تاناکورا در اینستاگرام و فیس‌بوک

زمانی که مردم ایران شب‌ها به انتظار سریال اوشین و ماجراهای زندگی زن ژاپنی می‌نشستند، تاناکورا وارد ادبیات‌شان شد و طولی نکشید که به بازار و اقتصادشان هم راه پیدا کرد. فروشگاه دست دوم فروشی سریال ژاپنی الگویی برای خریدوفروش شده بود اما چند سال بعد نگرانی‌ها از بابت سلامت خریداران لباس‌های دست دوم باعث آغاز برخوردها با چنین فروشگاه‌هایی شد. در خرداد ماه 93 بود که مدیرکل برنامه‌ریزی دستگاه‌های اقتصادی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با هشدار نسبت به فروش لباس‌های دست دوم خارجی و تاناکورا، از عدم تمدید مهلت ادامه فعالیت این واحدها و پلمب آنها خبر داد.

 از مدت‌ها قبل هشدارها به فروشندگان لباس‌های دست دوم شروع شده بود و این واحدها برای تغییر رویه فرصتی در اختیار داشتند و باید قید خریدوفروش دست دوم‌ها را می‌زدند. مسئولان اتحادیه تولید‌کنندگان و فروشندگان پوشاک هم در همراهی با نهادهای بالاتر، بر جمع‌آوری فروشگاه‌های تاناکورا تاکید کرده بودند. فروشگاه‌هایی که لباس‌های دست دوم وارداتی را به قیمت ارزان می‌فروختند و به گفته آنها تهدیدی برای بهداشت به حساب می‌آمدند. اما جمع‌آوری و پلمب این واحدها به تجارت لباس‌های دست دوم پایان نداد. تجارتی که در جهان سابقه دیرینه دارد، در ایران هم به راه است و از روی زمین کمی پایین‌تر رفته و زیرزمینی شده است. گفته می‌شود لباس‌های تاناکورا در ایران از لباس‌هایی هستند که توسط سازمان‌های خیریه در کشورهای اروپایی برای کمک به کشورهایی نظیر پاکستان، عراق و افغانستان فرستاده می‌شود و با توجه به اینکه مدل این پوشاک با پوشش افراد کشورهای نام برده مغایرت دارد، آنها را در همان بسته‌بندی‌ها به سایر کشورها از جمله خریداران ایرانی می‌فروشند. این روزها با ممنوعیت فروش رسمی لباس‌های دست دوم، فروش غیررسمی ادامه دارد و به صفحه‌های اینترنتی و پیج‌های شخصی در شبکه‌های اجتماعی منتقل شده است.

10درصد خرج دلالی آنلاین

در یکی از پیج‌های فروش لوازم دست دوم در اینستاگرام اعلام شده که «تبلیغ کالا رایگان است، اما هنگام فروش 10درصد به ما تعلق می‌گیرد.»یک شلوار کتان‌کشی در حد نو 45هزار تومان قیمت‌گذاری شده. بعضی‌ها در کامنت‌های عکس‌ها برای ارسال تصویر اجناس‌شان اعلام آمادگی کرده‌اند. یکی از کاربران نوشته: «ببخشید من لباس عروسم رو می‌خوام بذارم توی پیج‌تون. می‌شه به kik پیام بدین؟» یک لباس عروس دست دوم که صاحبش می‌گوید 2 میلیون و 600هزار تومان قیمت داشته، در این صفحه 850هزار تومان قیمت‌گذاری شده. کامنت‌های زیر عکس می‌گوید مشتری‌های لباس از قیمتش شوکه شده‌اند و معتقدند با نصف آن می‌شود یک لباس را اجاره کرد. با همین قیمت‌گذاری‌هاست که بعضی از لباس‌ها فروش نرفته‌اند و در عکس‌های جدید صفحه با قیمت دیگری دوباره ثبت شده‌اند تا بالاخره مشتری‌شان را پیدا کنند. 

