بارش شهابی بوده نه شهاب سنگ

مسعود عتیقی مدیر انجمن نجوم آماتور ایران در گفت‌وگو با مهر درخصوص خبر سقوط شهاب سنگ گفت: گاهی اوقات اخباری در سطح جامعه شایع می‌شود که متأسفانه به دلیل عدم روی آوری به کارشناسان صاحب‌نظر، موضوع با دیدگاه غیرتخصصی و علمی توسط مردم پررنگ می‌شود؛ به نحوی که بخش‌های زیادی از حوادث اجتماعی را بی‌جهت به خود مشغول می‌کند.

وی با اشاره به اتفاقی که در شبانگاه پنجشنبه (هشتم مرداد ماه) افتاد، گفت: مردم مناطقی از استان‌های البرز، قزوین، همدان و زنجان که همجوار هم هستند، گزارشی را براساس رویت شیء نورانی و سقوط آن بر زمین دادند و بدون آنکه مسئولان محلی و امدادی با کارشناسان علمی کشور مشورتی کنند، در رسانه‌ها به آن دامن زدند. مسئولان محلی و امدادی بدون آنکه بررسی‌های لازم را انجام دهند، به جست‌وجوهای غیر‌لازم در منطقه پرداختند که از دیدگاه‌های غیرکارشناسانه و غیرعلمی عامه مردم ناشی می‌شد. با توجه به اینکه بارش شهابی پرساووشی که از خصیصه‌های آن پدیدار شدن «آذرگوی یا آتش‌گوی‌های درخشان» است در همین بازه زمانی رخ داده است، به احتمال قریب به یقین شیء دیده شده توسط مردم آن منطقه همان بارش شهابی مذکور است. ذرات بسیار ریز میلی متری و میکرو متری در فاصله ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتری سطح زمین به دنبال برخورد اتم‌های جو و برانگیخته شدن آنها، نور فلورسان با درخشش بسیاری ایجاد کرده که به آنها شهاب گفته می‌شود.

وی با بیان اینکه از نظر ماهیت، شهاب‌ها دارای وزن و جرم قابل توجهی نیستند، گفت: شهاب‌ سنگ‌ها دارای جرم و حجم به نسبت قابل توجهی بوده و می‌توانند به زمین برخورد کنند، از این رو شهاب با شهاب سنگ متفاوت است.

مدیر انجمن نجوم آماتور ایران با تأکید بر اینکه شهاب‌ها برای انسان و زمین هیچ‌گونه تهدیدی محسوب نمی‌شود، ادامه داد: ارتفاع پایین درخشش نور شهاب‌ها باعث می‌شود که در دیگر نقاط کشور این نور مشاهده نشود. به دلیل کروی بودن زمین و جو اطراف آن، حرکت هر جرم در آسمان و افق دوردست این‌گونه به نظر می‌رسد که اجرام نورانی به سمت زمین در حرکتند. در مورد اخیر هم به همین دلیل در اکثر گزارش‌های مردمی برخورد جرم آسمانی به زمین ادعا شد. زمانی که هواپیما در فصول سرد در آسمان حرکت می‌کند، این‌گونه مشاهده می‌شود که بخارهایی در ادامه حرکت هواپیما بر جای می‌ماند و گویی این بخار در نقطه‌ای به زمین برخورد می‌کند. این برداشت مردم از بخار هواپیماست.

رییس انجمن نجوم آماتور ایران گفت امروزه آلودگی شهرهای بزرگ و آلودگی‌های نوری ناشی از نورپردازی ناصحیح در معابر و پارک‌ها باعث شده که مردم با بسیاری از پدیده‌های آسمانی ناآشنا باشند: به‌طوری که عامه مردم برخورد آذرگوی با درخشش بالا به جو زمین را شهاب‌سنگ فرض کرده و مدعی برخورد آن با زمین می‌شوند. از سوی دیگر در برخی از گزارش‌ها، طول این جرم یا نور آسمانی ۲۰۰ متر و بالاتر ادعا شده است که می‌تواند هواپیما یا شیء پرنده باشد، این در حالی است که صدای برخورد و انفجار هر شیء پروازی به‌ویژه در شب تا کیلومترها به گوش می‌رسد و آنچه شاهدان از شنیدن صدای ناشی از شیء نورانی در آسمان ادعا کرده‌اند پدیده‌ای است که ناشی از شکافته شدن جو زمین توسط این ذرات بی‌مقدار می‌تواند باشد.

همچنین برخورد یک جرم آسمانی ۲۰۰ متری با زمین می‌تواند حادثه غیرقابل تصوری در منطقه‌ای به وسعت صدها کیلومتر یا بیشتر ایجاد کند که از جمله به لرزش زمین، تخریب سطح زمین با ایجاد گودال بزرگ، تخریب بنا و درختان یا حتی صدمه افراد در محل وقوع حادثه منتهی می‌شود. این حادثه نمی‌تواند با ایجاد آثار حداقلی در زمین به وقوع بپیوندد. آنچه می‌توان براساس اطلاعات علمی موجود نتیجه گرفت، این است که در منطقه مورد گزارش، سقوط هیچ شهاب‌سنگی با زمین صورت نگرفته و این اتفاق صرفا یک پدیده جذاب نجومی است که در پنجشنبه شب ۲۲ مرداد ۹۴ به اوج خود می‌رسد. انجمن نجوم آماتور ایران جهت آموزش علاقه‌مندان برای استفاده از این پدیده جذاب خلقت، برنامه ویژه علمی رصدی را در تاریخ ۲۲ مرداد در منطقه تاریخی الموت قزوین به اجرا در خواهد آورد.

شامگاه پنجشنبه اخباری مبنی بر سقوط شهاب سنگ به زمین در استان‌های همدان، قزوین، البرز و زنجان منتشر شد. در این اخبار اعلام شد که خساراتی ناشی از سقوط شهاب سنگ به برخی مکان‌های این استان‌ها وارد شده است.