شکار بازارها با ایده‌ های نو

مواد‌غذایی؛ نیازی به توضیح نیست که این نیاز در کف هرم مازلو هم قرار گرفته و این یعنی قرار است از یک نیاز اولیه و اساسی و مبرم صحبت کنیم؛ نیازی اولیه‌ که از ابتدای حیات انسانی تاکنون به طرق مختلف برای رفع و پاسخگویی به آن تلاش شده است. با آغاز شکل‌گیری جوامع صنعتی و احداث کارخانجات تولید مواد‌غذایی رفته‌رفته رفع این نیاز اولیه به تجارتی پرسود تبدیل شده که سالانه میلیون‌ها دلار سود را نصیب صاحبان سرمایه در نقاط مختلف جهان می‌کند.

تنوع محصولات موجود، ایجاد نیازهای جدید، تولید غذاهای مخصوص دام و طیور و سایر حیوانات و تولید غذاهای مورد نیاز انسان‌ها و نیاز همیشگی و روزمره به مواد‌غذایی موجب شده تا سرمایه‌گذاری در حوزه مواد‌غذایی و در صنعت غذا به طور کلی همیشه سودآور باشد. در این میان کافی است که سرمایه‌گذاران با هوشیاری بازارهای به اصطلاح دست‌نخورده را بشناسند و تولیدات خود را به این بازارها ارسال کنند.

این بازارها می‌توانند در مرزهای کشور یا خارج از مرزها باشد، می‌تواند بازارهای نوظهور باشد یا بازارهایی که به دلایل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... از سیطره کشوری خارج شده و این ظرفیت را دارند که در اختیار دیگر بازیگران جدید بازار قرار بگیرند.

از جمله ویژگی‌های مثبت سرمایه‌گذاری در تولید مواد‌غذایی یا در صنایع تبدیلی مواد‌غذایی زودبازده بودن است؛ امری که برای سرمایه‌گذاران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. ویژگی مهم دیگر این صنعت تنوع تولید محصولات ریز و درشت است. از محصولات مهم و اساسی در سبد مصرف خانوارها گرفته تا محصولاتی که بیشتر جنبه مصرفی سبک و میان‌وعده‌ای دارند.

همین تنوع محصولات ویژگی مثبت دیگری را برای سرمایه‌گذاری در حوزه مواد‌غذایی ایجاد کرده است؛ ویژگی‌ای که از تنوع حجم سرمایه‌گذاری در صنعت مواد‌غذایی حکایت دارد. چون در این صنعت سرمایه‌گذاری از چند ده‌میلیون تومان تا چند صد میلیون و میلیارد تومان متنوع است و بسته به حجم تولید، دستگاه‌ها و ماشین‌آلات و پیچیدگی یا سادگی محصولات تولیدشده، سرمایه‌گذاری هم متنوع خواهد بود. متراژ مکان مورد نیاز دقیقا نیز وابستگی مستقیمی به حجم تولید دارد و 500 تا 5هزار متر متنوع است.

براساس آمار و ارقام

براساس نتایج طرح آمارگیری از کارگاه‌های صنعتی 10نفر کارکن و بیشتر که توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است، صنایع غذایی 18.3درصد از تعداد کل صنایع کشور را شامل می‌شود. علاوه بر آن 15.1درصد اشتغال، 8.93درصد سرمایه‌گذاری و 9.64درصد از ارزش افزوده صنعت، متعلق به این بخش است.

همچنین در حال حاضر، 16500واحد صنایع تبدیلی غذایی دارای مجوز از وزارتخانه‌های جهاد كشاورزی و صنعت، معدن و تجارت با ظرفیت اسمی حدود100میلیون تن و سرمایه‌گذاری 185350میلیارد ریال به فعالیت مشغول هستند که ظرفیت عملی آنها حدود 50میلیون تن است.

همچنین تعداد اشتغال در این صنایع حدود 430هزار نفر است. این آمار و ارقام نشان می‌دهد که تنها یک بخش کوچک از صنعت غذا می‌تواند تاثیرگذاری بالایی به لحاظ اشتغال‌آفرینی و درآمدزایی ایجاد کند. در این میان هنوز توازن اصولی در صنعت غذایی ایران به چشم نمی‌خورد و باید به دنبال راه‌هایی برای سرمایه‌گذاری براساس نیازهای داخلی و خارجی باشیم.

کما اینکه ظرفیت‌های ایجاد شده برای فرآوری برخی محصولات كشاورزی از جمله شیر، گوجه فرنگی، فرآورده‌های شیلاتی و... بسیار بیش از ظرفیت ماده خام تولیدی آنهاست و به عكس برای برخی از محصولات كشاورزی از جمله خرما، انگور، انواع میوه، سیب‌زمینی، پیاز، سبزی و صیفی‌جات و همچنین واحدهای درجه‌بندی و بسته‌بندی، سردخانه و انبار ظرفیت ایجاد شده كمتر از ماده خام كشاورزی است.

