شوک به ترکیه و فرصت طلبی مثبت

رهبران احزاب سیاسی در ترکیه از سه دهه پیش تا امروز به رغم اختلاف دیدگاه های سیاسی و منافع متضاد درون سرزمینی اما در استفاده از موقعیت های منطقه ای و بین المللی بر یک روش حرکت کرده اند. از تورگوت اوزال تا رجب طیب اردوغان و سایر رهبران ترکیه از رخدادهایی مثل جنگ عراق علیه ایران بیشترین استفاده را برده و جایگاه تجاری خود را در منطقه به سرعت رونق بخشیدند.

رهبران ترکیه از جنگ آمریکا علیه عراق نیز استفاده کردند و در شرایط بازسازی عراق به شریک بزرگ این کشور در تجارت بدل شده و در سرمایه گذاری، از فعالیت های عمرانی و مهندسی این کشور سودهای فراوان بردند. رهبران احزاب ترکیه پس از آنکه افغانستان از شرایط جنگ ها رهایی پیدا کرد سعی در استفاده از امکانات این کشور برای توسعه کردند و به شریک تجاری و صنعتی افغانستان تبدیل شدند. گسسته شدن وابستگی تمام عیار کشورهای رها شده از دامان شوروی سابق نیز به منفعت ترکیه بود و تجار و صنعتگران ترکیه ای بازار کشورهای آسیای میانه را هدف قرار دادند. اما اکنون و به دلایل گوناگون کشور ترکیه در گرداب افتاده است و به نظر می رسد تا رسیدن به روزهای عادی زمان زیادی لازم دارد. کارشناسان و ناظران آگاه باور دارند که این شرایط می تواند برای ایران یک فرصت مناسب باشد تا در بخش هایی از اقتصاد کشور دگرگونی شتابان پدیدار کند و سهمی از بازارهای رها شده ترکیه را به دست آورد. 

یکی از نقاط قوت ترکیه جذب و جلب جهانگردان از همه سوی جهان بود که به نظر می رسد با آسیب جدی مواجه شده است. واقعیت این است که ایران از نظر استانداردهای گردشگری در طبیعت و آثار دیدنی کاستی ندارد و با کاهش برخی سخت گیری ها می توان جهانگردان را به ایران کشاند و یک محل دایمی درآمد ارزی برای کشور تدارک دید. ایران در جنوب و شمال ساحل دارد و زیبایی های طبیعی آن در سراسر این سرزمین قابلیت جذب توریست دارد.

آثار باستانی و فرهنگی نیز ایران را به جایگاهی ممتاز در عرصه گردشگری بدل کرده است. به جز توریست در عرصه های دیگر نیز ایران توان جایگزینی ترکیه را دارد. ایران علاوه بر داشتن ذخایر طبیعی با کشورهای صاحب گاز مثل ترکمنستان مرز دارد و می تواند جای ترکیه را گرفته و محل صادرات گاز به جهان و به ویژه اروپا باشد.

فعال کردن خطوط انتقال نفت و گاز کشورهای آسیای میانه از طرف ایران در این شرایط می تواند راه خوبی برای بازار آتی باشد. ایران به لحاظ تاریخی در صنعت اتومبیل سازی بر اتومبیل سازی ترکیه برتری دارد و ظرفیت سخت افزاری و زیربنایی مناسبی برای تولید اتومبیل و قطعات اتومبیل دارد و پر کردن جای خالی صنعت ترکیه در شرایط فعلی ممکن است. تبدیل شدن به هاب ترانزیتی منطقه نیز از دیگر قابلیت های ایران است. این رخدادها البته در ذهن شدنی است، می ماند به اینکه «فرصت طلبی مثبت» داشته باشیم و از رخدادهای موجود به نفع ایران استفاده کنیم.

عضو شورای سردبیری