌رسد و همیشه برای مصــرف‌کنندگان جای سوال است که وزارت بهداشتی که ادعا دارد، به‌طور منظم محصولات این شرکت‌ها را برای ورود به بازار تست می‌کند، چطور حال به یکباره اعلام کرده که روغن پالم مدتی است در محصولات مصرفی مردم وجود دارد و باعث ایجاد تنش در ذهن مصرف‌کنندگان شده است.

برخی از شرکت‌های لبنی اعلام کرده‌اند که فروش آنها پایین آمده و این به ضرر این شرکت‌ها است.شرکت‌هایی که همیشه با بالا و پایین شدن قیمت لبنیات که به گفته خودشان در کنترل آنها نیست، متهمان اصلی در میان شرکت‌های موادغذایی هستند. مشتریان همیشه افزایش قیمت محصولات این تولیدکنندگان را میان کالاهای دیگر به سرعت احساس می‌کنند.

نشانه رفتن غول‌های لبنی با یک پیامک

دراین هیاهوی ماجرای روغن پالم، پیامکی میان مصرف‌کنندگان منتشر شد. پیامکی که اسامی برخی از شرکت‌های تولیدکننده لبنیات را به‌عنوان متهم عنوان می‌کرد، اسامی ای که شاید هر مصرف‌کننده لبنی برای یکبار هم که شده برای خرید یکی از محصولاتش اقدام کرده است. این پیامک معرفی متخلفان، منبعی نداشت و به غیر ‌از چند شرکت کوچک، تمامی بزرگان این صنعت را نشانه رفته بود. این پیامک شوکی دوباره به مصرف‌کنندگان وارد کرد و بدون هیچ برنامه تبلیغاتی، مانند یکی از شیوه‌های بازاریابی چریکی دســت‌به‌دســت چــــرخــیــدو ارسال‌کننده اصلی آن بدون صرف هزینه خاصی به هدف اصلی خود در این زمینه رسید.

«فرصت امروز» درباره این موضوع با برخی از این شرکت‌ها گفت‌وگویی داشته است. بیشتر آنها عنوان کردند که این کار رقبای آنهاست و درپیگیــری از وزارت بهــداشـت، این سازمان مسئولیت این پیامک را به عهده نگرفته است. هرچند در ابتدا و انتهای پیامک نیز منبعی ذکر نشده است. آنها عنوان می‌کردند برایشان سوال است که چرا فقط برخی اسامی خاص از این لیست حذف شده و همه بزرگان این حوزه مورد اتهام این واقعه قرارگرفته‌اند. همین پیامک انگیزه‌ای برای این شرکت‌ها شد که سکوت خود را بشکنند و شروع به اطلاع‌رسانی کنند که محصولاتشان از این قضیه مبراست و آنها لبنیات سالمی را به مشتریان خود ارائه می‌کنند.

شفاف‌سازی افکارعمومی با ارسال پیامک

اکثر شرکت‌ها از پیامک برای اطلاع‌رسانی و دفاع از خود استفاده کرده‌اند، چون به نظرشان این رسانه سریع تر و بهتر از بقیه جواب خواهد داد. زیرا درحال حاضر وابستگی به تلفن همراه میان مشتریان این شرکت‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود و آنها می‌توانند از این فرصت برای خبررسانی بهره‌برداری بهتری کنند. با این حال برخی شرکت‌ها همچنان به قدرت خود اکتفا کرده‌اند و به گمانشان سابقه آنها آنقدر زیاد و درخشان است که نیاز به اطلاع‌رسانی ندارند و مصرف‌کنندگان آنها بدون گوش دادن به این شایعات همچنان به آنها وفادار خواهند بود.

شرکت‌های لبنی چوپان و میهن دو شرکتی بودند که از این پیامک‌های حیثیتی استفاده کردند. در هردو پیامک به طور مستقیم اشاره شده بود که این شرکت‌ها از روغن پالم استفاده نکرده‌اند و محصولات آنها از مواد اولیه کاملا طبیعی تهیه شده است. در پیامک تاییدی از وزارت بهداشت نسبت به این ادعا وجود ندارد و هر دو شرکت فقط بیشتر سعی در اعتمادسازی و اطلاع‌رسانی به مخاطبان خود داشته‌اند.