اهمیت صنعت غذایی

نیاز به غذا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان ادامه حیات موجب شده تا کشورهای زیادی به دنبال تولید محصولاتی در این صنعت باشند و سرمایه‌گذاری کلانی هم در آن انجام داده‌اند. به‌عنوان مثال دولت سوئد تصمیم دارد در سال 2016، ٥٤٠میلیون کرون روی صنایع غذایی این کشور سرمایه‌گذاری کند.

این سرمایه‌گذاری تحت پروژه‌ای به نام «سوئد، کشور غذایی» انجام خواهد شد و دولت امیدوار است با پیشبرد این طرح، ٢٠هزار شغل جدید به‌وجود آید. این پروژه از سال ٢٠٠٧ آغاز شده و سرمایه‌گذاری جدید هم در ادامه پیشبرد این طرح انجام می‌شود و دولت اعلام کرده که تاکنون ٩هزار شغل از این راه ایجاد کرده است. سرمایه‌گذاری تازه دولت کمکی به صادرات، تولید و تحقیقات در صنایع مواد‌غذایی خواهد بود.

اهمیت مواد‌غذایی و سرمایه‌گذاری در این حوزه در ایران هم هر روز بیشتر می‌شود. کما اینکه ایران کشوری با جمعیتی جوان است که پاسخگویی به نیازهای غذایی‌اش فرصت‌های نابی پیش روی سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. به‌ویژه این امر در حوزه بسته‌بندی مدرن و غذاهای بسته‌بندی بیش از پیش مهم جلوه می‌کند.

چنانچه براساس گزارش یورو مانیتور، طی 20 سال گذشته صنایع غذایی به لطف پیشرفت فناوری و همگام با افزایش تقاضا پیشرفت چشمگیری کرده است. امروز در قیاس با گذشته صنایع غذایی با تقاضای بیشتری برای محصولات بسته‌بندی شده جهت اطمینان از تازه بودن، سالم بودن و استفاده آسان از محصولات مواجه است. تقاضای بیشتر برای مواد‌غذایی با کیفیت عامل پیشبرنده صنایع دیگر نیز است و این مسئله باعث رونق فروشگاه‌های بزرگ و کوچک نیز می‌شود.

سوپرمارکت‌ها و هایپرمارکت‌ها بیشترین سهم از بازار خرده‌فروشی فروش مواد‌غذایی را در اختیار دارند و درآمد خرده‌فروشی مواد‌غذایی در جهان، سالانه بیش از 4تریلیون دلار است. در ایالات متحده و اتحادیه اروپا خرده‌فروشی مواد‌غذایی روز‌به‌روز رونق بیشتری می‌گیرد و سهم بازار خرده‌فروشان مواد‌غذایی در کشورهای نوظهور اقتصادی نیز در حال افزایش است و این عوامل منجر به فروش بیشتر محصولات صنایع غذایی می‌شود.

به این خرده‌فروشان باید شرکت‌های بزرگ فروش مواد‌غذایی را نیز افزود که فعالیت‌های فروش و بازاریابی خود را به‌صورت جهانی اداره می‌کنند و با برپایی سوپرمارکت‌های متعدد در کشورهای گوناگون تبدیل به سوپرمارکت‌های غول‌آسای جهانی شده‌اند.

در این میان تولیدکنندگان مواد‌غذایی نیز بیکار ننشسته‌اند و در حال توسعه خطوط تولید تخصصی هستند تا با تنوع بخشیدن به محصولات خود بهتر بتوانند با رقیبان بزرگ رقابت کنند. همچنین مارکت‌لاین که از سایت‌های بررسی و پیش‌بینی بازار است، به پیش‌بینی بازار میوه و سبزیجات تا پایان سال 2016 پرداخته است.

به‌عنوان مثال در مورد بازار پیش روی مواد‌غذایی چون میوه و سبزی عنوان می‌کند که ارزش بازار جهانی میوه و سبزیجات در سال 2016 به بیش از 750میلیارد دلار می‌رسد که این میزان نشان‌دهنده رشد سالانه 25درصدی طی یک دوره پنج ساله است. همچنین میزان تولید میوه و سبزیجات تا پایان سال 2016 به بیش از 690میلیون تن خواهد رسید که این رقم نشان‌دهنده رشد 5درصدی نسبت به سال‌های گذشته است.

همچنین میزان فروش میوه و سبزیجات در این سال بیش از 64درصد کل بازار مواد‌غذایی را به خود اختصاص خواهد داد و منطقه آسیا و اقیانوس آرام با بیش از 45درصد خرید، بزرگ‌ترین بازار میوه و سبزیجات در سال 2016 خواهد بود. آمار و ارقامی که همگی براساس میلیون‌ها تن و میلیاردها دلار محاسبه می‌شود تنها منحصر به یک حوزه کوچک از مواد‌غذایی است.

همه این مسائل را باید با توجه به جمعیت کشور، کشورهای همسایه و سایر بازارهای صادراتی ایران نیز در نظر گرفت. چون در این صورت با جمعیتی چند میلیون نفری مواجه می‌شویم که تنها کافی است با ایده‌های نو و خلاقانه وارد بازار شویم تا فروش هرچه بیشتر و تقاضاهای هرچه گسترده‌تر را شاهد باشیم.