آزادی فضای سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاری خارجی اغلب در دو شکل صورت می‌گیرد‌. یک بخش از سوی هموطنانی است که در خارج از کشور ساکن هستند و به خاطر علاقه‌ای که به کشور دارند، تمایل به سرمایه‌گذاری در داخل دارند‌. بخش دیگر افراد خارجی هستند که ظرفیت‌های کشور را برای سرمایه‌گذاری مناسب می‌بینند‌. گروه اول دلیل سرمایه‌گذاری را ناشی از دلسوزی و تعلق خاطر می‌دانند و گروه دوم با مطالعاتی که در کشور ما انجام داده‌اند تمایل پیدا می‌کنند که در حوزه‌های سودآور که اساس آن بر منفعت دوسویه است وارد شوند‌.

روندی که ما در داخل باید دنبال کنیم، حمایت از این دو گروه و به شکل متناسب است‌. ایجاد احساس امنیت برای سرمایه‌گذاران و تامین زیرساخت‌ها از جمله مواردی است که برای جذب آنها باید مدنظر قرار داد‌. کشور ما امنیت لازم را از همه لحاظ برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد، اما متاسفانه تلاشی برای شناسایی این شرایط به سرمایه‌گذاران صورت نگرفته و همچنان ظرفیت‌های کشور نادیده و ناشناخته باقی مانده است‌.

در زمینه اینکه تعیین کنیم کشور در چه زمینه‌هایی نیاز به سرمایه‌گذار دارد و در چه زمینه‌هایی این نیاز وجود ندارد روند منطقی و معقولی نیست‌. نمی‌توان سرمایه‌گذار را محدود کرد که در فلان حوزه سرمایه‌گذاری کند و در حوزه دیگر سرمایه‌گذاری انجام نشود‌. فضا باید برای سرمایه‌گذاری باز باشد تا سرمایه‌گذار به دلخواه در هر حوزه‌ای که تمایل دارد وارد شود‌. این امر مانع از دلزدگی سرمایه‌گذار و حس محدودیت آنان می‌شود‌. در زمینه گروه‌های سرمایه‌گذاری نیز این امر صدق می‌کند‌. اینکه برخی گروه‌ها اجازه ورود پیدا کنند و برخی این مجال را نداشته باشند سبب می‌شود که سرمایه‌گذاری آنچنان که باید پیش نرود‌.

سرمایه‌گذار چه در زمینه صنایعی که در کشور موجود است و چه صنایعی که در آن بی‌تجربه هستیم باید وارد شود‌. ورود سرمایه‌گذار در صنایعی که در داخل تولید می‌شود یک فضای رقابتی ایجاد می‌کند که این فضا به سمتی حرکت می‌کند که صنایع داخلی هم به سمت پویایی بروند و در نتیجه درگیری آنها با شرایط رقابت، کیفیت محصولات ارتقا پیدا کند و در نهایت این پویایی صنایع داخلی به شکوفایی اقتصادی می‌انجامد‌. در حوزه صنعت، کشاورزی و خدمات ما بیشترین نیاز را به جذب سرمایه‌گذار داریم که اگر بتوانیم سرمایه‌گذارها را در این سه حوزه ترغیب کنیم، روند مثبتی را در سرمایه‌گذاری خارجی طی خواهیم کرد‌.

دو بحث در زمینه جذب سرمایه‌گذار وجود دارد، یک بحث سرمایه‌گذاری مشارکتی و دیگری بحث سرمایه‌گذاری مستقل است‌. هر دو این سرمایه‌گذاری‌ها در داخل لازم است و می‌تواند نقش موثری را طی کند‌. در برخی صنایع ما با رکود رو‌به‌رو هستیم که مشارکت سرمایه‌گذار سبب رونق آن صنایع می‌شود و این مشارکت کمک می‌کند تا صنایع ما با صنایع صاحب‌نام و برندهای شناخته شده در کشور ادغام شوند که نتیجه آن حضور صنایع داخلی در عرصه بین‌المللی است‌.

حضور نمایندگی شرکت‌های بزرگ در داخل نیز سبب می‌شود که فضای اقتصادی به سمت بین‌المللی شدن پیش برود که این امر بسیار در رشد اقتصادی داخلی موثر است‌.
برخی از این سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه تکنولوژی‌ها اتفاق می‌افتد که این جذب سرمایه بسیار اهمیت دارد‌. عصر ما، عصری است که تکنولوژی به شکل فزاینده در حال رشد است و کشورها به شکل مستقل نمی‌توانند همه تکنولوژی موجود را در داخل تولید کنند‌. همه کشورها حتی ابرقدرت‌های بزرگ نیز در زمینه‌های مختلف نیازمند بهره بردن از تکنولوژی دیگر کشورها هستند‌. کشور ما نیز می‌تواند با جذب سرمایه‌گذار و ورود تکنولوژی‌های روز فضای مناسبی را در این زمینه ایجاد کند و به سمتی برود که تکنولوژی‌هایی که در داخل تولید می‌شوند در خارج از کشور مجال ارائه پیدا کنند‌. استفاده از تکنولوژی‌های خارجی نشانه ضعف کشور نیست و دور ماندن از آن سبب می‌شود که در این زمینه نتوانیم رشد کنیم‌.

در زمینه جذب سرمایه‌گذار کارهای مختلفی می‌شود انجام داد، اما متاسفانه بخشی از این جذب سرمایه‌گذار در سایه تحریم‌ها مسکوت مانده است‌. برخی شرکت‌ها نگران هستند که با حضور در ایران تبعات ناخوشایندی را تجربه کنند‌. برای همین از سرمایه‌گذاری در ایران منصرف می‌شوند‌. اما شرکت‌هایی هم هستند که این تبعات را در پی سرمایه‌گذاری ندارند، اما ما در خارج از کشور نسبت به شناسایی ظرفیت‌هایمان اقدامی انجام نداده‌ایم که می‌توانیم با حضور در عرصه بین‌المللی و دنبال کردن سیاست‌های مناسب شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاری در داخل ترغیب کنیم‌.

برخی از عدم تمایل سرمایه‌گذاران به قوانین دست‌و‌پاگیر ما باز‌می‌گردد‌. شاید این قوانین به زعم ما چندان مانع و دست‌و‌پاگیر به نظر نیاید، اما اکنون سرمایه‌گذاران هر دقیقه برایشان اهمیت دارد و همین امر یک فضای رقابتی در زمینه جذب سرمایه‌گذار فراهم کرده است‌. سرمایه‌گذاری که احساس کند اگر در شرکت x سرمایه‌گذاری کند یک دقیقه جلوتر از کشور دیگری است، به سرمایه‌گذاری در آن کشور ترغیب می‌شود‌. برای همین ما با سهل کردن قوانین و کوتاه کردن بوروکراسی‌ها می‌توانیم شرایط مناسبی برای جذب سرمایه‌گذار بیابیم‌.

* کمیسیون اقتصادی مجلس