دریا تو را می‌خواند

اگر چه با شنیدن نام رستوران دریایی اغلب ما ایرانی‌ها‌ ذهن‌مان به سوی اغذیه‌فروشی‌های شیکی می‌رود که خوراکی‌های دریایی عرضه می‌کنند اما برخلاف آنچه با شنیدن این نام به ذهن می‌آید، رستوران‌های دریایی جایی نیستند که غذاهایی با پایه محصولات دریایی به مشتریان عرضه می‌کنند. نگاهی به بعضی از فیلم‌های سینمایی و مستند که در کشورهای مختلف (ازجمله همسایه غربی ایران) ساخته می‌شود می‌تواند ما را با معنای واقعی رستوران دریایی آشنا کند که اتفاقا منحصر به رشته خاصی از رستوران‌داری نیست و می‌تواند حتی اغذیه‌های غیردریایی را نیز سرو کند اما اصلا رستوران دریایی چیست و چرا بعضی از کشورها و رستوران‌دارانش به چنین شغلی روی می‌آورند.

رستوران دریایی و ما

استفاده از دریا به عنوان فضایی تفریحی و توریستی می‌تواند ضمن برآورده کردن نیاز تفریحی شهروندان ایرانی هدفی باشد برای جذب گردشگر و متعاقب آن ارزآوری، مقوله‌ای که تاکنون در کشور ما کمتر به آن پرداخته شده است واگر چه در شمال و جنوب ایران استعداد سرمایه‌گذاری بسیاری در این خصوص نهفته است اما به دلایل مختلف تاکنون چندان از آن استفاده نشده و معدود تأسیسات موجود نیز چندان دارای کیفیت نیست.

گشتی برای یافتن رستوران دریایی

بندر انزلی به عنوان یکی از شهرهای هدف مسافران و گردشگران ایرانی (وحتی خارجی) موقعیت مناسبی است برای تأسیس رستوران دریایی، گشتی در این شهر نشان می‌دهد یکی دو قایق نه‌چندان مجهز به کار رستوران داری مشغولند اما نوع دیگری از رستوران‌داری که شاید بتوان آن را نیز رستوران دریایی نامید، در این شهر وجود دارد. در حاشیه مرداب انزلی رستوران نسبتا مدرنی مشغول به کار است که با پایه (شمع)‌های محکم شده در آب، هر روزه مشتریان خاص خود را دارد؛ اما آنچه هدف این گزارش است، رستوران‌هایی است که کاملا در قایق‌ها و کشتی‌های تفریحی طراحی شده و به فعالیت می‌پردازند.

یک نمونه

کشتی تفریحی میرزا کوچک‌ خان با هدف توسعه گردشگری دریایی در دریای خزر به کارگرفته شد و نقطه عطف توسعه گردشگری دریایی و اولین شناور مسافری و تفریحی در دریای خزر به شمار می‌آید که با اهداف گردشگری دریایی وارد این عرصه شد و گواهینامه‌های دریانوردی را از مراجع ذی صلاح دارد، همچنین دارای امکانات و تجهیزات اقامتی و پذیرایی مناسب است.

این کشتی که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی وارد عرصه صنعت گردشگری شد، فرصت جذابی برای علاقه‌مندان به تجربه سفر دریایی در استان گیلان است و استاندارهای بین‌المللی شناوری را دریافت کرده است.  کشتی میرزا کوچک در سال 1971 در ژاپن ساخته شده و دارای پنج طبقه، 74متر طول، 12 متر عرض، 20 متر ارتفاع و26 کابین درجه یک و دو، با گنجایش حدود 250 مسافر است و می‌تواند بین استان‌های ساحلی و خارجی تردد کرده و مرکز اقامتی آن در حد هتل چهار ستاره است.

مهم‌ترین اهداف فعال کردن این کشتی ایجاد مسافرت‌های تفریحی دریایی بین شهرهای ساحلی گیلان و سایر استان‌های ساحلی شمال کشور و فراهم آوری زمینه سفرهای دریایی به کشورهای حاشیه خزر است و در بندرهای انزلی، آستارا و کیاشهر دارای اسکله است که البته به دلایلی که چندان معلوم نیست، مدتی است کمتر از آن استفاده می‌شود.

نظر کارشناس

ابوطالب صالحی، مدیربازرگانی شرکت «هفت دریای تیوا» درباره تعداد رستوران دریایی‌های موجود در کشور به «فرصت‌امروز» می‌گوید: در حال حاضر رستوران دریایی به معنای آنچه در دنیا مرسوم است نداریم، معدود فعالان این بخش عموما از قایق‌ها و لنج‌های فرسوده در کناره‌های دریا استفاده می‌کنند و به مشتریان سرویس می‌دهند که یقینا با استانداردهای جهانی فاصله بسیاری دارند.