از شیر مرغ تا جان آدمیزاد

یکی دیگر از صفحه‌های اینستاگرامی که خودش را ebay ایرانی می‌نامد و فالوورهای زیادی دارد، در هر پست تصویری از لباس یا وسیله فروشی می‌گذارد و قیمت آن را زیر عکس درج می‌کند. خرج وساطت فروش هر کالا برای صاحب این صفحه 2هزار تومان است. افرادی که لباسی برای فروش دارند می‌توانند آن را برای ادمین دایرکت کنند تا عکس کالای‌شان در صفحه منتشر شود و برایش مشتری پیدا شود.

یکی از آخرین پست‌های صفحه مربوط به یک کت و شلوار مجلسی زنانه با رنگ مغز پسته‌ای است که 250هزار تومان قیمت‌گذاری شده و شماره تماس صاحب لباس زیر آن درج شده است. بعضی از کاربران دوستان‌شان را زیر عکس منشن کرده‌اند تا بلکه لباسی را که دنبالش بوده‌اند اینجا با قیمتی ارزان‌تر پیدا کنند. البته نه آن قدر ارزان که هر کسی قادر به خرید آن باشد. بعضی از لباس‌های صفحه از برندهای مشهور هستند و قیمت دست دوم‌شان هم چندان ارزان نیست. البته بازار چانه‌زنی هم بی‌رمق نیست؛ قیمت یک کفش پاشنه بلند نو با طرح پوست ماری 50هزار تومان درج شده اما یکی از کاربران در کامنت‌ها نوشته: «اگر اینو 30 می‌دید می‌خوام.»

فقط لباس نیست که در این صفحه‌ها مشتری خود را دارد. تصویر یک لوستر به قیمت 550هزار تومان، یک دوربین کانن 7 مگاپیکسل به قیمت 170هزار تومان، یک ست ساعت و شمعدان طلایی لوکس به قیمت 800هزار تومان، سرویس کاور لحاف و روبالشی با قیمت 80هزار تومان و حتی تعدادی مداد آرایشی مارک‌دار به قیمت 12هزار تومان هم میان اجناس دیده می‌شود. زیر بعضی از اجناس در کامنت‌ها نوشته شده: فروخته شد.

خریدار و فروشنده  هر دو راضی‌اند

صاحب این صفحه درباره ایده ساخت آن و نقش چنین صفحه‌ای در رد و بدل کردن دست دوم‌ها به «فرصت امروز» می‌گوید: «من همیشه می‌دیدم جای ebay در ایران خالی است و خوشبختانه الان در پیچ ما خریدوفروش انجام می‌شود و استقبال از آن خوب بوده. گرچه من فکر نمی‌کردم با وجود صفحه‌هایی که رایگان آگهی می‌دهند از پیج ما استقبال شود. اغلب مردم در خانه‌هایشان اجناسی دارند که استفاده نمی‌شود و این فرصتی است که بتوانند آنها را به پول تبدیل کنند. هیچ‌کس از این کار بدش نمی‌آید و حتی فرصتی ایجاد می‌شود که افراد بتوانند وسیله خاصی را که دنبالش بوده‌اند پیدا کنند و بخرند. برای همین تقریبا همه کسانی که صفحه را فالوور می‌کنند خریدار هستند. نقش اصلی ما تبلیغات و اضافه کردن فالوور و انتشار عکس است. هر چه فالوورهای ما بیشتر شود احتمال فروش کالا بیشتر است. حتی ما از کشورهای دیگر هم مشتری داریم که ایرانی‌هایی هستند که در آلمان و فرانسه و ترکیه زندگی می‌کنند و اجناس شان را به ایران می‌فرستند.»

