بررسی سود‌آوری تایدواتر خاورمیانه

شرکت تایدواتر خاورمیانه در تاریخ 1347/02/24 به ثبت رسید و پس از مدتی با مشارکت شرکت تایدواتر آمریکا به‌صورت شرکت سهامی عام تایدواتر خاورمیانه درآمد. بعد از انقلاب پس از سال‌ها دست به دست شدن سهام این شرکت بین سازمان‌هایی مانند بنیاد مستضعفان و شرکت ملی نفت ایران در نهایت سال 1368، 49 درصد سهام تایدواتر آمریکا به سازمان بنادر و کشتیرانی واگذار شد. این سازمان در سال 1369، 45 درصد دیگر از سهام این شرکت را خریداری کرد و سهامدار عمده این شرکت شد. تایدواتر در 1383 در تابلوی اول بورس درج شد. (جداول 1 و 2)

فعالیت اصلی شرکت، اجرای هرگونه خدمات کشتیرانی و خدمات بندری مانند نمایندگی خطوط کشتیرانی، انجام عملیات راهنمایی کشتی‌ها و امور یدک‌کشی، طراحی، مشاوره و اجرای پروژه‌های عمرانی ساخت سازه‌های دریایی، تخلیه و بارگیری، عملیات کانتینری، بارشماری، باربندی و ترخیص کالا در کلیه بنادر و مبادی و مرزهای گمرکی است. در همین راستا شرکت در حال حاضر فعالیت‌های زیر را در دست اجرا دارد. بهره‌برداری از پایانه‌های اختصاصی در بندرشهیدرجایی، بهره‌برداری از پایانه ریلی در بندرشهید رجایی، بهره‌برداری از ترمینال بخش (Aجنرال کارگو) در بندر شهیدرجایی، عملیات تخلیه و بارگیری و انبارداری کالای فله در بندرامام، بهره‌برداری از ترمینال اختصاصی 10هکتاری در بندرامام، ادامه بهره‌برداری از سایت پردیس متحد1 و2 در بندر امام، مشارکت تخصصی در بهره‌برداری از ترمینال كانتینری بندر پتروشیمی پارس، عملیات خنک‌کاری، راهبری و تعمیرات تجهیزات (کفی کشنده‌ها) توسط شرکت حد دریا، عملیات ترانزیت پنبه توسط شرکت حد دریا، عملیات ترانزیت، ترانشیپ و راهبری پایانه‌های لجستیکی در شرکت بیکران قشم، خارج‌سازی شناور‌های مغروقه در بنادر (سالویج)، بهره‌برداری و انجام داکینگ و بهینه‌سازی شناور اروند تاید 1000، انجام تعمیرات لایروب یاسین و شناورها در بنادر انزلی و شهید رجایی (تعهدات قراردادی)، نمایندگی خطوط كشتیرانی و خدمات دریایی توسط شرکت دریابندر، راه‌اندازی خط کانتینری جبل علی – بوشهر توسط شرکت دریابندر، اجاره یدک‌کش‌ها به شرکت نفت فلات قاره توسط شرکت دریابندر.

این فعالیت‌ها در قالب قراردادهای یک ساله و چندساله صورت می‌گیرد. در گذشته قراردادها عموما چند ساله بسته می‌شدند اما در حال حاضر تقریبا تمام قراردادها یک ساله بسته می‌شود. بسیاری از فعالیت‌های ذکر شده در بالا در واقع فعالیت‌های جانبی شرکت در پی منعقد شدن قراردادهاست. به عبارت دیگر شرکت برای بستن قرارداد مجبور می‌شود قرارداد فعالیت‌های دیگری را نیز امضا کند که عموما حاشیه سود بسیار پایینی دارند یا حتی زیان‌ده هستند.

مهم‌ترین فعالیت شرکت، عملیات بندر شهید رجایی است. این بندر شامل دو ترمینال شماره 1 و 2 است. با اعمال تحریم‌ها علیه این شرکت، ترمینال 2 بندر شهیدرجایى در اواخر سال مالى 1392 به سازمان بنادر و دریانوردی واگذار و از آنجا نیز به شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا واگذار شد. این امر کاهش درآمدهای عملیاتى این شرکت را به همراه داشت. لذا شرکت اقدام به کاهش هزینه‌های پرسنلى (تسویه حساب پرسنل)، پیمانکاران، تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات و تجهیزات، خرید قطعات، سوخت و سایر هزینه‌های مرتبط با ناحیه هرمزگان کرد. اقدامات فوق منجر به کاهش 22 درصدی درآمدهای عملیاتى و 19 درصدی بهای تمام شده خدمات ارائه شده است. کاهش سرفصل سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتى در سال 93 نسبت به سال مالى قبل مربوط به شناسایى درآمدهای اجاره تجهیزات دریایى از جمله بارج 15000 تنى سوخت‌رسان، اروند تاید 1000 و نگین تاید یک و دو است. کاهش عمده سرفصل هزینه‌های مالی مربوط به‌ بهره تسهیلات مالى دریافتى بوده که تا پایان نیمه اول سال 93 تسویه خواهد شد. افزایش سرفصل درآمدهای متفرقه نسبت به سال مالى قبل مربوط به فروش دارایی‌های ثابت مشهود نواحى هرمزگان، مازندران و تهران بوده که در نیمه اول سال 92 محقق شده است.

