تناقض‌های کاهش نرخ سود بانکی

به‌زودی بانک‌ها تصمیمات تازه‌ای را درباره کاهش دوباره نرخ سود بانکی خواهند گرفت و این بار خود بانکداران در این باره پیشقدم شده‌اند، اما برخی کارشناسان معتقدند زمینه کاهش نرخ سود فراهم نیست.

به گزارش مهر، بانک‌ها قرار است تا دو هفته آینده درباره کاهش نرخ سود بانکی تصمیم‌گیری کنند. این بار باز هم کاهش نرخ سود بانکی در دستور کار قرار گرفته است، برخی بانکی‌ها می‌گویند که امکان کاهش نرخ سود بانکی تا ۱۶ درصد هم با توجه به کاهش نرخ تورم وجود دارد.

از سوی دیگر برخی از کارشناسان اقتصادی مطرح می‌کنند که سیستم بانکی امکان کاهش دوباره نرخ سود را ندارد و شرایط برای این امر فراهم نیست و اگر چنین کاری صورت گیرد، به نفع سپرده‌گذاران و تسهیلات‌گیرندگان نیست، بلکه به نفع خود بانکداران است.

همیشه این بانکداران بودند که در مقابل کاهش نرخ سود بانکی مقاومت می‌کردند اما این بار پیشقدم شده‌اند که نرخ سود را حداقل 2درصد دیگر کاهش دهند و بانک مرکزی هم به نظر می‌رسد که از آنها حمایت می‌کند.

ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی درباره سیاست کاهش نرخ سود بانکی گفت: بانک مرکزی تا رسیدن به نرخ تورم سیاست کاهش نرخ سود را دنبال می‌کند. نرخی که برای بانک مرکزی قابل قبول است، نزدیک به نرخ تورم است.

رئیس شورای پول و اعتبار افزود: الان هنوز این نرخ با تورم فاصله زیادی دارد، ضمن اینکه سیاست کاهش نرخ سود بانکی از اهداف اصلی بانک مرکزی است و همچنان ادامه دارد.

سیدبهاء‌الدین حسینی‌هاشمی در گفت‌وگو با مهر درباره این موضوع گفت: در حال حاضر سیاست کاهش نرخ سود بانکی دستوری است. زمانی می‌توان گفت که تعیین نرخ سود دستوری نیست که این نرخ از نرخ بازار تبعیت کند، این در حالی است که هم‌اکنون نرخ تمام شده در بازار آزاد در کنار بازار بانکی ۴۰درصد است.

وی ادامه داد: در این حالت چگونه می‌توان نرخ سود در یک بازار رسمی را ۱۵درصد تعیین کرد، در حالی که همه پول‌ها به سمت بازار آزاد شیفت می‌کند، بنابراین کاهش دستوری نرخ سود بانکی فقط به نفع بانک‌ها و سهامداران آنهاست.

مدیرعامل اسبق بانک‌های صادرات و سرمایه گفت: از طرف دیگر منافعی عاید استفاده‌کنندگان از تسهیلات یا واحدهای اقتصادی که مورد نظر سیاست‌گذاران اقتصادی است، نخواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: در این حالت و به طرق مختلف ممکن است بانکداران نرخ سود را مثلا ۲۰ تا ۲۲ درصد اعلام کنند، اما با سپرده‌گذاری در حساب‌های قرض‌الحسنه به اشکال مختلف قیمت تمام شده پول ۲۸-۲۷ تا ۳۰درصد تمام خواهد شد.

هاشمی گفت: پس زمانی ما می‌توانیم این سیاست‌ها را اعمال کنیم که با مازاد عرضه پول مواجه باشیم، به عبارت دیگر پولی که بانک‌ها دریافت کرده‌‌اند، نتوانند تمام آن را مصرف کنند، این در حالی است که همه پول بانک‌ها مصرف شده، بر این اساس کاهش نرخ سود چه معنایی خواهد داشت.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی با تاکید بر اینکه امکان کاهش نرخ سود وجود ندارد، گفت: روند کاهشی نرخ سود قطعا به رشد و توسعه اقتصادی کمک می‌کند. یکی از پارامترهایی که به کاهش نرخ سود کمک می‌کند، نرخ تورم است. نرخ تورم در حال حاضر کاهش یافته اما الزاما قرار نیست نرخ سود هم کاهش پیدا کند. 

وی با بیان اینکه کاهش نرخ سود بستگی به پارامترهای مختلفی دارد، افزود: باید تعادل در بازار پول برقرار باشد، یعنی تقاضا برای عرضه و تقاضای پول در حد تعادلی باشد، اما از آنجا که سیستم بانکی‌مان دسترسی به منابع بین‌المللی ندارد، بخش زیادی از منابعش چه در بخش دولتی و چه خصوصی مصرف شده است.

حسینی‌هاشمی تصریح کرد: در عین حال ساختار بازار سرمایه ما نیز خوب و مناسب نیست، لذا منابع قابل تصرف وام‌دهی در حداقل خود قرار دارد، ولی تقاضا به‌شدت افزایش یافته، به طوری که برآورد می‌شود تقاضا برای پول از سیستم بانکی در بازار رسمی دو برابر میزان عرضه است.

وی خاطرنشان کرد: وقتی این میزان دو برابر باشد قطعا نرخ سود کاهش پیدا نخواهد کرد، چون کاهش نرخ سود تکافوی عرضه و تقاضا را نمی‌کند و به همین دلیل بالاتر خواهد بود. در عین حال اگر سیاست کاهش نرخ سود دستوری باشد، به ضرر سپرده‌گذاران و از طرف دیگر به نفع خود بانک‌هاست.

احمد طاهری بهبهانی، مدیرعامل بانک سامان نیز در گفت‌وگو با مهر با تاکید بر اینکه نرخ سود به‌صورت دستوری تعیین نمی‌شود و تعیین آن در حال حاضر در اختیار کانون بانک‌های خصوصی و شورای عالی بانک‌های دولتی قرار دارد، گفت: نرخ سود به‌زودی تعیین خواهد شد.

وی ادامه داد: در حال حاضر کانون بانک‌های خصوصی و شورای عالی بانک‌های دولتی در حال مطالعه روی این موضوع هستند. مدیران عامل بانک‌ها هم مطالعاتی در این باره دارند و امیدواریم طی یکی دو هفته آینده نتایج اعلام شود.