***

چوپان، همیشه بدون پالم

چوپان برای دفاع از حیثیت خود در برابر شایعات این پیامک را برای تعدادی از مشترکان ارسال کرد: «لبنیات چوپان، همیشه تازه، همیشه سلامت، همیشه بدون پالم، جهت اطمینان مصرف‌کنندگان محترم، تاکید می نماید لبنیات چوپان بدون روغن پالم می‌باشد.» از کلمات به کاررفته در این پیامک کاملا مشخص است که این متن به سرعت و شاید بدون بازخوانی دوباره برای مصرف‌کنندگان ارسال شده است؛ مصرف کنندگانی که منتظر ارسال این پیامک بودند تا باز به سراغ محصولات این شرکت بروند.

با تمام این توصیفات این پیامک هرچند ناقص است، اما برای اطلاع‌رسانی کافی است. یاشار جداری، از واحد فروش شرکت لبنی چوپان درباره این پیامک به «فرصت امروز» می‌گوید: «با توجه به مسائل اخیری که درباره محصولات لبنی درکشور اتفاق افتاده و اذهان عمومی را تحت شعاع خود قرارداده، برآن شدیم که اقدامی برای اطلاع‌رسانی و رفع ذهنیت بد نسبت به محصولات چوپان داشته باشیم.

بهترین رسانه از دید ما پیامک بود چون شرکت مجبور به اطلاع‌رسانی سریع بود و این رسانه تنها وسیله اطلاع‌رسانی بود که به راحتی می‌توانستیم ازآن استفاده کنیم. چون برای استفاده از وسایل دیگر مجبور به برگزاری جلسات و دریافت مجوز بودیم. هدف ما دراین مرحله آرام کردن افکارعمومی مصرف‌کنندگان بود و ایجاد اطمینان لازم برای آنها تا به راحتی شروع به مصرف مجدد محصولاتمان کنند.»

جداری درباره صحت ادعای عنوان شده دراین پیامک گفت: «طبق پیشنهاد وزارت بهداشت اقدام به اطلاع‌رسانی کردیم چون این وزارتخانه طبق آزمایش‌های مختلف به ما اعلام کرد که در محصولات شرکت چوپان از روغن پالم استفاده نشده است و به ما این اجازه را داد که نسبت به این موضوع اطلاع‌رسانی کنیم. هرچند قبل از این ماجرا هر فردی در این شرکت یا خارج ازآن می‌داند که چوپان اصلا تکنولوژی استفاده از این روغن را ندارد.

همان‌طور که در خبرها اعلام شده استفاده از روغن پالم نیاز به تکنولوژی خاصی دارد که چوپان هیچ‌گاه سعی نکرده این تکنولوژی را وارد سیستم خود کند و حاضریم این موضوع را به تمامی افرادی که علاقه‌مند هستند ثابت کنیم. در واقع چوپان با سند و مدرک به تمامی مشتریان خود اثبات می‌کند که نه تنها از روغن پالم استفاده نکرده بلکه هیچ‌گاه از مواد ضایعات در محصولات خود استفاده نمی‌کند.

حتی در برخی موارد شرکت‌هایی را دیده‌ایم که وقتی بسته‌بندی محصولاتشان مخدوش شده به راحتی از آن محصول دوباره استفاده می‌کنند؛ یعنی ضایعات محصولات لبنی خود را مصرف مجدد می‌کنند، اما چوپان اگر بسته‌بندی محصولش دچار اشکال شده باشد، آن را از گردونه خارج می‌کند.

حتی اگر توزیع‌کنندگان سنتی از محصولات ضایعات چوپان برای عرضه درخواست کنند، این شرکت به راحتی به آنها جواب منفی می‌دهد، هرچند شاید بتواند ازاین راه سود بیشتری ببرد. اما مصرف‌کننده برای ما در درجه اول اهمیت قرار دارد. چوپان تصمیم دارد از شیوه‌های دیگر اطلاع‌رسانی هم استفاده کند، اما فعلا اطلاع‌رسانی ما فقط از طریق پیامک است.