در راستای انعقاد قرارداد اجاره پایانه کانتینری شماره یک منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی در تاریخ 27 دی ماه 1393 درآمد حاصل از پیش‌بینی سال 1393 براساس مفاد این توافقنامه توسط شرکت تعدیل شده است. شایان ذکر است در 6ماه ابتدایی سال 1393 براساس توافقنامه همه درآمدها و هزینه‌های عملیاتی مرتبط در دفاتر شناسایی منظور و در 6 ماهه دوم سال 1393 برخی هزینه‌های عملیاتی از عهده این شرکت خارج شد و بدین لحاظ درآمدهای عملیاتی اجاره در توافقنامه نسبت به 6 ماهه اول سال 1393 کاهش یافته است. در تحلیل حاضر فرض شده است که وضعیت ترمینال شماره 2 بندر شهید رجایی در سال 1394 نیز مشابه با سال 1393، یعنی واگذاری به شرکتی غیر ‌از تایدواتر خاورمیانه باشد. به این ترتیب در محاسبه درآمد هر سهم برای سال مالی منتهی به 29/12/1394 تنها درآمد حاصل از ترمینال شماره 1 بندر شهید رجایی برآورد شده است. 

محاسبه درآمد بندر شهید رجایی (ترمینال شماره 1 و 2)

درآمد حاصل از فعالیت و قرارداد در بندر شهید رجایی، مشابه سایر بنادر، براساس فعالیت بر حسب کانتینر (TEU) است. روند فعالیت در بندر شهید رجایی تا سال 1390 صعودی بوده اما پس از اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، این فعالیت در سال 1392 به کمترین میزان خود می‌رسد و به گواه آمار 42 تا 43 درصد از این حجم در ترمینال 1 و الباقی در ترمینال 2 خدمات‌دهی می‌شود. این آمار یکی از مفروضات محاسبات در تحلیل حاضر است. (جدول 3)

در این مفروضات سهم تایدواتر خاورمیانه از کل فعالیت، بر حست کانتینر، در ترمینال شماره 1 بندر شهید رجایی 40 درصد در نظر گرفته شده است. همچنین فرض شده است که در سال 1394 فعالیت در بندر شهید رجایی، به‌دلیل دورنمای مثبت مذاکرات هسته‌ای، نسبت به سال 1393 شاهد رشد 10 درصدی باشد. حاشیه سود فعالیت در بندر شهید رجایی نیز 31 درصد در نظر گرفته شده است. در مورد حاشیه سود نیز تاکید می‌شود با فرض دورنمای برداشته شدن تحریم‌ها انتظار می‌رود که شرکت حاشیه سودی 31 درصدی را معادل حاشیه سود قبل از اعمال تحریم‌ها تجربه کند.

بر همین اساس انتظار داریم جمع درآمدهای حاصل از فعالیت در ترمینال شماره 1 بندر شهید رجایی برای شرکت تایدواتر خاورمیانه معادل 1، 398 میلیارد ریال باشد. با توجه به حاشیه سود 31درصدی در نظر گرفته شده برای فعالیت در این بندر، بهای تمام شده فعالیت در آن معادل 964 میلیارد ریال باشد. در نتیجه سود خالص حاصل از این فعالیت معادل 433 میلیارد ریال خواهد بود. با وجود اینکه در تحلیل حاضر فعالیت در ترمینال شماره 2 در سال 1394 لحاظ نشده است.

برآورد درآمدهای حاصل از سرمایه‌گذاری

درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌‌ شرکت در سال 1393، 261 میلیارد ریال پیش‌بینی شده است که عمدتا از سپرده‌های بانکی، شرکت رهیاب رایانه‌گستر، پایانه کانتینری بندرعباس آریا و چند شرکت بورسی و غیربورسی دیگر تامین می‌شود که به نظر می‌رسد قابلیت تحقق کامل دارند. در سال 1394 نیز درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری معادل 124 میلیارد ریال برآورد شده است که این کاهش حاصل کاهش سپرده‌های بانکی و در نظر گرفتن 51 میلیارد ریال ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌هاست. سایر مفروضات صورت سود و زیان معادل مفروضات شرکت در نظر گرفته شده است. (جدول 4)