بررسی مقایسه‌ ای « فرصت امروز » از عملکرد مدیران خودرویی ایران و جهان / مدیران ایرانی از نام فراخوان می‌ هراسند

شاید در روزهای اخیر خبر فراخوان خودروهای کمپانی‌های معتبر دنیا را در رسانه‌های داخلی و خارجی مشاهده کرده باشید. بیشترین فراخوان در کشورهای چشم‌بادامی کره‌جنوبی و ژاپن به چشم می‌خورد؛ خودروسازانی که از دل و جان برای رفع نیاز خودروهای تولید شده اقدام کرده و اتومبیل‌های خود را برای رفع مشکل جمع‌آوری می‌کنند.

این رویکرد کمپانی‌های ژاپنی نشان‌دهنده اهمیت بالای حقوق مصرف‌کننده است و اینکه مشتری همیشه برای آنها در اولویت قرار دارد. این گزارش‌ها حکایت از آن دارد که این کمپانی‌ها غرور خود را زیر پا می‌گذارند و برای آینده محصولات خود ارزش قائل می‌شوند. این‌طور نیست که آنها محصول را بفروشند و دیگر مسئولیت اشکالات احتمالی آن را به گردن نگیرند. همین رویکرد است که باعث می‌شود محصولات این شرکت‌ها در همه جهان دیده شود و بازار خودروی جهان را به تسخیر خود درآورد.

مشتری‌مداری به سبک هیوندایی و تویوتا

فراخوان برخی خودروهای تولید این برندها فقط به مسائل امنیت سرنشینان مانند ایربگ باز می‌گردد و بعضا حتی مشکلات پیش پا افتاده‌ای چون نقص چراغ عقب خودرو را هم دربرمی‌گیرد. با وجود هزینه‌های گزافی که فراخواندن این خودروها برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند، باز هم خودشان برای رفع مشکلات پا پیش می‌گذارند تا همه مشتریان را راضی نگه دارند. این در حالی است که این‌گونه فراخوان‌ها در ایران کمتر به چشم می‌خورد یا بهتر بگوییم اصلا وجود ندارد.

شرکت هیوندایی در اسفند ماه سال 88 فراخوانی مبنی بر اینکه ایربگ‌های محصول تازه‌واردش «تاسون» ایراد دارد انجام داد و بیش از 500 دستگاه از مدل دو دیفرانسیلی تاسون خود را از بازار امریکا جمع‌آوری کرد. همچنین 47 هزار خودروی سوناتای خود را به دلیل نقص فنی در قسمت جلوی خودرو جمع‌آوری کرد تا مشکلشان را بر‌طرف کند. اگر مشتری از این فراخوان ناراضی باشد یا محصول قابلیت تعمیر نداشته باشد، کمپانی وظیفه خود می‌داند که یک خودروی نو به خریدار تحویل دهد.

شرکت ژاپنی تویوتا هم که بزرگ‌ترین شرکت خودروسازی جهان به حساب می‌آید چندی پیش برای جمع‌آوری 6میلیون و 390‌هزار دستگاه خودرو خود در جهان به علت اشکالات فنی مختلفی از جمله نقص در کابل‌های کیسه‌های هوا و سیستم فرمان آنها فراخوان داد. در حالی که خودروسازان خارجی همه تلاش خود را برای احترام به حقوق مشتری به کار می‌گیرند، خودرویی به نام 405 مدت‌هاست که در ایران بلای جان سرنشینان شده است.

بمبی به نام 405

چند سال پیش گزارش شد که خودروهای 405 یکی پس از دیگری دچار آتش‌سوزی می‌شوند و همین امر موجب شد تا چندین نفر در کام مرگ فرو بروند. حتی زمانی که خودروهای 405 بیشترین تلفات جانی را به خود اختصاص داده بود، ایران خودرو فراخوان رسمی برای جمع‌آوری خودروهای دارای مشکل نداد و آتش‌سوزی این خودرو همچنان در خیابان‌ها مشاهده می‌شد.

بعد از بررسی‌های این شرکت مشخص شد که در دریچه باک این خودروی فرانسوی مونتاژ ایران مشکلی وجود دارد که گرمای شدیدی ایجاد می‌شود و آتش‌سوزی ایجاد می‌کند. همچنین اعلام شد افرادی که دارای خودروهای 405 هستند به نمایندگی‌های مجاز ایران‌خودرو برای رفع مشکل مراجعه کنند و از آنها هزینه‌ای دریافت نخواهد شد.

