محدودیت سرعت اینترنت برای کاربران خانگی / قانونی که به خاطره‌ها سپرده شد

حدود هشت سال پیش بود که با روی کار آمدن اینترنت پر سرعت در کشور ما، قانونی تصویب شد تا میزان سرعت کاربران خانگی را محدود کند و دریافت پهنای باند بالای 128 کیلوبیت را برای مشترکان خانگی به ارائه مجوز منوط می‌کرد. در همان ابتدای امر هم کاربران خانگی و شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت دل خوشی از تصویب این قانون نداشتند و این در حالی بود که براساس استاندارد تدوین‌شده از سوی ITU حداقل سرعت اینترنت یک مگابیت برثانیه تعریف شده و کاربران پهنای باند کمتر از این میزان معمولا در سرشماری تعداد کاربران محاسبه نمی‌شوند.

در همین حال، برنامه پنجم توسعه نیز تعاریف دیگری از دسترسی به پهنای باند دارد و تفاسیر مختلف از ماده 46 برنامه پنجم توسعه کشور را برای دسترسی پرسرعت به شبکه حداقل سرعت 512‌کیلوبیت بر ثانیه می‌دانند. اما مسئولان مربوطه جدیت خاصی برای اجرای این قانون به خرج دادند و دلیل اجرای این قانون را «صیانت از حریم خانواده» اعلام می‌کردند.

اعمال محدودیت واگذاری اینترنت بیش از 128کیلوبیت به کاربران خانگی در دولت نهم و زمانی که محمد سلیمانی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بود، رقم خورد. وی ابتدا تمام‌قد به دفاع از این سیاست پرداخت و حتی سرعت 56 کیلوبیتی را کافی می‌دانست. این درحالی است که از زمان روز تودیع او در وزارت ارتباطات تاکنون که به‌عنوان رییس کمیته فناوری‌های نو در مجلس شورای اسلامی فعالیت می‌کند، به یکی از منتقدان جدی این محدودیت تبدیل شده و آن را مغایر با معیارهای بین‌المللی می‌داند.

در ابتدای اجرای این قانون سختگیری‌های فراوانی از سوی اپراتورها برای سرعت بیش از 128 کیلوبیت اعمال می‌شد، اما رفته‌رفته این قانون به فراموشی سپرده شده بود و شرکت‌های ارائه‌دهنده تنها با تعهد یا ارائه یک کارت دانشجویی هر مقدار سرعتی را که کاربر درخواست می‌داد، در اختیارش قرار می‌دادند. این در حالی بود که بعد از گذشت چند سال از این ماجرا لایحه‌ای به مجلس شورای اسلامی مبنی بر حذف این قانون ارائه شد که پس از بررسی‌های صورت گرفته مورد تایید نمایندگان مردم قرار نگرفت تا محدودیت سرعت اینترنت همچنان به‌عنوان یک قانون تا به امروز اجرا شود اگرچه این روزها مثل سابق جدیت خاصی برای اجرای آن وجود ندارد.

رضا فرهانی، مدیر یکی از شرکت‌های اینترنتی در این‌باره می‌گوید: چند سالی است که این قانون از سوی بیشتر اپراتورها نادیده گرفته می‌شود، چون اجرای آن هم به ضرر اپراتورهاست هم کاربران به افزایش سرعت اصرار دارند.

وی افزود: به نظر می‌رسد، تنها دلیلی که برای وضع این محدودیت وجود دارد، کافی بودن این پهنای باند برای کاربران خانگی از دیدگاه مسئولان است. اگرچه می‌توان گفت، این سرعت برای خواندن ایمیل‌ها یا صفحات‌وب کافی است، اما همه ما می‌دانیم که تنها کاربرد اینترنت خواندن ایمیل‌ها، اخبار متنی سایت‌های خبری یا کتاب نیست.

فرهانی گفت: اینترنت فقط شامل محتوای متنی نیست و امروزه دریافت صدا و ویدئو نیز بخش قابل‌توجهی از کاربردهای اینترنت است. دریافت تصویر و ویدئو تنها با هدف سرگرمی نیست و حتی در سایت‌های آموزشی و علمی نیز با توجه به افزایش سرعت دسترسی به اینترنت برای اغلب کاربران دنیا استفاده از ویدئو بسیار رایج شده، و برای مثال در سایت‌های آموزشی مایکروسافت برای توسعه‌دهندگان در موارد متعددی برای آموزش یک بحث فنی تنها از فیلم‌های آموزشی استفاده شده و تقریبا هر کسی که سرعت 128 کیلوبیت را تجربه کرده است می‌داند دریافت و مشاهده فیلم در اینترنت با این سرعت کار آسانی نیست.

این کارشناس اظهار کرد: علاوه بر این سرعت 128 کیلوبیت با توجه به زیرساخت‌ها و کم‌فروشی‌هایی که در بعضی شرکت‌ها رخ می‌دهد، سرعت بسیار کمی است و درعمل با تکنولوژی دایال آپ فرق چندانی ندارد.

وی افزود: اگر به‌راستی سرعت 128 کیلوبیت برای کاربران خانگی کافی است که در نهایت کاربران تقاضای سرعت بالاتر را نخواهند داشت و کمتر کسی علاقه‌مند به پرداخت هزینه بیشتر برای سرعتی که به آن نیاز ندارد است ولی تعداد زیادی از کاربران خانگی خواهان سرعت دسترسی بالاتر به اینترنت هستند و این بدان معناست که سرعت 128‌کیلوبیت کافی نیست. اگر هم بحث کنترل و جلوگیری از سوءاستفاده از اینترنت است که در قوانین کشور و به‌خصوص قانون جرائم رایانه‌ای نیز وظیفه مسئولان پالایش محتوای مجرمانه دانسته‌شده و در واقع کنترل دسترسی کاربران با اعمال محدودیت در سرعت دسترسی رفتاری فراتر از قانون است.

فرهانی اظهار کرد: ارائه سرویس اینترنت در ایران با محدودیت سرعت دسترسی و پهنای باند برای کاربران خانگی همراه است و متاسفانه از زمانی که این محدودیت‌ها اعمال شده مسئولان به‌صورت روشن و واضح دلیل وضع این محدودیت‌ها را بیان نکرده‌اند.

وی افزود: وزیر سابق وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در توضیح این محدودیت، پهنای باند 56 کیلوبیت را برای کاربران خانگی، دانشگاه‌ها و حتی برای دانلود کتاب‌های 500 صفحه‌ای مناسب می‌دانست، اما به نظر من این میزان حتی برای چک‌کردن ایمیل هم کافی‌نیست.