حرم تا حرم یک‌سوم راه را پیمود

نخستین قطعه از آزاد‌راه حرم تا حرم در حالی اوایل اسفندماه با حضور رییس‌جمهور افتتاح می‌شود که این پروژه قرار بود چند ماه زودتر به بهره‌برداری برسد اما وزیر راه و شهرسازی ترجیح داد افتتاح این پروژه پس از اتمام کامل پیشرفت فیزیکی آن انجام شود. در دولت گذشته بسیاری از پروژه‌ها پیش از پایان یافتن و رسیدن به پیشرفت فیزیکی کامل افتتاح شدند و همین امر سبب شد تا برخی از این پروژه‌ها باوجود افتتاح تا امروز نیز قابل بهره‌برداری نباشند که از جمله آنها می‌توان به فاز چهارم آزاد راه تهران - شمال اشاره کرد که همچنان مسدود است. اما با پایان یافتن عملیات اجرایی قطعه اول آزاد راه حرم تا حرم، بخشی از این آزاد راه که قم را به گرمسار متصل خواهد کرد، پنجم اسفند ماه سال‌جاری با حضور ریـیـس‌جـمهور کشورمان افتتاح خواهد شد. این پروژه در 21 اسفندماه 1391 یعنی دو سال پیش با سرمایه دولت و قرارگاه خاتم الانبیا آغاز شده بود و با پایان یافتن آخرین مراحل کار اجرایی در روزهای ابتدایی ماه آینده رسما زیر بار ترافیک خواهد رفت.

البته ذکر این مطلب خالی از لطف نیست که قطعات دیگر این پروژه هنوز در مرحله مطالعه و جذب سرمایه‌گذاری قرار داشته و وارد مرحله اجرایی نشده است. براساس آنچه شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور اعلام کرده، هزینه کل ساخت قطعه 152 کیلومتری قم به گرمسار 690 میلیارد تومان بوده که در این بین 60 درصد از آورده را دولت و 40 درصد را قرارگاه خاتم‌الانبیا فراهم کرده است.

همچنین پیمانکاری این پروژه که ساخت و تکمیل آن نزدیک به دو سال زمان‌برده بر عهده قرارگاه خاتم الانبیا بوده است. طرح اولیه این پروژه به شکلی طراحی شده که پس از ساخت کامل قطعات این پروژه استان تهران، قم، سمنان و خراسان رضوی به یکدیگر متصل خواهند شد و بخشی که قرار است افتتاح شود در ابتدا با ساخت آزاد راه قم – کاشان آغاز شده و سپس با اتصال به بزرگراه تهران – گرمسار وارد مسیر اصلی مشهد خواهد شد.

از سوی دیگر، یکی از مسائل اصلی که اهمیت پروژه‌های ایجادی در کشور را مشخص می‌کند بحث سودآوری آن و ملی بودن پروژه از لحاظ اهمیت است که طبق برآوردهای انجام شده زمان بازگشت سرمایه این پروژه 23 سال خواهد بود که سه سال از آن در زمان ساخت و 20 سال در زمان بهره‌برداری تخمین زده شده است. یکی دیگر از مزایای بهره‌برداری از این پروژه کاهش 85 کیلومتری مسیر قم به گرمسار است که به این ترتیب حدود 90 دقیقه از زمان این سفر برای خودروهای سواری کاسته خواهد شد.

در همین راستا محمد فیروزی، دبیر کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درباره سودآوری و چگونگی عملکرد این پروژه به «فرصت امروز» گفت: در حال حاضر حجم ترافیک بالایی را از سمت جنوب به مشهد مقدس داریم که این پروژه می‌تواند تا حدودی از بار ترافیکی این منطقه کم کند.

وی با بیان اینکه بهره‌برداری از این پروژه مسافت را کاهش خواهد داد، اظهار کرد: با توجه به برآوردهای انجام شده این پروژه را می‌توان از لحاظ آورده اقتصادی تقریبا مقرون به صرفه دانست. وی افزود: اگر تخصیص اعتبارات توسط دولت به این‌گونه پروژه‌ها و به‌طور ویژه آزادراه حرم تا حرم بیشتر شود و بتوان در زمانی کوتاه این پروژه را به‌طور کامل به مرحله اجرا رساند، مزایای بسیار زیادی را برای تردد به مشهد مقدس ایجاد خواهد کرد.

وی با اشاره به کم بودن حجم اعتبارات برای ساخت‌و‌ساز در کشور گفت: با اعتباراتی که در حال حاضر در کشور وجود دارد، افتتاح پروژه‌های جدید هزینه‌های سنگینی روی دوش دولت می‌گذارد که دولت از انجام برخی از آنها مستاصل است. وی ادامه داد: به همین دلیل، دولت در دوره فعلی اولویت خود را روی پروژه‌هایی گذاشته که یا پیشرفت فیزیکی بیش از 80 درصد داشته باشند یا اینکه به‌عنوان پروژه‌های اولویت‌دار در بحث ملی تعیین ‌شوند.

از سوی دیگر، این آزادراه که در زمان ساخت بیشتر از 1200 و در زمان بهره‌برداری بیش از 400 فرصت شغلی ایجاد کرده به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین اهداف دولت در زمینه افزایش ایمنی راه‌ها، کاهش ترافیک جاده‌های منتهی به پایتخت و کاهش آلاینده‌های زیست محیطی به حساب می‌آید. سفر سالانه چند میلیون ایرانی به مشهد و قرار گرفتن مرز ترانزیتی سرخس در استان خراسان، این راه اصلی را به‌عنوان متصل‌کننده کریدور شمال به جنوب و مرکز کشور فعال خواهد کرد و انتظار می‌رود با افتتاح تمام قطعات این پروژه به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین راه‌های مواصلاتی کشور وارد چرخه شریان‌های اصلی ایران شود.

بنابراین با افتتاح این پروژه یکی از مسائل اصلی که وزارت راه و شهرسازی با آن درگیر خواهد بود اجرایی ساختن مابقی این پروژه خواهد بود که براساس اعلام عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی کار اجرایی روی دو قطعه دیگر این آزاد‌راه که گرمسار را با مسافتی 120کیلومتری به سمنان و نیشابور و پس از آن از طریق آزاد‌راهی 80 کیلومتری به مشهد متصل می‌کند در آینده‌ای نزدیک آغاز خواهد شد. هرچند زمان افتتاح این پروژه اندکی به تعویق افتاد اما نکته امیدوار‌کننده بهره‌برداری در مدت دو سال از پروژه‌ای است که به سرنوشت آزادراه تهران – شمال دچار نشد.