فرصت‌سازی برجام برای بازسازی نظام بانکی

با وجود اینکه زمان زیادی از انجام توافقات هسته‌ای نگذشته و حتی اجرایی نشده است ولی لغو تدریجی تحریم‌ها به‌ویژه در حوزه بانکی فرصت مناسبی را برای احیای مجدد روابط بانکی و مذاکرات مستقیم با طرف‌های خارجی فراهم آورده است. به گزارش ایسنا، بی‌تردید لغو تحریم‌های بانکی و برقراری دوباره ارتباطات بین‌المللی که خلأ آن در سال‌های گذشته آسیب‌های خاص خود را برای اقتصاد ایران به همراه داشت، از اهم دستاوردهای توافقات هسته‌ای وین است.

طبق مذاکرات انجام شده، دستاوردهای قابل توجهی برای شبکه مالی و بانکی ایران حاصل خواهد شد که آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده، امکان گشایش ال سی، برقراری سوییفت، گسترش روابط کارگزاری، تسهیل نقل و انتقال ارز به داخل و خارج از کشور، فراهم شدن زمینه یکسان‌سازی نرخ ارز، دریافت وام‌های خارجی، سرمایه‌گذاری در سهام موسسات مالی و بانکی خارجی و ایجاد مشارکت با بانک‌ها همچنین توسعه فعالیت شعب خارجی بانک‌های ایران از جمله آنهاست.

این در حالی است که در مدت کمتر از سه ماهه از پایان مذاکرات هسته‌ای تاکنون، برج لاجوردی بانک مرکزی در میرداماد بارها میزبان تیم‌های بلندپایه آسیایی و اروپایی بوده است و رییس کل بانک مرکزی و سایر مقامات این بانک‌ها با آنها پای میز مذاکره نشسته‌اند. به‌طوری که در مهم‌ترین دیدارها هیات‌هایی از آلمان، ایتالیا، انگلیس، ژاپن، اتریش و الجزایر مذاکراتی انجام داده و در محورهای گفت‌وگوی طرفین بر گسترش روابط بانکی، اقتصادی و تجاری تاکید شده است که در ادامه اهم مذاکرات بانکی ایران بعد از توافقات هسته‌ای مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آلمان مطمئن‌ترین شریک تجاری

به فاصله اندکی از اتمام مذاکرات هسته‌ای در وین و انجام توافقات بود که معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد و انرژی این کشور به همراه هیات بلندپایه اقتصادی – تجاری به‌عنوان نخستین گروه مذاکره‌کننده وارد ایران شده و در دیدارهای خود مهمان رییس کل بانک مرکزی در ساختمان میرداماد نیز بودند. از نگاه سیف، آلمان مطمئن‌ترین شریک تجاری ایران است که با توجه به تحولات اخیر هسته‌ای، خواستار بازگشت روابط اقتصادی با آلمان به مانند دوران پیش از تحریم‌ها خواهد بود چراکه ایران مسیر ورود آلمان به کشورهای منطقه و آلمان دروازه ورود ایران به اتحادیه اروپاست.

حضورپررنگ بانک‌های ایرانی در آلمان از محور مذاکرات بانک مرکزی با هیات آلمانی بود و رییس کل نیز با تاکید بر گسترش دامنه فعالیت کمیته مشترک ایران و آلمان، با توجه به اینکه ممکن است ورود بانک‌های ایرانی به بازار آلمان مشکلاتی را برای آنها به دنبال داشته باشد پیشنهاد کرد کمیته مشترک بتواند به سرعت مسائل را حل و فصل کند. همچنین قرار شد نخستین نشست کمیته مشترک بانکی دو کشور ایران و آلمان در ماه سپتامبر برگزار و بانک‌های ملی، ملت، صنعت و معدن و بانک ایران و اروپا در این کمیته حضور داشته باشند.

