سازمان حمایت، حامی تولید نیست

در اواسط سال گذشته قیمت خرید هر کیلوگرم شیر خام 1110 تومان بود و دولت در آن زمان برای حمایت از تولیدکنندگان، علوفه ارزان‌قیمت برای جبران زیان دامداران توزیع می‌کرد. همچنین برای آنکه افزایش قیمتی در فرآورده‌های لبنی نداشته باشیم در چهار ماهه پایانی سال گذشته نیز معادل 190 تومان بابت خرید هر کیلوگرم شیر خام یارانه تعیین شد که در مجموع قیمت خرید هر کیلوگرم شیرخام به 1300 تومان رسید. در واقع قرار شد 1110‌تومان پول شیر از طریق کارخانجات و 190 تومان از سوی دولت تامین و پرداخت شود.
بـراسـاس بـررسـی‌های کارشناسی صورت گرفته، امسال قیمت واقعی هر کیلوگرم شیرخام براساس قیمت تمام‌شده محصول 1525 تومان برآورد شده بود که پس از کشمکش‌های فراوان نرخ مصوب آن را سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، 1440 تومان تعیین و ابلاغ کرد. طبق این مصوبه از ابتدای تیرماه 93 صنایع لبنی باید هر کیلوگرم شیر خام باکیفیت و استاندارد را به قیمت 1440 تومان از دامداران خریداری می‌کردند اما صنایع لبنی تاکنون از اجرای این مصوبه خودداری کردند. پس از کشمکش‌های فراوان میان دامداران و کارخانه‌داران، سرانجام وزارت جهاد کشاورزی وارد گود اجرایی شد و سازمان تعاون روستایی را مامور خرید تضمینی شیرخام از دامداران به قیمت 1440 تومان کرد. حال باید دید پس از این، کارخانه‌های لبنی ملزم به خرید شیرخام طبق مصوبه دولت خواهند شد؟

سازمان حمایت کم‌کاری می‌کند
محمدرضا ملاصالحی، قائم‌مقام معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی، درباره خرید تضمینی شیرخام توسط سازمان تعاون روستایی به «فرصت امروز» می‌گوید: زمانی که تعادل بازار محصولات کشاورزی به‌هم بخورد، وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل و تعادل بخشیدن بازار و همچنین حمایت از تولیدکننده و مصرف کننده، از مکانیسم خرید تضمینی استفاده می‌کند. مصوبه دولت مبنی بر خرید شیرخام به قیمت 1440 تومان از دامداران از تاریخ یکم تیرماه امسال ابلاغ شد اما صنایع لبنی از اجرای آن امتناع کردند و همچنان شیر خام را به قیمت پارسال خریداری می‌کنند.
وی با اشاره به کم‌کاری نهادهای نظارتی مربوط، در این زمینه می‌افزاید: نهادی که قانون به آنها اجازه دخالت در این زمینه را داده، سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده است. شوربختانه این سازمان همواره منافع تولیدکننده اصلی را فراموش کرده و در این خصوص تاکنون هیچ اقدامی نکرده است. این در حالی است که کارخانه‌های لبنی براساس همین مصوبه دولت در ابتدای امسال یک‌بار قیمت محصولات خود را تا 15 درصد افزایش دادند، اما قیمت خرید شیرخام را افزایش ندادند و با نرخ سال پیش از دامدار خرید می‌کنند.

دامداران و صنایع لبنی به هم وابسته‌اند
ملاصالحی تاکید می‌کند: صنایع لبنی و فرآوری و دامداران باید بدانند که به هم وابسته هستند و از دور خارج شدن یکی از آنها منجر به ساقط شدن دیگری می‌شود. این واقعیتی کتمان‌ناشدنی است که هم صنایع لبنی و هم تولیدکنندگان شیرخام باید به آن پی برده باشند. این در حالی است که در چند ماه گذشته دامداران ضررهای زیادی را متحمل شدند و بار جبران خسارت کارخانه‌های لبنی و مصرف‌کننده بر دوش دامداران سنگینی کرده است. مشاور بهبود و تغذیه دام معاون وزیر کشاورزی، ادامه می‌دهد: قیمت 1440 تومانی مصوب شیر خام، قیمت کف این محصول است و قیمت پیشنهادی اتحادیه‌های دامداران 1520 تومان بود که سازمان حمایت، با توجه به منافع تولیدکننده و مصرف‌کننده نرخ اعلام شده را در نظر گرفت.

ظرفیت‌های صادرات شیر‌خشک بالاست
وی تصریح می‌کند: دامدار هیچ‌گاه به دنبال افزایش قیمت نیست اما افزایش هزینه‌های تولید، چاره‌ای جز این باقی نگذاشته و دامدار مجبور است برای جبران هزینه‌ها خواستار منطقی شدن نرخ محصولش باشد. در غیر‌این صورت دام‌های شیری یکی پس از دیگری به کشتارگاه‌ها فرستاده می‌شوند. ما برای رسیدن به افزایش میانگین تولید شیر در کشور زحمت‌ها و هزینه‌های زیادی را متحمل شده‌ایم. صادرات شیر‌خشک یکی از دستاوردهای قابل اتکای وزارت کشاورزی است و اگر شیرخام به قیمت واقعی نرسد و با کاهش تولید مواجه شویم، بازارهای صادرات را نیز به مرور از دست می‌دهیم.
ملاصالحی درباره تکلیف شیرهای خریداری شده از سوی سازمان تعاون روستایی وزارت جهاد کشاورزی، می‌گوید: با تعدادی از کارخانه‌های فرآوری تفاهم کرده‌ایم که شیرهای خام خریداری شده به شیرخشک تبدیل شده و در انبارها نگهداری شوند. اگر بازارهای داخلی کشش داشت، مصرف می‌شود و در غیر‌این صورت برای صادرات اقدام خواهد شد. ما در صادرات شیر‌خشک ظرفیت‌های فراوانی داریم.

