از معامله با ایران نهراسید

گروه بانک و بیمه - رئیس کل بانک مرکزی پس از سفر به آمریکا این بار به لندن رفت تا در کنفرانس «اتصال مجدد ایران به جامعه مالی جهانی» بار دیگر از محدودیت‌های اعمال شده غرب علیه نظام بانکی ایران گلایه کند؛ اقدامی که با واکنش‌های مختلفی همراه بود و نمایندگان چهار کشور غربی را به بروکسل کشاند تا به بررسی نارضایتی ایران پرداخته و در این زمینه بیانیه‌ای مشترک صادر کنند.

رئیس کل بانک مرکزی در این کنفرانس، هراس بانک‌های تجاری بزرگ اروپا از جریمه‌های آمریکا را علت بی‌رغبتی آنها برای کار با همتایان ایرانی عنوان کرد و گفت: در حالی که تمام تحریم‌های هسته‌ای ایران برداشته شده‌اند، تحریم‌های خارج از حوزه برجام همچنان به قوت خود باقی هستند و این امر باعث شده تا بانک‌های تجاری بزرگ دنیا به خاطر ترس از جریمه‌های ناشی از تخطی ناخواسته از مقررات ایالات متحده برای کار با همتایان ایرانی بی‌رغبت باشند.

سیف با تصریح این نکته که موانع آمریکایی برای کار با بانک‌های ایران گریبانگیر شرکت‌های آمریکایی می‌شود، گفت: مقررات مالی بیش از حد در اقتصادهای پیشرفته به اذعان IMF به همراه محدودیت استفاده از دلار آمریکا، موانعی جدی بر سر راه تجارت ایران- آمریکا و روابط سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کنند و باعث می‌شود شرکت‌های آمریکایی در مقایسه با رقبای اروپایی و آسیایی خود مزایای زیادی را از دست بدهند.

غربی‌ها به تعهدشان پایبند باشند

وی درخصوص تعهدات اروپا و ایالات متحده براساس برجام، اظهار کرد: طبق برنامه جامع اقدام مشترک، اروپا و ایالات متحده متعهد هستند تمام اقدامات اجرایی و مقرراتی لازم برای رفع موفق و موثر تحریم‌ها را به اجرا گذارند و ایران را قادر سازند که به بازارهای بین‌المللی بازگردد.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به عملی نشدن تعهدات طرف مقابل گفت: همان‌گونه که در چند ماه گذشته شاهد آن بودیم این تعهدات به خاطر مشکلاتی که جامعه بانکی با آن مواجه است عملی نشد.

به گفته سیف، انجمن بانکداران بریتانیا در جلسه با وزیر امور خارجه آمریکا این مشکلات را شامل رویکرد سیاسی/ مقرراتی ایالات متحده درخصوص هماهنگ‌سازی رویکرد بین مقررات‌گذاران ایالتی و فدرال و تصریح سیاست مربوط به چگونگی بررسی و عکس‌العمل آژانس‌های آمریکایی در زمینه الزامات افشاسازی مربوط به ایران، جرایم مالی/ ریسک تجاری و نکاتی درخصوص دستورالعمل فنی افک (OFAC) برشمردند.

وی افزود: انجمن بانکداران بریتانیا در بیانیه خود اعلام می‌کند که لازم است بداند ایالات متحده و اتحادیه اروپا چه کمک‌های فنی به ایران ارائه می‌دهند تا اطمینان دهند ایران به‌زودی از فهرست FATF خارج می‌شود.

رئیس کل بانک مرکزی موارد موجود در دستورالعمل فنی افک که توسط انجمن بانکداران بریتانیا مطرح شده را این‌گونه برشمرد: ارائه یک مجوز عمومی برای شرکت‌های غیر‌آمریکایی برای بهره‌برداری از نرم‌افزار آمریکا، تعمیم حمایت‌های ارائه‌ شده به اشخاص آمریکایی تحت مجوز عمومی H به شرکت‌های غیر‌آمریکایی، دستورالعمل قدرتمند افک در مورد انتظارات آن در روابط کارگزاری بانکی و ارائه مجوز عمومی آمریکا برای پرداخت‌های U-Turn از جمله موارد مبهم برای انجمن بانکداران بریتانیاست.