ژاپن سریع اقدام کرد

همچنین در مدت اخیر معاون وزیر اقتصاد، تجارت و صنعت ژاپن به همراه مدیرانی از صنایع گاز و نفت، بیمه و بانک این کشور با رییس کل بانک مرکزی دیدار کردند که در این جلسه بر استفاده از ظرفیت‌های ایجاد شده پس از توافق هسته‌ای برای گسترش روابط اقتصادی تاکید شد. در این مذاکرات تعامل و روابط شبکه بانکی دو کشور از زیرساخت کلیدی طراحی روابط اقتصادی عنوان شد و سیف با یادآوری اینکه در دوره تحریم‌ها بانک‌های ژاپنی همکاری خوبی با بانک‌های ایرانی داشتند گفت که در دوره جدید باید این روابط تقویت شود و متناسب با ظرفیت‌های اقتصادی دو کشور فعالیت‌های بانکی تعریف و اجرایی شود. بانک مرکزی ایران از سرمایه‌گذاری بیشتر ژاپن و حضور قوی‌تر از گذشته در ایران استقبال و بر برداشتن هرچه سریع‌تر موانع و محدودیت‌ها به منظور کمک به رشد مناسبات اقتصادی دو کشور تاکید کرد.

سفارت انگلیس بهانه مذاکرات بانکی شد

بازگشایی سفارت انگلیس در ایران نیز بهانه خوبی بود تا دیپلماسی بانکی تهران و لندن شکل گیرد. رییس کل بانک مرکزی و مسئولان این بانک با وزیر امورخارجه انگلیس و هیات بلندپایه اقتصادی – تجاری دیدار و دو طرف بر گسترش همکاری‌های بانکی تهران و لندن تاکید کردند. تسریع روند برای شروع فعالیت دو بانک ایرانی در لندن برای گسترش فعالیت اقتصادی، تجاری و بانکی دو کشور ایران و انگلیس و همچنین فعالیت چهار بانک دیگر ایرانی، تسهیل روابط بانکی، بیمه و حمل ونقل به‌عنوان پیش‌نیاز افزایش مبادلات صادراتی دو کشور، احیای اتاق بازرگانی مشترک ایران و انگلستان، استقبال از حضور سرمایه‌گذاران انگلیسی در ایران، ایجاد هیات‌های سرمایه‌گذاری دو کشور از موارد مورد توجه ولی‌الله سیف بود که به اعتقاد وی می‌تواند در تسهیل روابط اقتصادی و برداشتن مقررات بازدارنده موثر باشد.

اما فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس که عنوان کرد درخواست رییس کل بانک مرکزی کشورمان برای گسترش روابط با همتای انگلیسی خود را به وی منتقل خواهد کرد از علاقه‌مندی بورس لندن برای گسترش روابط با بورس تهران نیز خبر داد. البته هاموند ضمن اعلام علاقه بانک‌های بریتانیایی برای فعالیت در ایران و همچنین تمایل انگلستان برای سرمایه‌گذاری در ایران تاکید داشت که مایلند از چالش‌های اقتصادی ایران پس از رفع تحریم‌ها و اینکه چه اقداماتی در این خصوص انجام خواهد شد، آگاه شوند.

دیدار ایران و اتریش بدون حضور سیف

سیف در دیدار رییس کل بانک مرکزی، برخی مدیران بانکی و نمایندگانی از شرکت‌های کشور اتریش با مقامات بانک مرکزی ایران حضور نداشت و قائم مقام بانک مرکزی و برخی دیگراز مسئولان این بانک پای مذاکره نشستند. دراین دیدار ایران لازمه گسترش روابط تجاری را داشتن روابط بانکی قوی اعلام و کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی با تاکید بر لزوم تشکیل کارگروه بانکی بین بانک‌های مرکزی ایران و اتریش عنوان کرد که این کارگروه در گام نخست وضع فعلی روابط بانکی و مالی را مرور و سپس در جهت رفع مشکلات، راهکارهای اجرایی ارائه می‌کند که البته بانک‌های تجاری ایران و اتریش در صورت تمایل می‌توانند در کارگروه بانکی دو کشور حضور داشته باشند و برای مسائلی که در گذشته موجبات اختلال در روابط بانکی شده است، راهکار ارائه کنند و گام‌های جدیدی را برای مستحکم‌تر شدن روابط بانکی بردارند.

