فیس‌بوک از شما تغذیه می‌کند

اگر وقتی داشتید اکانت فیس‌بوک خود را می‌ساختید، گواهینامه تجاری‌اش را مطالعه می‌کردید، متوجه می‌شدید که چقدر دارید به مارک زاکربرگ و شبکه اجتماعی 340میلیارد دلاری‌اش کمک می‌کنید. شما در ازای وصل شدن به فضای معجزه‌آسای مجازی، زندگی‌تان را در اختیار فیس‌بوک می‌گذارید. در واقع شما با این کار محتوای زندگی خود را در اختیار بازار تبلیغات می‌گذارید و به آن اجازه می‌دهید براساس اطلاعاتی که از صفحه پروفایل شما دریافت می‌کند، برای خود شما تبلیغ کند.

البته نگران نباشید؛ فیس‌بوک به حریم شخصی شما احترام می‌گذارد یا دست‌کم اینچنین می‌گوید. فیس‌بوک می‌گوید هویت شما را بدون اجازه‌تان با کارگزاران تبلیغاتی به اشتراک نمی‌گذارد و شما هم می‌توانید میزان دسترسی آنها به اطلاعات خودتان را محدود کنید. اما به هر حال فیس‌بوک فرض را روی اعتماد نانوشته بین طرفین این رابطه غیرمستقیم گذاشته تا به هدف غایی خود برسد: «ایجاد جهانی بازتر و به هم وابسته‌تر».

اما پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که خود فیس‌بوک تا چه اندازه حاضر است در ازای این اعتماد با موضع باز رفتار کند؟ به‌ظاهر خیلی تمایل به انجام این کار ندارد. این را می‌شود از اخبار مربوط به حواشی تبلیغات در فیس‌بوک که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، فهمید. به‌عنوان مثال فیس بوک را به جانبداری سیاسی متهم می‌کنند و این می‌تواند افراد علاقه‌مند به سیاست را نگران کند؛ چرا که فیس‌بوک دارد روی گفت‌وگوی ملی و بین‌المللی مردم تاثیر می‌گذارد.

این تاثیر از رشد شگفت‌انگیز کاربران این شبکه اجتماعی می‌آید؛ در حال حاضر 6/1 میلیارد نفر در سرتاسر دنیا کاربر فیس‌بوک هستند و این رقم همچنان رو به ‌افزایش است و این کاربران فیس‌بوکی نه تنها روزبه‌روز اطلاعات بیشتری از زندگی‌شان را با دوستان خود به اشتراک می‌گذارند، بلکه طبق آمار مرکز تحقیقات پیو، 40درصد از آمریکایی‌های بزرگسال با ارسال محتوای جدید در صفحه شخصی خود می‌خواهند در صدر نیوزفیدز فیس‌بوک قرار داشته باشند.

همین تاثیر فیس‌بوک بر چرخش محتواست که باعث شده تمرکز از روی پایگاه‌های خبری چون نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست برداشته شود. مقاله‌های این پایگاه‌های خبری حالا باید از فیلتر الگوریتم چرخش محتوای فیس‌بوک رد شوند تا در صفحه نیوفیدز کاربران قرار بگیرند. در واقع این فیس‌بوک است که تصمیم می‌گیرد چه اخباری در اختیار چه کسی قرار بگیرد.

بنابراین فیس‌بوک که مرزهای سنتی دسترسی به اینترنت را پشت سر گذاشته خودش تبدیل به یک گذرگاه شده است. حالا قدرت این را دارد که بحث‌های مطرح شده در فضای مجازی را به سمتی که این شرکت را به هدفش نزدیک می‌کند، کنترل کند؛ این موقعیت نتیجه محبوبیت و نبوغ فیس‌بوک است. شعارش چیست؟ جهانی بازتر جهان بهتری است.

نشریه گاردین در سال 2014، گزارشی را منتشر کرد که می‌گوید فیس‌بوک نیوزفیدز نزدیک به 700هزار کاربر اینترنتی را کنترل می‌کند با سیستم الگوریتمی که با هر بار وصل شدن شما به شبکه‌، تمام محتوای ارسالی یک هفته گذشته را از سوی شما، دوستان‌تان، هر آن‌که دنبال می‌کنید، هر گروهی که عضوش هستید و هر صفحه‌ای که دوست دارید، جمع‌آوری می‌کند و مورد بررسی قرار می‌دهد. در مرحله بعد این اطلاعات را طبقه‌بندی می‌کند.

هیچ کس هم نمی‌داند که فیس‌بوک چطور این کار را انجام می‌دهد. به گزارش نشریه تایم، در پایگاه‌های فیس‌بوک در کالیفرنیا، نزدیک به 20 مهندس و دانشمند در حال ارزیابی میلیاردها لایک، کامنت و کلیک روزانه کاربران فیس‌بوک هستند.

به‌عنوان مثال فقط در ناکسویل ایالت تنسی، گروهی 30 نفره که به‌طور قراردادی با فیس‌بوک همکاری می‌کنند، در اتاقی پر از کامپیوتر می‌نشینند و حقوق می‌گیرند تا محتوای ارسالی از سوی کاربران را زیر نظر بگیرند، وظیفه آنها این است که نیوز فیدز صفحه کاربران را بررسی کنند تا بسنجند که آیا وب‌سایت اطلاعات و محتوای مرتبط و مناسب با صفحه هر کاربر، مثلا تبلیغات مناسب را در اختیارش می‌گذارند یا نه.

در مرحله بعد نتیجه ارزیابی آنها به همراه ارزیابی 700 نفر دیگر در سرتاسر ایالات متحده به مقر اصلی فیس‌بوک در کالیفرنیا ارسال می‌شود تا الگوریتم نیوزفیدز فیس‌بوک به‌روز شود و شکل تازه‌ای به خود بگیرد.

فیس‌بوک ادعا می‌کند الگوریتم تازه‌اش موضع خنثی دارد اما فیلیپ ناپولی، استاد دانشگاه رشته مطالعات رسانه‌ و روزنامه‌نگاری معتقد است: «چیزی به نام الگوریتم خنثی وجود ندارد. همان‌طور که چیزی به نام روزنامه‌نگاری خنثی وجود ندارد.»

الگوریتم جدید فیس‌بوک براساس بررسی عملکرد کاربران در طول 12 سال گذشته و میزان سودی که برای فیس‌بوک به همراه داشته، طراحی شده است. به هر حال فیس‌بوک حتی با تغییرات مداومی که در الگوریتم نیوفیدز خود به‌وجود می‌آورد و در عین حال اطلاعات کافی را هم درباره طریقه استفاده درست آن در اختیار کاربرانش قرار نمی‌دهد، دوازدهمین سالش را هم تا به اینجا با موفقیت پشت سر گذاشته است. زاکربرگ می‌گوید قصد دارد تعداد کاربرانش را تا سال 2030 به 5میلیارد نفر برساند.

ارتباط با نویسنده : azadehetehad@gmail. com