او در پاسخ به اینکه برای راه‌اندازی یک رستوران دریایی مدرن چه میزان هزینه لازم است، می‌گوید: به عنوان مثال راه‌اندازی یک رستوران - تالار دریایی که گنجایش 400 نفر میهمان را داشته باشد و در آب‌های آرام (نظیر دریاچه‌ها) فعالیت کند تا سقف 12 میلیارد تومان هزینه دربردارد. اما برای راه‌اندازی رستوران دریایی که بتواند در آب‌های مواج نیز فعالیت کند از حدود 15 میلیارد آغاز می‌شود. وی همچنین درباره اخد مجوز می‌افزاید: متقاضیان ابتدا باید شرکتی ثبت کنند تا تحت مجوز آن به فعالیت بپردازند، مجوزهای بعدی را شرکت ما طبق توافق‌های انجام شده اخذ خواهد کرد.

شرایط لازم برای اخذ تسهیلات

پس از ثبت شرکت با اساسنامه‌ای که مشخصا موضوع فعالیتش باید حمل و‌نقل دریایی و دریانوردی یا خرید کشتی باشد، متقاضی اعتبار‌سنجی می‌شود که در این مرحله باید مشخص شود متقاضی (یا متقاضیان) از اعتبار کافی برخوردار بوده و طرح توجیهی برای دریافت وام‌های لازم را دارند.

مدارک لازم و سقف وام

برای دریافت وام مدارکی شامل آگهی تأسیس، آخرین آگهی روزنامه رسمی، اساسنامه شرکت، آگهی مربوط به افراد دارای حق امضا لازم است و سقف وام تا 15 میلیارد تومان است که با بهره بانکی نزدیک به صفر با بازپرداخت سه تا پنج سال قابل دریافت است. کشتی در رهن بانک قرار می‌گیرد و متقاضی موظف به امضا و سپردن سفته به بانک عامل است.

دلیل عدم سرمایه‌گذاری

یک کارشناس سرمایه درباره اینکه چرا سرمایه‌گذاران تمایلی به ورود به حوزه رستوران‌های دریایی ندارند به «فرصت امروز» می‌گوید: این کار در کشور ما سوژه نویی است و اغلب آن‌هایی که سرمایه‌گذاری می‌کنند تمایل چندانی ندارند نفرات اولیه باشند. نوعی ترس، شاید محافظه‌کاری در صاحبان سرمایه وجود دارد که البته بی‌راه هم نیست اما بالاخره باید روزی این اتفاق بیفتد و رستوران‌های دریایی در دایره هدف سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.

وی همچنین با اشاره به ثروت خدادادی که در شمال ایران وجود دارد، می‌گوید: مثلاً چرا نباید ما از این دریا استفاده کنیم و تورهای دریایی راه بیندازیم؟ دریای کاسپین (خزر) با وجود کشورهای ساحلی‌اش می‌تواند محل مناسبی برای سرمایه‌گذاری روی رستوران‌های دریایی باشد که گردشگران به جای هزینه کردن و رفتن به کشورهایی مانند ترکیه و... سوار کشتی‌های خودمان شوند و کشورهای مختلف حاشیه دریای خزر را با کشتی سیاحت کنند.

سخن پایانی

به نظر می‌رسد تاسیس رستوران دریایی موردی است که می‌طلبد سرمایه‌گذاران تامل بیشتری در این باره کنند. اعطای وام‌های مورد نیاز از سوی منابع بانکی و غیربانکی از یک‌سو و جاذبه‌هایی که رستوران‌های دریایی برای گردشگران دارد می‌تواند باعث رونق این حرفه شود. از سوی دیگر بازپرداخت چند ساله و طبق اعلام منابع مخاطب قرار گرفته این گزارش، سود تقریبا صفر درصد وام‌های اعطایی خود نقطه قابل تأمل دیگری است.

وجود بزرگ‌ترین دریاچه جهان در محدوده سرزمین ایران، خلیج فارس و دریای عمان همچنین دریاچه‌های مصنوعی دیگری در سراسر کشور، بستر سرمایه‌گذاری در این حوزه را توجیه‌پذیرتر می‌کند. اگر چه ناگفته پیداست حضور در این حوزه نیازمند به کارگیری دانش روز ساخت کشتی و قایق‌های توریستی است که هم‌اکنون نیز چندین شرکت در ایران به این کار مشغولند.