او در توضیح اینکه چرا با وجود اجناس نو، افراد خرید دست دوم را ترجیح می‌دهند، می‌گوید: «اول این توضیح را بدهم که در بسیاری از مواقع منظور از جنس دست دوم اجناسی نیست که خیلی کهنه هستند یا صد بار استفاده شده‌اند. بعضی از مردم لباس‌هایی می‌خرند و بعد از آن خوششان نمی‌آید و بدون استفاده مدت‌ها آن را نگه می‌دارند یا فقط یک بار می‌پوشند. اینجاست که لباس می‌تواند با قیمتی پایین‌تر از قیمت خرید مال کس دیگری شود که از آن استفاده می‌کند. این وسط هر دو طرف سود می‌برند؛ هم فروشنده، لباسی را که ممکن بود چند سال در کمد بماند فروخته و هم خریدار توانسته لباس مورد علاقه‌اش را زیر قیمت بخرد.»

ادمین این صفحه در توضیح علت بالا بودن قیمت بعضی از لباس‌های دست دوم می‌گوید: «دلیل قیمت بالا خرید گران است. بعضی از این لباس‌ها برند هستند و حتی طرف ناچار می‌شود با 40درصد کمتر از قیمت خرید آن را بفروشد که باز هم گران است. اما همین لباس‌ها هم به فروش می‌روند.»

خریدوفروش آنلاین امکان نظارت واسطه بر سالم بودن کالا را از بین می‌برد. تنها چیزی که صاحب صفحه می‌بیند عکسی است که به جای فروشنده به اشتراک می‌گذارد. این واسطه دست دوم فروشی در توضیح این مسئله می‌گوید: «ما به خریدار و فروشنده تاکید می‌کنیم که کالا را حضوری تحویل بگیرند و تحویل بدهند. اگر هم دور بودند حتما عکس‌های زیادی رد و بدل کنند تا خریدار کاملا توجیه شود و خدا را شکر تا الان ناراضی نداشتیم.»

حراجی‌های شخصی

بعضی از دست دوم فروش‌ها واسطه نیستند، بلکه اجناس خود را حراج کرده‌اند و صفحه‌ای برای نمایش اجناس حراجی‌شان ساخته‌اند. صاحب یکی از صفحات حراجی درباره آن نوشته: «حراجی کوچک من به دلیل جابه‌جایی هزینه ارسال با خود مشتری است.» 5هزار و 630 نفر این صفحه را دنبال می‌کنند. لباس‌های شخصی که بعضی از آنها هنوز اتیکت دارند، زیورآلات، عروسک و کفش و... همه چیز در این حراج خانگی پیدا می‌شود.

یک صفحه حراج شخصی دیگر 3269 فالوور دارد. در این صفحه کیف و کفش و لباس‌های زنانه به حراج گذاشته شده‌اند و هر کدام جداگانه عکس و قیمت دارند. اتوی نوی ژاپنی اصل آکبند 30هزار تومان، صندل اورجینال GAP 85هزار تومان و لباس شب دیزل 38هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. صاحب صفحه،کتانی اصل نایک را که مدعی است 300هزار تومان خریده 78هزار تومان می‌فروشد. کفش چرم تبریز 85هزار تومانی به صرفه‌تر است و 20هزار تومان آب می‌خورد. شال‌ها و روسری‌های مارک هر کدام 10هزار تومان قیمت دارند و کیف چرم ترک را که فقط 2 بار استفاده شده می‌شود با 100هزار تومان خرید. حراجی‌های خانگی در شبکه‌های اجتماعی دیگر هم به راهند. یکی از این صفحات در فیس‌بوک است که محلی برای اعلام حراجی‌های مختلف در سطح شهر است. صاحب یکی از حراجی‌ها که تعدادی پست در این صفحه ثبت کرده در توضیح علت برپایی حراجی‌اش نوشته: «حراج کل لوازم خانه کاملا نو به دلیل مهاجرت. هرچی بخوای هست؛ از لباس عروس گرفته تا لباس شب و لوازم خانه تا آخر همین هفته فوری فوری به فروش می‌رسد. 169 نفر این صفحه را دنبال کرده‌اند. از پرده‌های خانه تا لوازم آشپزخانه و دکوراسیون همه چیز به فروش می‌رسد.