در همان زمان بود که نقص دریچه کنترل سوخت پاره‌ای مدل‌های سورنتو موجب‌ شده بود شرکت خودروسازی کیا، مالکان مدل‌های 2005 تا 2007 این خودرو را فراخوان کند. شرکت کیا اعلام کرده بود ممکن است یکی از پایه‌های نگهدارنده سوپاپ‌های سورنتو در صورت افزایش فشار بر موتور بشکند که این مسئله می‌تواند خسارات مالی سنگین به بار آورد. بروز این نقص موجب از دست رفتن کنترل خودرو شده و می‌تواند حادثه‌ساز باشد. همین موضوع کوتاهی مدیران داخلی را در زمینه پذیرفتن مسئولیت می‌رساند که چه تفاوت‌هایی بین خودروسازان ایرانی و تولیدکنندگان و صادرکنندگان خودرو در جهان وجود دارد.

تعریف مسئولیت‌پذیری در کشورهای مختلف

بررسی‌ها نشان می‌دهد که مسئولیت‌پذیری در کشورهای مختلف و برای مدیران مختلف دارای تعاریف گوناگونی است و در ایران خبری از مسئولیتی که در کشورهای دیگر مشاهده می‌شود، نیست. مدت‌هاست مصرف‌کنندگان خودرو نسبت به کیفیت پراید انتقاد دارند، اما مدیران سایپا هر روز این محصول را در مدل‌های متفاوت در بازار عرضه می‌کنند.

برخی از مسئولان این شرکت می‌گویند افرادی که ناراضی هستند، چرا برای تهیه این محصول اقدام می‌کنند. پاسخ این سوال را در یکی از سایت‌های رسمی کشور یافتیم که کاربری این‌گونه بیان کرده بود: پراید بسیار بی‌کیفیت است، اما برای اینکه هزینه‌های زندگی بسیار بالاست و قدرت خریدمان پایین، مجبور هستیم برای چند سال از این وسیله ناامن استفاده کنیم.

حمایت دولتی؛ مفید یا مخرب؟

خودروسازان ایرانی همیشه مورد حمایت دولت واقع شده‌اند و همین امر باعث‌ شده تا پیشرفتی که خودروسازان دیگر کشورها داشته‌اند، در ایران اتفاق نیفتد. شاید اگر انحصار رقابت در زمینه تولید خودرو برداشته شود و شرایط رقابت به‌صورت آزاد فراهم شود، مدیران خودرویی خود را موظف به تولید خودروهای باکیفیت‌تر کنند.

گذشته از بحث حمایت‌های مخرب دولتی، خودروسازان ایرانی اغلب از فقدان اتاق فکر رنج می‌برند. این گفته برخی کارشناسان صنعت خودرو است که البته هیچ‌کدام از مدیران این شرکت‌ها حاضر به پذیرفتن آن نیستند. در کمپانی‌های خارجی موفق ابتدا پلت‌فرم یک خودرو طراحی می‌شود و در برخی مدل‌ها نظر کاربران مورد استفاده قرار می‌گیرد و ممکن است یک پلت‌فرم در نهایت حدود 50 درصد تغییر داشته باشد، اما موضوع حائز اهمیت نظر کاربر است، به این دلیل که مصرف‌کننده باید از آن محصول استفاده کند تا سودی عاید شرکت شود.

چراغ سبز مصرف‌کنندگان ایرانی به چشم بادامی‌ها

در سال‌های اخیر، مسئولیت‌ناپذیری مدیران خودرویی به افزایش روزافزون خودروهای کره‌ای و ژاپنی در ایران منجر شده است. این موضوع نشان می‌دهد که کاربرانی که توانایی مالی داشته باشند از خودروهای تولید داخل استفاده نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند از خودروهای خارجی بهره ببرند. جالب است که بیشتر صاحبان نمایندگی‌های مجاز دو خودروساز ایرانی هم در حالی محصولات تولید داخل را به دیگران توصیه می‌کنند که خودشان ترجیح می‌دهند از خودروهای خارجی استفاده کنند.