مناطق آزاد می‌توانند اقتصاد شهر را متحول کنند

 افزایش بهره‌وری با توجه به ظرفیت و مزیت‌های منطقه، افزایش عمران و آبادانی منطقه، افزایش رشد و توسعه اقتصادی از طریق جلب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی، ایجاد مشارکت و جلب سرمایه‌های ملی و استانی در رونق سرمایه‌گذاری در منطقه، تنظیم بازار کار و کالا و ایجاد اشتغال سالم و مولد در منطقه، افزایش سطح رفاه و درآمد عمومی و . . . همه از اهدافی است که در ایجاد و توسعه مناطق آزاد عنوان شده‌اند اما این مناطق چقدر توانسته‌اند شهرهای اطراف خود را توسعه دهند و موقعیت اقتصادی آنها را دگرگون کنند؟ عضو اتاق بازرگانی آبادان می‌گوید: منطقه آزاد اروند در واقعیت کارش را از چند ماه اخیر آغاز کرده است. مجید‌پور کائد توضیح می‌دهد: اگر چه بیش از 10 سال از ایجاد منطقه آزاد اروند می‌گذرد اما ما با وجود تحولات اخیر، این منطقه را احساس می‌کنیم و شاهد تاثیراتش در شهرهای اطراف هستیم. این فعال اقتصادی به صدور مجوز تردد خودروهای خارجی در سطح استان اشاره کرده و ادامه می‌دهد: تغییر و تحولات این چنینی در شهر و توسعه‌اش قطعا تاثیرگذار خواهد بود. او می‌افزاید: منطقه آزاد اروند در کشور منحصر‌به‌فرد است، کمتر منطقه‌ای را پیدا می‌کنید که امتیازات این منطقه را داشته باشد، در این منطقه سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی به خط آهن سراسری، جاده‌ای، فرودگاه و دریا دسترسی دارند. این عضو اتاق بازرگانی معتقد است منطقه آزاد اروند از اهداف اولیه‌اش به دور است. او می‌گوید: تاکنون به این منطقه نگاه اقتصادی نشده و به‌خصوص در بحث گردشگری که می‌توانست شهرهای آبادان و خرمشهر و روستاها و دیگر شهرهای اطرافش را دگرگون کند، متاسفانه کاری انجام نشده است.
 یکی از اعضای اتاق بازرگانی زاهدان نیز معتقد است، منطقه آزاد چابهار در توسعه استان بی‌تاثیر بوده است.

محمود تهی‌دست می‌گوید: واقعیت این است که برای شهر چابهار در ظاهر اتفاقاتی افتاد و چهره شهر کمی متحول شد اما این فقط یک تغییر ظاهری برای چابهار است. او می افزاید: چابهار به بندری تبدیل شده که مردم از آنجا کالا به دیگر شهرها می‌برند، این واقعا نقش منطقه آزاد نیست. این عضو اتاق بازرگانی زاهدان معتقد است، منطقه آزاد چابهار برای مردم و شهر ایجاد ثروت نکرده است اما نوع مدیریت‌ها می‌تواند مناطق آزاد را متحول کند.
عضو اتاق بازرگانی رشت نیز ارزیابی مثبتی از تاثیرات منطقه آزاد بر شهرهای مجاورشان ندارد. مهران فکری با بیان اینکه برخی بنادر بیش از اینکه منطقه آزاد هم باشند، به لحاظ داشتن بنیه تجاری و اقتصادی همیشه از اهمیت برخوردار بوده‌اند، توضیح می‌دهد: انزلی بندری است که به لحاظ ریلی، دریایی و موقعیت جغرافیایی‌اش همیشه در تجارت مورد توجه بوده و نقش مهمی در منطقه داشته است. فکری با اشاره به جایگاه دوم این شهر در تجارت چمدانی در کشور ادامه می‌دهد: برخی امکانات مانند معافیت‌های مالیاتی، حقوقی گمرکی که در دیگر مناطق آزاد در جنوب کشور هست در منطقه آزاد انزلی نیست، چون در منطقه آزاد بندرانزلی بسترسازی‌های لازم انجام نشده و سرمایه‌گذاران در این منطقه آنطور که باید حضور پیدا نکردند.
فکری توسعه و رونق شهر انزلی را از ایجاد منطقه آزاد کم‌تاثیر می‌داند و می‌گوید: این بندر موقعیت تجاری و اقتصادی‌اش را در منطقه داشته و آنطور تحولی که از ایجاد منطقه آزاد انتظار داشتیم اتفاق نیفتاد اما اگر قوانین دوباره بازنگری شوند می‌توانیم امیدوار باشیم منطقه آزاد انزلی به توسعه شهر تکانی بدهد.
به گزارش سامانه اطلاع‌رسانی شورای عالی مناطق آزاد، تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی، ایجاد مناطق آزاد در کشور با جزیره کیش در سال 1372، 14 سال پس از تصویب توسط شورای انقلاب کلید خورد. پیش از آن منطقه آزاد تجاری- صنعتی قشم در سال 1369 بدون برخورداری از قانونی مشخص فعالیت خود را آغاز کرده بود. به دنبال این مناطق، چابهار، ارس، انزلی و اروند هم در بازه زمانی 10ساله به کیش و قشم اضافه شدند و منطقه آزاد ماکو آخرین منطقه آزاد است که در سال 1389 به‌عنوان هفتمین منطقه آزاد کشور خود را در این لیست جای داد.