سیف با تاکید بر اینکه تمام مسائل فوق هنگام امضای برجام برای آمریکا و اتحادیه اروپا شناخته‌شده بودند و آنها با این آگاهی تعهدا‌ت‌شان را امضا کردند، گفت: اکنون ما عقیده داریم آنها باید به وعده‌های خود عمل کنند. این تعهد اخلاقی و قانونی غرب است که به آنچه در برجام متعهد شدند پایبند بمانند حتی اگر به آن ‌معنا باشد که با بازنگری مقررات، دستورالعمل‌ها و سیاست‌ها به بانک‌ها کمک کنند.

رئیس شورای پول و اعتبار مشکل دیگر را اتخاذ و اجرای بیش از حد سیاست تحریم‌ها دانست و گفت: این موضوع علاوه بر اینکه صنعت بانکداری را با مشکل مواجه می‌کند، بلکه به گفته مقامات خزانه‌داری آمریکا حتی به خود

ایالات متحده نیز آسیب می‌رساند. 

سیف، شاهد موضوع ترس در جامعه بانکداری را به نقل از فایننشال تایمز این‌گونه مطرح کرد: «آنها از این می‌ترسند که حتی اگر از خزانه‌داری آمریکا اطمینان دریافت کنند، دادستان‌ها و مقررات‌گذاران مستقل آمریکایی ممکن است تفسیر متفاوت و سخت‌گیرانه‌تری از قوانین داشته باشند.»

ایران باید منافع حاصل از برجام را به‌طور کامل مشاهده کند

رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر لزوم انجام تمام تعهدات توسط طرف‌های آمریکایی و اروپایی گفت: اکنون بیش از هر زمان آشکار است که آمریکا و اتحادیه اروپا باید اقدامات مناسبی انجام دهند تا این اطمینان حاصل شود که سرمایه‌گذاری انجام شده در حصول توافق پیرامون پرونده هسته‌ای ایران به هدر نمی‌رود. علاوه بر این، این تعهد اخلاقی احساس می‌شود که باید به فعالان بازار در ایران اطمینان داده شود و ایران باید منافع حاصل از برجام را به‌طور کامل مشاهده کند.

وی افزود: این موضوع در اظهارنظر آقای هاموند، وزیر امور خارجه بریتانیا به خوبی بیان شده است که می‌گوید «اکنون ما موظف هستیم که اطمینان دهیم رفع‌ تحریم‌ها موثر بوده است». همچنین جان‌کری، وزیر امور خارجه آمریکا به تازگی در همین ماه طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که بانک‌های اروپایی کاملا آزادند برای ایران حساب باز کنند، به تجارت بپردازند و پول مبادله کنند، موافقت‌نامه‌های تجاری را تسهیل و شروع کنند، تحت پوشش منابع بانکی قرار دهند و وام بدهند و در تمام این موارد کاملا آزاد و مجاز هستند.

سیف با تاکید بر آمادگی ایران برای برداشتن تمام گام‌های منطقی که منجر به کاهش ریسک‌ طرف‌های مشتاق به همکاری با این کشور شود، گفت: ایران از نظر مالی، بهترین سابقه را در ایفای تعهدات - حتی در طول زمان‌های دشوار انقلاب، جنگ و تحریم‌ها – دارد. از نظر سیاسی نیز کشوری باثبات است و در یک منطقه پرآشوب، جامعه‌ای فعال و پویا دارد اما برخی رسانه‌های مخالف و گروه‌های لابی‌گر پس از جنگ تحمیلی، چهره ایران را با تبلیغات سیاسی مخدوش کرده‌اند.