شیرخشک مازاد، بدون تعریف بازار هدف
شمسعلی هادیزاده معلم، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران، خرید تضمینی شیرخام دامداران از سوی سازمان تعاون روستایی وزارت جهاد کشاورزی را بدون پشتوانه ارزیابی و اظهار می‌کند: مطمئن هستم وزارت کشاورزی در این زمینه مانند سایر زمینه‌ها بدون مطالعه عمل کرده است. وی می‌افزاید: تا وقتی بازار هدف برای محصولاتمان تعریف نکرده باشیم، خرید تضمینی به زیان تولیدکننده خواهد بود. در خرید شیر خام نیز بی‌تردید وضعیت به همین‌گونه است و هیچ بازاری برای فروش شیر‌خشک تعریف نشده است.

اتحادیه‌های تولید سهمی در بازار ندارند
غلامرضا نوری قزلجه، نـایـب‌ریـیـس کمیسیون کشاورزی مجلس، با ابراز گلایه از مسئولان مربوط در اجرای مصوبه 1440 تومانی شیر خام دامداران، می‌افزاید: این موضوع نیز باید به‌خوبی مدیریت شود. بحث سود و زیان مقطعی دامداران مطرح نیست، ما شاهد از بین رفتن دام‌های مولد که سرمایه‌های ملی هستند و در پی آن از بین رفتن صنایع لبنی هستیم. اگر چنین شود همه ضرر می‌کنند و زیرساخت‌هایی که در دهه‌های اخیر در صنعت دامپروری و لبنی در کشور ایجاد شده نیز نابود می‌شوند و به‌سادگی قابل جبران و بازگشت نیست.  وی تـصـریـح می‌کند: شوربختانه مسئولان مربوط از این موضوع مهم و ملی به‌سادگی گذر می‌کنند. اگر قیمت‌ها واقعی نشود، دامداری و صنایع لبنی کشور از بین خواهد رفت. وزارت کشاورزی باید در این زمینه وارد عمل می‌شد.
در خرید تضمینی شیر اتحادیه‌ها و تعاونی‌های تولید باید سهم زیادی در بازار داشته باشند اما در کشور ما چنین نیست و اتحادیه‌ها سهمی در بازار ندارند. در این زمینه غفلت‌هایی شده است و امیدواریم در آینده اقدام‌های مناسبی صورت گیرد.  البته لازم به ذکر است که مسئولان سازمان حمایت بنا به دلایلی قادر به پاسخگویی نبودند. امیدواریم شرایطی فراهم شود تا بتوانیم پاسخ این سازمان را هم بشنویم.

هجوم متقاضیان، خرید تضمینی شیرخام را به تاخیر انداخت
رییس سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور، از تاخیر دو روزه خرید تضمینی شیر خام خبرداد و گفت: به دلیل بالا بودن تعداد متقاضیان فروش شیر، باید ضوابط و دستورالعمل مناسبی برای این امر تدوین شود. حسین صفایی در گفت‌وگو با ایرنا، افزود: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از سوی دولت برای حمایت از دامداران قرار بود از روز جاری (شنبه) خرید تضمینی شیرخام مازاد تولید دامداران با قیمت 1440 تومان توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی وزارت جهادکشاورزی در شش استان کشور از جمله تهران، قم، خراسان رضوی، اردبیل، قزوین و خراسان جنوبی اجرا شود.
وی اظهار کرد: طبق این برنامه قرار بود شیرخام باکیفیت دارای چربی 2/3درصد و بار میکروبی زیر 100 هزار با نرخ 1440تومان و شیر باکیفیت کمتر با قیمت حدود 1320 تومان از دامداری‌ها خریداری شود.
به گفته وی، با شروع خرید تضمینی شیرخام از سوی دولت، تولیدکنندگان روی هر کیلوگرم شیر خام 150 تا 200 تومان کمتر خسارت خواهند دید.
وی تصریح کرد: شیری که از دامداران خریداری می‌شود مازاد بر نیاز کارخانجات فرآورده‌های لبنی خواهد بود و صدمه‌ای به ورودی شیرخام صنایع نمی‌زند.
صفایی در حال حاضر میانگین خرید شیر خام از سوی صنایع لبنی را حدود 1177 تا 1200 تومان دانست و گفت: متاسفانه در شش ماهه اخیر دامداران شیر خام را با قیمتی کمتر از نرخ مصوب دولت به فروش رسانده‌اند و این بدان معنی است که روی هر کیلوگرم شیرخام بین 200 تا 250 تومان ضرر داده‌اند.  رییس مرکزی سازمان تعاون روستایی کشور افزود: در این راستا وزارت جهادکشاورزی با تعدادی از کارخانه‌های فرآورده‌های لبنی قراردادهایی به امضا رسانده که شیر خام تحویلی به پودر شیر و خامه تبدیل شود.
وی ادامه داد: البته قصد داریم در صورت افزایش عرضه شیرخام، قرارداد با صنایع لبنی مختلف را نیز افزایش دهیم، هرچند این کار در سایر استان‌ها نیز به‌تدریج اجرا خواهد شد.
صفایی اظهار کرد: از آنجا که متولی این امر، سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور است کارخانه‌های فرآوری لبنی فقط در این فرآیند حق‌العمل‌کار هستند و در این راستا مشکلی پیش نخواهد آمد.
وی اضافه کرد: وقتی کارخانه‌های لبنی حق‌العمل‌کار باشند، تعیین‌کننده قیمت برای ما نخواهند بود، بلکه دولت تعیین‌کننده نرخ است.