اهمیت اسکناس ها در مجموعه داری

از مجبوب ترین اجناس مجموعه ای هم در ایران و هم در جهان، اسکناس ها هستند که تحت شرایط خاصی اهمیت کلکسیونی می یابند. کمیاب بودن اسکناس‌ها هم دلایل مختلفی دارد. مثلا خطاهایی در آنها رخ داده است. این خطاها می‌تواند اضافه‌ای باشد که یک اسکناس در چاپ دارد. عدم همسانی نیلیگران دو اسکناس با یک تاریخ چاپ یکسان باشد، خطاهای نادر چاپی باشد و غیره.

این اسکناس‌ها بسیار کمیاب هستند و به همین دلیل قیمت بالایی دارند. عشق و علاقه است که موجب می‌شود شخصی بخواهد چنین چیزی را به عنوان یک مجموعه داشته باشد. حتی امضاهای افرادی که اسکناس را امضا کرده‌اند می‌تواند موجب نایاب شدن آن باشد. مثلا با هم بودن امضای افرادی مانند نوربخش و محمدخان.
اما مهم ترین معیار مجموعه شدن یک چیز، نایاب بودن و کم بودن آن است. قدمت هم تا حدودی تاثیرگذار است اما نایاب بودن مهم‌ترین دلیل ارزش‌گذاری یک کالای مجموعه‌ای است. مثلا ممکن است کارخانه مرسدس بنز چند دهه پیش در یک سال مشخص صدها ماشین تولید کرده باشد و از آن مدل در بازار فراوان باشد. چند دهه بعد مثلا از یک مدل مشخص تنها 10عدد تولید کرده باشد. این 10تایی‌ها که قدمت کمتری هم دارند، ارزشمند هستند نه آن قدیمی که در بازار فراوان است.
اسکناس‌هایی هستند که چند 10میلیون تومان ارزش‌گذاری شده‌اند و متعلق به چند دهه پیش هستند اما یک تومانی دوره ناصری بسیار کمتر از این عدد یعنی نهایت تا 6 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. هزارتومانی دوره ناصری اصلا قابل قیمت‌گذاری نیست. 100تومانی دوره رضاشاه یا 50تومانی آن تا 85میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.

چرا یک اسکناس کمیاب است؟
یکی از این دلایل عدم همسانی فیلیگران است. دلیل دیگر امضاهای محمدخان و نوربخش به صورت همزمان است. یعنی مثلا محمدخان وزیر بوده و نوربخش رییس کل. محمدخان استعفا می‌دهد و نمازی می‌شود وزیر. پس نمازی می‌ماند و نوربخش. مثلا بعد از دو ماه کار این دو نفر، نوربخش هم ممکن است جای خود را مثلا به فردی به نام حسینی بدهد. بنابراین نمازی و نوربخش فقط دو ماه با هم بوده‌اند و تنها دو ماه اسکناس‌هایی با نام این افراد چاپ شده است. البته ممکن است در همین دوماه هم تعداد زیادی اسکناس چاپ کرده باشند. اما به هر حال امضای این دو نفر با هم خود می‌تواند تعیین‌کننده ارزش مجموعه‌ای یک اسکناس با نام‌های آنها باشد.