رئیس شورای پول و اعتبار کشور در بخش دیگری از سخنانش به تشریح وضعیت اقتصادی ایران و بیان جذابیت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های غربی در ایران پرداخت.

سیف در این باره گفت: ایران با داشتن موقعیت استثنایی ژئوپولتیکی، جمعیت 80 میلیونی، نیروی کار جوان و تحصیلکرده و یک طبقه کارآفرین، توانایی‌های بالقوه‌ای دارد که برای همگان آشکار است؛ اقتصاد این کشور از نعمت ذخایر طبیعی گسترده و منابع نفت و گاز برخوردار است. تولید ناخالص داخلی برمبنای برابری قدرت خرید در رتبه 18 جهان قرار دارد و اقتصاد 1.4تریلیون دلاری ایران از تنوع زیادی برخوردار است و پایه صنعتی داخلی گسترده‌ای دارد.

سیف درخصوص کاهش سهم درآمدهای نفتی در مدیریت اقتصاد ایران طی سال‌های اخیر خاطرنشان کرد: اگرچه (طبق گزارش BP) ایران رتبه اول ذخایر نفت و گاز جهان را به خود اختصاص می‌دهد اما متنوع‌سازی اقتصاد باعث شد سهم بخش نفت در تولید ناخالص داخلی کمتر از 15درصد باشد.

بیانیه چهار کشور غربی

این سخنان سیف در کنفرانس مزبور در حالی روز پنجشنبه ایراد شد که چهار کشور آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان به همراه اتحادیه اروپا بعد از مذاکراتی در بروکسل، در بیانیه مشترکی به شرکت‌ها اطمینان دادند که بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی خارجی نباید از انجام معاملات قانونی با ایران دوری کنند.

چند روز پیش عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای، گفته بود که هنوز هیچ بانک بزرگ اروپایی وارد تعامل با ایران نشده است.

عراقچی گفت: «لابی‌‌های تندرو داخل آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان به منظور ایران‌هراسی، باعث شده‌اند که بانک‌های اروپایی اعتماد لازم را برای همکاری با بانک‌های ایرانی نداشته و در تردید باشند.»
حدود یک هفته پیش مدیر حقوقی بانک اچ‌اس‌بی‌سی، در واکنش به اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا که بانک‌های غربی را تشویق به معامله با ایران کرده بود، گفت آمریکا از بانک‌های غیرآمریکایی می‌خواهد کاری را انجام دهند که هنوز برای خود بانک‌های آمریکایی غیرقانونی است.

تلاش برای معرفی زمینه‌های همکاری با ایران از سوی غرب

با این حال چهار قدرت جهانی و اتحادیه اروپا به شرکت‌های خارجی اطمینان دادند که پس از توافق هسته‌ای، انجام معاملات مشخصی با ایران مجاز و قانونی است.

آنها تاکید کردند: «ما در مقابل مسیر قبلا تایید شده فعالیت‌های اقتصادی با ایران نخواهیم ایستاد.»

طرف‌های غربی ۵+۱ در بیانیه‌شان تاکید کرده‌اند: «تا جایی که موسسات بین‌المللی و سازمان‌های مالی قوانین اجرایی را دنبال کنند، ما در مقابل آنها نخواهیم ایستاد.»

این اقدام طرف‌های غربی بعد از نارضایتی‌های یک ماه اخیر مقام‌های اقتصادی دولت ایران است. 

در بیانیه قدرت‌های غربی آمده است: «منافع اروپایی‌ها و سایر شرکت‌های جهانی در ایران بالاست و به نفع ما و به نفع جامعه جهانی است که از موثر بودن برجام برای همه طرف‌ها اطمینان حاصل شود؛ از جمله از طریق فایده رساندن به مردم ایران.»

در این بیانیه آمده است: «ما متوجهیم که شرکت‌ها ممکن است سوالاتی درباره تحریم‌های مشخص یا نگرانی‌هایی درباره انجام معامله با ایران داشته باشند و آماده‌ایم از این سوالات به سرعت رفع ابهام کنیم.»