بــهـبـود اسـتانداردهای بین‌المللی در بانک‌های ایرانی نیز از سوی بانک مرکزی ایران مطرح شد و ضمن اشاره به اقدامات انجام شده در زمینه رعایت استانداردهای بین‌المللی از سوی نظام بانکی ایران اعلام کردند که در صورت برقراری روابط با بانک‌های اروپایی و اتریشی زمینه آموزش کارکنان نظام بانکی و بهبود استانداردهای بین‌المللی بانک‌های ایرانی نیز فراهم خواهد شد که بسیار مفید است.این موضوع از سوی رییس کل بانک مرکزی اتریش مورد استقبال قرار گرفت و وی عنوان کرد که بانک‌های اتریشی به‌منظور آموزش نظام بانکی ایران در زمینه شناخت مشتریان و همچنین قوانین ضدپولشویی آماده خواهند بود. همچنین تیم مذاکره‌کننده ایرانی به هیات اتریشی اعلام کرد که ایران در زمینه پرداخت بدهی به کشورهای اروپایی و اتریش مشکلی ندارد.

الجزایر، ایران و تفاهم بانکی

امــا آخـریـن مذاکرات بانک‌مرکزی به روزهای اخیر و دیدار با هیاتی از الجزایر برمی‌گـردد که در نـتـیجه نشست‌های رییس کل بانک مرکزی و مسئولان این بانک با وزیر امورخارجه انگلیس و هیات اقتصادی – تجاری، تفاهم‌نامه بانکی درباره تبادل تجربیات ایران و الجزایر در زمینه سیاست‌های پولی، ارزی، نظارتی و مدیریت ذخایر امضا کردند. همچنین از دیگر مفاد این تفاهم‌نامه تبادل هیات‌های کــارشـنـاسـی، بـرگزاری سمینارها، ایجاد گروه‌های کاری و آموزشــی، امکان برقراری تـسـویه مبادلات بانکی در سطح بانک‌های مرکزی دو کشور، تشویق بانک‌های تجاری برای ایجاد روابط کارگزاری و ایجاد بانک مشترک است. کمیته‌ای نیز به منظور پیگیری و اجرایی کردن توافقات تشکیل خواهد شد.

به گزارش ایسنا، به‌طور یقین دیدارها و مذاکرات تیم‌های خارجی با مقامات بانکی ایران به‌طور گسترده‌تری ادامه خواهد داشت، اما آن‌طور که بارها مدیران دولتی تاکید داشته‌اند، ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران با محوریت شرایط و خواسته‌های مدنظر طرف ایرانی انجام خواهد شد که این موضوع از سوی بانک مرکزی نیز باید مورد توجه باشد.

بنابر گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سیاست دولت در مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی به‌گونه‌ای است که باید سه رکن اصلی در آن رعایت شود؛ اول اینکه طرف مقابل تا چه اندازه می‌تواند در رابطه با دستیابی به رشد اقتصادی 8درصد در ایران سرمایه‌گذاری مستقیم داشته باشد؟ و موضوع دیگر اینکه سرمایه‌گذاری‌ خارجی باید با خود تکنولوژی و فناوری نو به کشور وارد کند.

نوبخت همچنین شرط سوم را این‌گونه عنوان کرده که سرمایه‌گذار خارجی باید بتواند به ما کمک کند تا بتوانیم تولیدات‌مان خود را صادر کنیم، یعنی شرایطی را برای ایجاد بازار‌هایی به منظور صادرات غیرنفتی فراهم آورد.