***

میهن: تکذیب می‌کنیم

شرکت میهن برای شفاف‌سازی اذهان عمومی اقدام به ارسال پیامک کرده است. فرهاد پورمحمد در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «استفاده از روغن پالم در شرکت میهن صحت ندارد و این خبر به غلط میان مردم شایع شده است. وقتی این خبر به این شرکت رسید، چون وزارت بهداشت وعده این را داده بود که در چند روز نسبت به اعلام اسامی شرکت‌هایی که از این روغن استفاده نکرده‌اند اقدام می کند درنتیجه ما نیز اقدامی انجام ندادیم و منتظر بودیم که این موضوع توسط وزارتخانه حل شود. ولی این موضوع تبدیل به شایعه‌ای بزرگ شده و هرروز خبرهای کذب دیگری به خبرهای قبلی اضافه می‌شود.

در این اواخر نیز پیامکی آمده که میهن و پاندا را به‌عنوان متهم معرفی می‌کند. میهن این خبر و این پیامک را تکذیب می‌کند. این اتفاق تاثیر زیادی روی فروش برخی ازشرکت‌های لبنی گذاشته است، هرچند میهن از این موضوع مستثنا است و کاهشی در فروش محصولات لبنی خود مشاهده نکرده است. پورمحمد درادامه می‌گوید: وزارت بهداشت به طور مرتب محصولات ما را مورد آزمایش قرار داده است. حتی در این چندروز نیز این اتفاق افتاده است و کارشناسان این حوزه نسبت به سالم بودن محصولات میهن اذعان دارند.

هرچند قبل از اطلاع‌رسانی توسط شرکت میهن، وزارت بهداشت اعلام کرد که از فعالیت متخلفان این حوزه جلوگیری شده و مردم به راحتی می‌توانند از محصولات موجود در بازار استفاده کنند، ما منتظریم که وزارتخانه رسما این موضوع را اعلام کند و اذهان عمومی را نسبت به این موضوع روشن کند. اما همگی باید بدانیم که در این میان اطلاعات غلط باعث کاهش سرانه مصرف شده است و این آسیبی جبران‌ناپذیر به سلامت مصرف‌کنندگان و تمامی شرکت‌های تولیدکننده وارد می‌کند. میهن قصد دارد در آینده نزدیک از رسانه‌های عمومی بیشتر برای شفاف‌سازی استفاده کند.

***

بیچاره مصرف کننده!

کارشناسی درحوزه لبنیات می‌گوید: قربانیان اصلی این خبر مردم عادی و مصرف‌کنندگان نهایی هستند. چون شرکت‌های تولیدکننده سود لازم را در این میان می‌برند و به شیوه‌های مختلف دیگر ضرر ناشی ازاین اتفاقات را جبران می‌کنند. اما مصرف‌کننده بی‌گناه که برای حفظ سلامتی خود هر روز اقدام به استفاده محصولات لبنی می‌کرد دچارآسیب شدیدی خواهد شد و مطمئنا مصرف خود را به دلیل خسارت کمتر پایین می‌آورد.

هرچند شاید در چند سال اخیر به دلیل استفاده از این نوع لبنیات جسم آنها دچار آسیب نشده باشد، عوارض ناشی از این اتفاق ممکن است سال‌های بعد گریبان‌گیر مصرف‌کننده شود. به طور کلی، مصرف سرانه شیر و محصولات لبنی درکشور ما پایین است؛ حال وقتی چنین خبرهایی نیز در جامعه شایع می‌شود، سرانه پایین تر می‌آید. مصرف‌کننده نهایی شیر بیشتر کودکان و کهنسالان‌اند و این خبرها اگر صحت کامل نداشته باشد، این افراد آسیب بیشتری می‌بینند.

به نظر اگر این دست خبرها با اطلاعات کامل‌تری به مردم ارائه شود، جلوی خسارت بیشتر گرفته می‌شود.باید درکنار اطلاع‌رسانی به مردم راه حلی نیز برای خروج از بحران به مصرف‌کننده نهایی داده شود تا اینچنین دچار سردرگمی نشود. درحال حاضر این روغن در محصولات دیگر غذایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس کارشناسان حوزه بهداشت باید قبل از هیجانی کردن ماجرا از زیروبم قضیه مطلع شده و در جهت رفع آن برآیند و بعد به عموم مردم شوک وارد کنند.