«فرصت امروز» نگاه ویژه دولت یازدهم به توسعه زیرساخت های ریلی را بررسی می کند / قطار توسعه روی شبکه ریلی مناسب

برگزاری نشست های پنج جانبه ریلی در تهران آن هم در شرایطی که ایران در طول ماه های گذشته قدم های محکمی برای توسعه صنعت ریلی خود برداشته، نشان از یک موضوع جدی دارد؛ موضوعی که نتیجه آن توسعه صنعت ریلی کشور آن هم پس از نزدیک به یک قرن انتظار است.

با وجود اینکه راه آهن در ایران بسیار زودتر از کشورهای منطقه کار خود را آغاز کرد و حتی در این زمینه فعالیت های جدی زیرساختی برای انتقال جنوب به شمال کشور صورت گرفت، اما محدودیت های مالی و تحریم های بین المللی باعث شد این صنعت سال های سختی را پشت سر بگذارد. نیمه تمام ماندن بسیاری از پروژه های زیرساختی و نرسیدن منابع اعتباری برای وارد کردن فناوری های نوین باعث شد نه تنها اهداف کلان در عرصه ریلی اجرایی نشود که حتی اولویت هایی چون رساندن راه آهن به استان های باقی مانده نیز نیمه تمام باقی ماند.

با روی کار آمدن دولت یازدهم که راه آهن را به عنوان یکی از اصلی ترین اولویت های خود مطرح کرد و البته لغو تحریم های بین المللی، حالا زمان آن رسیده که بسیاری از پروژه های نیمه تمام، به خود رنگ اجرایی بگیرند. در این زمینه اقدامات مختلفی از جمله دو خطه کردن مسیرهای اصلی، افزایش توجهات به قطارهای حومه ای و نوسازی ناوگان باردیگر در صدر فهرست توجهات قرار گرفت تا امکانات زیرساختی ایران قابلیت رقابت با کشورهای خارجی را پیدا کند.

با وجود این اقدامات اما آنچه بیشترین اهمیت را دارد نوسازی خطوط و البته تکمیل آنها براساس اولویت های جدید است؛ موضوعی که می توان بخشی از آن را در دل برقی سازی یا سریع السیرسازی خطوط ریلی مشاهده کرد. پس از آنکه راه آهن اعلام کرد طرح قطار سریع السیر تهران – اصفهان را کلید زده و تا حدود سه سال آینده به بهره برداری خواهد رساند حالا قائم مقام این شرکت از عزم جدی برای برقی سازی خطوط اصلی صحبت کرده است. خدایی در این رابطه گفته که خط تهران - مشهد با طول 950کیلومتر در آینده نزدیک برقی خواهد شد و راه آهن شمال نیز با حدود 500کیلومتر طول در کنار این پروژه پیگیری می شود؛ طرح هایی که حجم برنامه های برقی سازی در ایران را به حدود 1450 کیلومتر می رساند و می تواند در آینده نزدیک به شرط تامین مالی به دیگر خط های پرتردد نیز کشیده شود.

تامین منابع ملی اصلی ترین اولویت ریلی کشور

یک صاحب نظر عرصه ریلی معتقد است در صورتی که منابع مالی مورد نیاز تامین شود، می توان انتظار داشت طرح های توسعه محور راه آهن در آینده به اجرا برسند. اما در غیر این صورت شاید دستیابی به این اهداف دشوار باشد.

محمد سعیدی در گفت وگو با «فرصت امروز» تصریح کرد: راه آهن ایران مسیری طولانی برای رسیدن به توسعه و البته کشورهای توسعه یافته دارد. ما در طول سال های گذشته به دلیل محدودیت هایی که بر سر راه خود دیده ایم نتوانسته ایم برخی از اولویت ها و پروژه های موجود را به سرمنزل مقصود برسانیم و از این رو تنها در شرایطی می توانیم به تکمیل این پروژه ها فکر کنیم که منابع مالی مورد نیاز قابل دسترسی باشد. به گفته وی، برنامه هایی مانند برقی سازی یا سریع السیرسازی خطوط، دو خطه سازی یا کشیدن ریل برای قطارهای حومه ای و برنامه هایی از این دست قطعا نیاز به منابع مالی گسترده دارد که با توجه به مشکلات داخلی، قطعا گزینه سرمایه گذاری خارجی یکی از اصلی ترین اولویت های موجود در این زمینه خواهد بود.

مدیرعامل سابق شرکت ایریکو همچنین درباره شرایط واگن سازان داخلی برای تامین ناوگان مورد نیاز خطوط برقی و سریع السیر نیز گفت: خوشبختانه در طول سال های گذشته واگن سازان ایرانی توانسته اند قدرت و توان خود را به شکلی قابل توجه ارتقا دهند و در صورتی که قطارهای جدید با سرعت 200 تا 230 کیلومتر بر ساعت حرکت کند توان ساخت آنها در داخل وجود خواهد داشت اما در صورتی که در هدف گذاری ها قطارهایی با سرعت بیش از این در نظر گرفته شده باشد، نیاز به انتقال تکنولوژی خواهیم داشت.

سعیدی افزود: در این زمینه احتمالا باید منابع مالی جدید تزریق شده و از نظر زمان بندی نیز به دوره ای طولانی تر فکر کنیم زیرا چه در عرصه سرمایه گذاری برای ساخت خطوط ریلی و چه در به وجود آوردن امکانات جدید برای ساخت واگن حضور خارجی ها امری زمان بر است و نمی توان انتظار داشت در کوتاه مدت اجرایی شود.

علی اکبر نیکواقبال، کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» از اهمیت پیگیری طرح های جدید حمل و نقل در کشور سخن گفت و اظهار کرد: برای آنکه ما بتوانیم از ارتقای جایگاه ایران در ترانزیت و حمل و نقل منطقه سخن بگوییم، قطعا نیاز به آن وجود خواهد داشت که سرمایه گذاری های لازم در این عرصه انجام گیرد و برنامه هایی کلان نیز در نظر باشد.

به گفته وی، یکی از اصلی ترین حوزه هایی که در ایران می تواند مانند بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان پیگیری شود عرصه ریلی است زیرا با توجه به هزینه پایین و امنیت بالا، شاخص های توسعه را در خود جای داده است. این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اهمیت اتصال تمام نقاط ایران از شرق به غرب و شمال به جنوب تاکید کرد: اگر ما بخواهیم در جابه جایی کالاها و ترانزیت به عنوان یکی از محورهای درآمدی فکر کنیم قطعا یکی از اصلی ترین گزینه ها افزایش توان زیرساختی کشور خواهد بود. ازاین رو می توان انتظار داشت که با نهایی شدن طرح های ریلی که با امکانات جدید ساخته شده اند، بخشی از بازار مدنظر کشور تامین شود.

راه آهن اعلام کرده با نهایی شدن طرح های در دست ساخت این شرکت در دو سال آینده حدود 20 درصد از خطوط ریلی فعال ایران دوخطه می شوند و بخش قابل توجهی از مسیرهای پرتردد نیز در دست برقی سازی قرار دارد. در صورتی که این طرح ها با برنامه های کلانی همچون ساخت خطوط جدید سریع السیر و واگن های نوین تکمیل شود، این موضوع یک پیام مهم خواهد داشت و آن حرکت جدی ایران در مسیر توسعه است؛ موضوعی که باعث شده غول های اروپایی مانند آلمان به ایران بیایند و از طرح هایی مانند سرمایه گذاری مستقیم یا قطارهای مستقیم ایران - آلمان رونمایی کنند، که می تواند انقلاب ریلی مدنظر در اهداف کلان کشور را تحقق بخشد.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com