آنها شرکت‌های خارجی را ترغیب کردند برای یافتن پاسخ سوال‌هایشان به دولت‌های این چهار کشور مراجعه کنند.

قدرت‌های غربی در بیانیه روز پنجشنبه اشاره کردند که آمریکا و کشورهای اروپایی «مشغول تلاش برای یافتن بخش‌هایی هستند که می‌توان در آنها با ایران همکاری کرد، از جمله استفاده از اعتبار صادراتی برای تسهیل تجارت، تامین مالی پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری در ایران».

جان کری روز پنجشنبه هفته پیش در دیداری با نمایندگان بانک‌های اروپایی در لندن اطمینان داد که آنها به خاطر تسهیل معاملات مشروع با ایران تنبیه نخواهند شد.

فیلیپ هاموند، وزیر خارجه بریتانیا، هم در همان نشست گفت که اگر قدرت‌های جهانی می‌خواهند از هدف خود برای عادی‌سازی روابط با ایران اطمینان حاصل کنند و به انزوای بین‌المللی این کشور پایان دهند، باید بانک‌ها را قانع کنند که سرمایه‌گذاری در ایران بی‌خطر است.

او گفت: «این نخستین مانع در مسیر مسابقه است، اگر اینجا زمین بخوریم دیگر هرگز شانس نشان دادن همه فوایدی که می‌تواند از این توافق (برجام) نشات گیرد را نخواهیم داشت؛ توافقی که آن همه وقت و انرژی برد.»

صدور بخشنامه از سوی بانک مرکزی سنگاپور برای مراوده بانکی با ایران

از سوی دیگر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران هم که به سنگاپور سفر کرده است، خبر داد: معاون نخست‌وزیر و رئیس کل بانک مرکزی سنگاپور اعلام کردند بخشنامه‌ای صادر کردند که هیچ مشکلی برای ارتباطات بانکی بین ایران و سنگاپور وجود ندارد. ربیعی خاطرنشان کرد: در این سفر با معاون نخست‌وزیر سنگاپور ملاقاتی صورت گرفت و ایشان از آقای سیف، رئیس کل بانک مرکزی برای سفر به این کشور دعوت کرد. علاوه بر این ملاقات‌های جداگانه و خوبی نیز با وزیر امور خارجه و وزیر توسعه منابع انسانی که وزیر کار محسوب می‌شود و نیز وزیر صنعت، معدن و تجارت انجام شد.

ربیعی تصریح کرد: معاون نخست‌وزیر سنگاپور و رئیس کل بانک مرکزی در این نشست‌ها اعلام کردند بخشنامه‌ای صادر کردند که هیچ مشکلی برای ارتباطات بانکی بین ایران و سنگاپور وجود ندارد و خواهان این بودند که کار به سرعت آغاز شود. علاوه بر این در مورد ویزا هم مساعدت‌های لازم را انجام خواهند داد تا تجار ایرانی به راحتی به سنگاپور سفر کنند.

***

اتحادیه اروپا روز پنجشنبه اعلام کرد وزیران امور خارجه کشورهای آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه به همراه مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا در حاشیه نشست ناتو در بروکسل در خصوص اجرای برجام با یکدیگر ملاقات و گفت‌وگو کردند.

به گزارش ایرنا به نقل از تارنمای اتحادیه اروپا، در این دیدار جان کری، فیلیپ هاموند، فرانک والتر اشتاین مایر، ژان مارک آیرو به همراه فدریکا موگرینی در مورد اجرای طرح جامع اقدام مشترک و موضوعات مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌ها تبادل نظر کردند.

در این دیدار همه طرف‌ها با صدور بیانیه‌ای خواستار پایبند ماندن به مفاد توافق هسته‌ای و اجرای برجام شدند.

