غنچه هایی که در غربت پژمرده می شوند

کودکان بزرگ ترین و نخستین قربانی های جنگ و بحران های سیاسی جهان هستند. بی سرپرست شدن تنها یکی از آسیب های اجتماعی است که این قشر از جامعه مهاجران را تهدید می کند. درواقع دست سرد و بی رحم جنگ با کشتار بی رحمانه خود

نان آوران خانواده ها را از میان برمی دارد و باعث می شود میلیون ها کودک در جست وجوی آمال و آرزوهای خود روانه دیگر کشورها شوند.

در طول سال های اخیر تعداد کودکان پناهجو

روز به روز افزایش یافته است. برای مثال تنها در طول سال گذشته بیش از 60 درصد از پناهجویانی   را که وارد انگلستان شده اند زنان و کودکان تشکیل داده اند. بخش مهمی از این کودکان را افرادی با میانگین سنی 12 تا 14 سال تشکیل می دهند. کودکانی که در آستانه سنین بلوغ قرار دارند و در نتیجه، میزان حساسیت های اجتماعی و فرهنگی برای حمایت از آنان بیش از دیگران است.

تجربه هایی تلخ و فراموش نشدنی

حمید یک مهاجر نوجوان سوری است که از طریق مرزهای آبی ابتدا به یونان و سپس به انگلستان پناهنده شده است. خاطرات تلخ وی در خصوص وضعیت مهاجرتش نشان می دهد این موضوع تا چه حد بر آینده او تاثیر گذار خواهد بود. این نوجوان در مصاحبه با شبکه خبری BBC می گوید:« زمانی که سوار کشتی های مستهلک قاچاقچی ها شدیم، می دانستیم قرار نیست روزهای شادی پیش رو داشته باشیم. عبور از جریان های دریایی خطرناک، غرق شدن خواهر و برادر و تعدادی از دوستانم و برخورد خشن و خشک ماموران گشت ساحلی از خاطراتی است که هرگز فراموش نمی کنم.»

نگاهی به این خاطره تلخ مشخص می کند که جدایی کودکان از خانواده ها و بحران های مهاجرت تا چه حد تلخ است. تبعات و آسیب های روانی آن تا مدت ها دست از سر ذهن این کودکان بر نمی دارد. خاطراتی تلخ که در درازمدت می توانند زمینه را برای بروز رفتارهای خشونت آمیز و خطرناک افزایش دهند.

درواقع ابتلای بسیاری از قربانی های جنگ به انواع مشکلات روانی شامل PTSD اضطراب و وسواس فکری، تنیدگی و... موضوعی عادی است که رفتارهای برخی مهاجران غربت نشین را توجیه می کند؛رفتارهایی مثل خودکشی، انزوای اجتماعی با درگیری با دیگران.

ناکامی های روانی و اقتصادی

یکی از موضوعات بسیار مهم در مورد این کودکان مسائل مرتبط با آینده آنان است. اغلب نهادهای حقوق بشری و وابسته به جامعه بین الملل نگران این موضوع هستند که نوجوان و کودکان جنگ زده چه آینده ای خواهند داشت یا درگیر چه نوع فعالیت هایی خواهند شد؟ متاسفانه بی سرپرست بودن تعداد زیادی از کودکان پناهجو باعث شده آینده شغلی و حرفه ای آنان نیز اغلب تاریک باشد.

کودکانی که به تخصص یا زبان مشخصی مجهز نیستند و اغلب از ادامه تحصیل باز می مانند یا در طول دوران تحصیل چندان موفقیتی کسب نمی کنند و در نتیجه از رسیدن به مدارج بالای علمی و شغلی باز می مانند. این مسئله باعث می شود اغلب پناهجویان به مرور زمان جذب جریان های مخرب اجتماعی شوند. این جریان ها که اغلب سمت و سویی بزهکارانه دارند، به دلیل درآمدهای بالا افراد زیادی را به سمت خود می کشاند.

اما راهکار حل این مشکل چیست؟ کشورهایی که میزبان پناهجویان هستند برای تامین آینده آنان چاره ای به جز افزایش زیرساخت های آموزشی ویژه پناهجویان ندارند. اما آموزش قدم اول است. ایجاد فرصت های شغلی همتراز با شهروندان اصلی کشورهای اروپایی از معضلات دیگری است که می تواند در درازمدت منجر به نارضایتی عمومی شهروندانی شود که معتقدند ارائه خدمات آموزشی و تحصیلی به شهروندان کشورهای دیگر می تواند به ارائه خدمات به شهروندان اصیل ضربه بزند.

این همان دیدگاهی است که اگرچه تا حدودی بر واقعیت مبتنی است اما درنهایت به ضرر پناهجوها عمل می کند. از سوی دیگر، برخی از خانواده های پناهجویان نیز در برابر آموزش های غیربومی و متفاوت با زبان کشور زادگاه خود مقاومت می کنند. این مسئله یک بن بست ثانویه است که مانع از رشد و پیشرفت کودکانی می شود که در کشورهایی غیر از موطن خود زندگی می کنند.

برای مثال با وجود اینکه ترکیه و یونان وعده داده اند به ارائه آموزش های تحصیلی رایگان برای مهاجران سوری اقدام کنند، اما هنوز هم رقمی بالغ بر 1.5میلیون کودک سوری که در این کشورها آواره شده اند، از ادامه تحصیل باز مانده اند. بنابراین تنها می توان امیدوار بود با گذشت زمان روند ارائه خدمات به کودکان مهاجر سمت و سویی مثبت تر داشته باشد.

ارتباط با نویسنده: baranokhovatnia@gmail.com