در این بیانیه آمده است: تحت طرح جامع اقدام مشترک (JCPOA)، اتحادیه اروپا و ایالات متحده تحریم‌های اقتصادی و مالی خود را در ارتباط با موضوع هسته‌ای ایران در ازای محدودیت فعالیت‌های هسته‌ای این کشور برداشته‌اند. تعهد به لغو تحریم‌ها در روز اجرای برجام یعنی 16 ژانویه 2016 انجام شد و در نتیجه در زمان حاضر فرصت‌های اقتصادی گسترده‌ای برای شرکت‌ها و موسسات مالی در اروپا و سراسر جهان برای کسب‌و‌کار در ایران وجود دارد.

در این بیانیه آمده است: تا زمانی‌که شرکت‌ها و موسسات مالی بین‌المللی برای تعامل با ایران تمام قوانین را دنبال کنند، ما سد راه فعالیت‌های کسب‌و‌کار آنها با این کشور‌ها نخواهیم شد. در برجام تمام طرفین متعهد شدند تا هر گامی را برای اطمینان به دسترسی ایران در زمینه‌های تجارت، تکنولوژی، مالی و انرژی بردارند.

علاقه شرکت‌های اروپایی و جهانی برای ورود به ایران بالاست. هم به نفع ما و هم به نفع جامعه بین‌المللی است که تحت برجام به شرکت‌ها در خصوص کسب‌و‌کار با ایران اطمینان دهیم، از جمله اطمینان به بانک‌های اروپایی. در همین خصوص نیز اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن در حال بررسی ابعاد همکاری با ایران، از جمله استفاده از اعتبار صادراتی برای تسهیل تجارت، تامین مالی پروژه و سرمایه‌گذاری هستند.

در این بیانیه آمده است: دولت‌های ما گام‌های فراوانی را در حوزه تحریم‌ها برداشته‌اند. ما درک می‌کنیم که شرکت‌ها همچنان نگرانی و مسائلی را برای کسب‌و‌کار با ایران دارند اما ما آماده ارائه توضیحات سریع برای بر طرف کردن مشکلات آنها هستیم.

ما شرکت‌ها را تشویق می‌کنیم که سوالات خود را برای رسیدگی در خصوص همکاری با ایران طرح کنند تا از فرصت پیش آمده به دلیل برداشت‌های نادرست یا فقدان اطلاعات چشم‌پوشی نکنند. ما آماده‌ایم تا یک محیط مساعد را برای سرمایه‌گذاری بین‌المللی در ایران فراهم کنیم و حمایت خود را برای تحقق بخشیدن به بهبود اقتصادی در ایران اعلام می‌کنیم. ما متعهد هستیم با بخش‌های خصوصی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی مذاکره کنیم و به آنها برای همکاری با ایران اطمینان دهیم؛ چرا که این اقدام هم به نفع ما خواهد بود و هم جامعه بین‌المللی.

شایان ذکر است که اخیرا برخی مدیران بانک‌های انگلیس، فرانسه و آلمان در نشستی در لندن با «جان کری» وزیر خارجه آمریکا، ‏لغو تحریم‌های بانکی علیه ایران را مورد بحث و گفت‌وگو قرار دادند. ‏

جری ریگان، معاون بخش سیاست تحریم‌های اتحادیه اروپا نیز روز پنجشنبه در سخنانی در کنفرانس «اتصال مجدد ایران به جامعه مالی جهانی» که در لندن برگزار شد، تصریح کرد: اتحادیه اروپا خود را متعهد به اجرای کامل و عملی برجام می‌داند و تلاش می‌کند موانع در راه از سرگیری تعاملات بانکی با ایران را بردارد.

سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) روز پنجشنبه و جمعه 30 و 31 اردیبهشت اجلاس ویژه‌ای را در سطح وزیران خارجه کشورهای عضو در بروکسل، پایتخت بلژیک برگزار می‌کند.

در اجلاس ناتو که به ریاست دبیرکل آن «ینس استولتنبرگ» در حال برگزاری است، نخست‌وزیر مونته نگرو از کشورهای شرق اروپا نیز حضور دارد.